Nederlands-Indonesische betrekkingen 1950-1963

 
English | Nederlands

Gegevens van record 3202

Nummer 3202
Datum 24-10-1952
Soort codetelegram(men)
Kenmerk Lamping 253
Opschrift/Bijlage(n)
Verzender(s) Lamping, A.Th. (info)
Ontvanger(s) Beyen, J.W. (info)
Luns, J.M.A.H. (info)
Plaats van opmaak Djakarta
Plaats van bestemming Den Haag
Bewaarplaats Archief ministerie van Buitenlandse Zaken
Bestand archief BZ, ingekomen codetel. Djakarta 1952
Dossiernummer
Trefwoorden Bambang Sugeng, kolonel TNI, tijd. chef staf landmacht
Bambang Supeno, kolonel TNI, commandant Brawidjaja-divisie
Indonesië, politieke/bestuurlijke aangelegenheden in -
Java, Oost -/Surabaja
Nederlandse commissariaten/consulaten in Indonesië
Octoberaffaire/17e -
PNI, Partai Nasional Indonesia
strijdkrachten, Indonesische, politieke conflicten binnen de/met de -
Sudirman, kolonel TNI, commandant Brawidjaja-divisie
Annotatie slotnoot:
Nadat Beyen Lamping bij tel. no 150 van 23 okt. had verzocht hem nader te berichten 'omtrent Uw oordeel nopens organisatoren der betoging, c.q. hun eventuele opdrachtgevers' (Archief BZ, uitgaande codetel. Djakarta 1952), seinde Lamping op 24 okt. onder no 254 dat hij 'onmogelijk veel verder [kon] gaan dan wat hij reeds rapporteerde. Als zeker mag worden aangenomen dat van legerzijde de demonstratie is geënsceneerd.  Verder dat op dit punt een althans tijdelijke gemeenschappelijke drijfveer de verschillende groepen in het leger heeft samengebracht, te weten afkeer tegen het optreden van het, althans van dit, Parlement. Over de identiteit van de leiders en de deelnemers der betoging lopen de meningen zeer uiteen, ook bij verantwoordelijke Indonesiërs, waarbij bovendien voortdurend moet worden bedacht, dat een ieder de voorstelling geeft welke het meest past in zijn politieke visie. Het is waarschijnlijk dat de leiders en de kern der demonstranten behoorden tot de groep van oud-strijders. Daaromheen werd een groot aantal willekeurige personen met zachte dwang tot meelopen bewogen.  - - -  Ik  zou er wederom voor willen waarschuwen de stand van zaken niet volgens Westerse normen te beschouwen en te beredeneren, maar zich te realiseren, dat op dit moment ook bij de regering zelf nog een grote mate van onzekerheid bestaat, hoe men uit de door de gebeurtenissen van 17 October ontstane impasse zal kunnen geraken. De berustende instelling van de Indonesiër is in het algemeen niet bevorderlijk voor het nemen van snelle principiële beslissingen, waarbij nog een rol speelt de wens om zoveel mogelijk gezichtsverlies te voorkomen. Op dit laatste punt heeft het militaire optreden gefaald, doordat de arrestatie van Sukiman c.s. op voor betrokkenen onnodig vernederende wijze heeft plaats gehad. Deze behandeling heeft een sterke rancune achtergelaten en de reeds bestaande spanning tussen Parlement en Leger nog versterkt. Daardoor en mede tengevolge van de nogal willekeurige, inmiddels opgeheven, persbreidel zijn ongunstige reacties van de publieke opinie opgeroepen.' - - -  T.a.p.

Op 28 okt. seinde Lamping aansluitend onder no 264: 'Sinds mijn 254 is in de politieke crisis hier te lande nog steeds geen klaarheid gekomen. Zelfs is de situatie door het onverwachte verloop van zaken in Surabaja nog onduidelijker geworden.' Aanvankelijk bestond de indruk, 'dat Suwondho was aangesteld door de minister van Defensie om in Surabaja orde op zaken te stellen'. Maar de dagorder en de persconferentie van Suwondho werden, aldus Lamping,'opgevat als bewijs dat hij medeplichtig was aan het machtsmisbruik van de centrale legerleiding, die op 17 October een militaire dictatuur zou hebben willen vestigen en Sukarno terzijde stellen. Deze officieren hebben onmiddellijk zijn ontheffing van het commando geëist. Een in allerijl met blanco volmachten naar Surabaja afgevaardigde delegatie van de Generale Staf is toen daarvoor gezwicht en heeft de candidaat van deze officieren voor bedoeld commando, Overste Sudirman, als zodanig geaccepteerd. - - - Gezien deze voortdurende spanningen in Oost-Java vond de centrale Regering aanleiding om ter plaatse te gaan onderhandelen. Eerst zou Wilopo zelf naar Surabaja gaan, maar hij heeft er van afgezien en nu zou de Sultan dezer dagen gaan trachten de gemoederen te kalmeren. De Regering geeft overigens voortdurend uiting aan haar optimisme. Wilopo confereert eindeloos en naar Indonesische opvattingen geeft hij blijk van grote wijsheid, door niets te forceren. De interne onenigheid in de weermacht komt de Premier wellicht niet slecht van pas, aangezien de kans op een voor zijn politieke partij uiteraard onaanvaardbare verdere actie tegen het Parlement door het leger, daardoor geringer wordt. Anderzijds worden de na 17 October aanvankelijk geintimideerde stemmen uit de politieke kringen weer dagelijks luider om het parlementaire reces op korte termijn te beëindigen. - - - Het aantal suggesties om uit de impasse te geraken is legio, maar het Kabinet ziet blijkbaar nog geen uitweg en ze volhardt in zijn afwachtende houding. In politieke kringen zoekt men klaarblijkelijk naar een oplossing waarbij enerzijds het Parlement zijn arbeid weer zal kunnen hervatten, doch anderzijds de regering van het Parlement een uitspraak verkrijgt, krachtens welke de regering haar taak kan blijven uitvoeren. Aan de PNI-motie zouden in deze gedachtengang dan verder geen consequenties worden verbonden.'  T.a.p.
Zie ook 2981: Lamping 248
2983: Lamping 267
PDF transcriptie (11 KB)