Gegevens van record 5854
| Nummer | 5854 |
|---|---|
| Datum | 15-11-1957 |
| Soort | codetelegram(men) |
| Kenmerk | Schürmann 481 |
| Opschrift/Bijlage(n) | |
| Verzender(s) |
Delegatie New York 1957
(info)
|
| Ontvanger(s) |
ministerie van Buitenlandse zaken
(info)
|
| Plaats van opmaak |
New York |
| Plaats van bestemming |
Den Haag |
| Bewaarplaats | Archief ministerie van Buitenlandse Zaken |
| Bestand | archief BZ, GS 1955-1964 |
| Dossiernummer | 1616 |
| Trefwoorden |
Canada, houding/positie van - Dixon, Sir Pearson J., UK Deputy Under Secretary of State for Foreign Affairs; vanaf nov. '54 PV bij de VN Formosa/Nationalistisch China/Taiwan, -kwestie Frankrijk, houding/positie van - Iran, houding/positie van - Latijns-Amerikaanse landen, houding/positie van de - Lodge, Henry Cabot jr., PV van de VS bij de VN McDermot, Brits ambassadeur te Djakarta; Under Secretary Far East FO NG-kwestie in de vergaderingen van de Verenigde Naties Pineau, Christian, minister van Buitenlandse Zaken van Frankrijk '56-'58 Subandrio* Turkije, houding/positie van - Walker, E.R. vertegenwoordiger van Australië bij de VN zelfbeschikkingsrecht |
| Annotatie |
noot bij de laatste twee alinea's: Blijkens zijn brief no 3034-187 GS/316 van 20 nov. was de ambassadeur te Lima, Beelaerts van Blokland, er met behulp van de plaatselijke directeur Internationale Organisaties (DIO) in geslaagd op zeer korte termijn een onderhoud te hebben met de Peruaanse President, Belaunde, over de Nieuw-Guineakwestie. Diens reactie was geweest: 'Nederland kan altijd op onze steun in deze rekenen'. De 'DIO' had vervolgens in aanwezigheid van Blokland 'zijn instructie aan de Heer Belaunde [geschreven], waarbij hij stelde, dat de Indonesische ontwerpinstructie blijkbaar uitging van de mogelijkheid van Indonesische soevereiniteit en het zelfbeschikkingsrecht teniet deed. Gezien de algemene instructie, welke hem vroeger was verleend moest hij dus het Nederlandse, Britse en Australische standpunt steunen.' T.a.p. Zonder hiervan op de hoogte te zijn seinde Luns op 21 nov. onder no Schürmann 495 uit New York, dat hij zijn Peruaanse ambtgenoot 'met klem verzocht [had] Nederland in íeder opzicht te steunen en tegen íedere resolutie te stemmen. Cisneros, die aanvankelijk van mening bleek dat de eerste paragraaf voor Nederland aanvaardbaar [was], eindigde met toe te zeggen dat zijn delegatie ons onvoorwaardelijk zal steunen'. T.a.p. slotnoot: In deze aan het substantiële Nieuw-Guinedebat in de Assemblée voorafgaande week bevond Luns zich te New York, waar hij zich tezamen met de Nederlandse delegatie inspande steun te verwerven bij diverse delegaties voor het Nederlandse standpunt in dit debat. Allereerst, zo seinde hij op 18 november, had hij 'een onderhoud met president [van de Assemblée] Munro en daarna met Hammerskjöld. Munro bevestigde dat hij aan de Indonesiërs heeft duidelijk gemaakt niet genegen te zijn enigerlei bemiddelende rol te aanvaarden indien Nederland niet akkoord zou gaan [zie recordnummer 5856]. Ik herhaalde dat wij een dergelijke rol niet accepteren hetgeen Munro zeide volkomen te begrijpen. Hij verklaarde voorts dat hij niet zou aarzelen een "rule" te geven dat tweederde meerderheid vereist is [zie onder]. Voorts zal hij zorgdragen dat Nieuw-Zeeland te onzen gunste in het debat zal ingrijpen. Hammerskjöld aan wie ik de Nederlandse vertaling van het Hongarije-rapport aanbood, waarmede hij zeer ingenomen was, zeide hedenmorgen aan Subandrio en Alisastro[amidjojo] sterk te hebben afgeraden aan hem enige rol te doen geven in een resolutie. Hijzelf en Munro spraken afkeurend over de Indonesische haatcampagne. Had voorts nog een gesprek met Hamilton die mij toezegde in de New York Times een uiteenzetting van ons standpunt te zullen geven.' T.a.p. Blijkens zijn onder no Schürmann 486 van 19 nov. verzonden telegram had Luns die dag Cabot Lodge gewezen op de moeilijke positie waarin Amerika zich zou bevinden indien de resolutie tegen Nederland zou worden aanvaard en bij hem sterk op aangedrongen 'op enigerlei activiteit te onzen gunste, speciaal gericht tot de Latinos. Lodge reageerde', aldus Luns, 'met erop te wijzen dat hij onder zijn instructies weinig vrijheid van handelen h[ad] hoewel hij persoonlijk aan onze zijde staat. Hij zou overwegen achter de schermen iets te doen. Sir Pearson Dixon zeide mij in verband met Noord-Borneo zeer bezorgd te zijn dat een Indonesische resolutie zou worden aanvaard. Hij zegde toe zijnerzijds Cabot Lodge eveneens te zullen aanspreken.' T.a.p. Sir Pearson Dixon had Luns, blijkens zijn telegram Schürmann 491 van 20 november die dag desgevraagd bevestigd, 'dat hij tezamen met Australische collega Cabot Lodge heeft toegesproken en hem steun achter de schermen gevraagd. Lodge verklaarde o.m. dat de Nieuw-Guineakwestie de enige internationale kwestie is waar het de Verenigde Staten is gelukt buiten te blijven, waarop Dixon en Walter betoogden dat het een probleem is waar Amerika zich juist mede behoorde te bemoeien. Lodge had tenslotte zijn reeds aan mij gedane toezegging herhaald. Hij zal trachten in Amerika's neutrale houding een lichte schakering ten gunste van Nederland te brengen. Uiteraard achter de schermen.' T.a.p. Op 19 nov. had Luns inmiddels onder no Schürmann 487 geseind, dat het hoofd van de Iraanse delegatie, Entezam, hem benaderd had met de vraag 'of Nederland niet bereid is een formule te bedenken die Indonesië aanvaarden kan. Hij zeide hiertoe door de Indonesische delegatie te zijn aangezocht. Wij zetten hem uiteen dat iedere formulering die onze soevereiniteit in twijfel trekt niet door ons kan worden overwogen en dat ditzelfde geldt voor onderhandelingen of mediatie. Voor wat betreft de competentievraag herinnerden wij eraan dat niet de Algemene Vergadering doch hoogstens het Hof terzake enigerlei bevoegdheid bezit. Entezam die de indruk gaf de Indonesische aanspraken zelf zwak te achten zeide tenslotte Indonesië op de rechtsaspecten te zullen wijzen en hen aan het bestaan van het hof te zullen herinneren.' T.a.p. Op 20 nov. deed Luns onder no Schürmann 490 telegrafisch verslag 'van gesprek met mijn Canadese collega, die naar hij mij zeide, door Subandrio en Palar onder zware pressie was gezet in Ottawa. Ik moest hem uitleggen waarom een resolutie waarin alleen maar zou worden neergelegd dat Nederland en Indonesië moeten praten "hetgeen u toch steeds kunt saboteren" (volgens Smith) onaanvaardbaar en gevaarlijk is. Hij verzekerde tenslotte dat Canada zal tegenstemmen.' T.a.p. Op 21 nov. seinde Luns onder no Schürmann 494, dat 'de Franse secretaris-generaal, Joxe, [hem had] toegezegd nog hedenmiddag de Franse ambassadeur te Ankara te zullen instrueren tot een demarche om de verbazing tot uitdrukking te brengen over een mogelijke onthouding van Turkse NATO-partner inzake Nieuw-Guinea.' T.a.p. De volgende dag seinde Luns onder no Schürmann 498 dat zijn 'Franse ambtgenoot hem had toegezegd 'zowel in Ankara als in New York sterke druk op Turkije te zullen doen uitoefenen ten gunste van de Nederlandse positie - - - - Pineau achtte het van groot belang dat Westelijke landen als Frankrijk en Nederland zich in deze materie niet vervreemden van Azië en de Latino-groep en gaf in mijn bijzijn de permanente vertegenwoordiger Picot opdracht de stellingname van Nederland volledig te steunen.' T.a.p. Over de houding van Turkije in het Nieuw-Guineadebat seinde Luns vervolgens op 25 nov. onder no Schürmann 504: 'Pineau bevestigde mij op 23 dezer, dat hij sterke pressie op het hoofd van de Turkse delegatie had uitgeoefend om Nederland te steunen. Esin had toegezegd Ankara te adviseren om Nederland te steunen indien onthouding Turkije Indonesië aan twee derde meerderheid zou helpen. Sir Pearson Dixon had vertrekkende ambassadeur Sarper die grote invloed in Ankara heeft met klem verzocht zijn regering tot steun aan Nederland te adviseren. Sarper bevestigde mij dat hij een persoonlijk beroep op zijn regering had gedaan in door ons gewenste zin. Hij achtte niet uitgesloten dat Turkije ons in Assemblée zal steunen indien blijkt dat hierdoor twee derde meerderheid voor Indonesië wordt verijdeld.' T.a.p. Op 21 nov. seinde Luns onder no Schürmann 496 dat hij 'gisteren en vandaag een gesprek [had] met mijn ambtgenoot van Pakistan. Ik heb Sir Firoz Khan Noon met nadruk gewezen op de similariteit tussen Kasmir en Nieuw-Guinea voor wat betreft het principe van zelfbeschikking. Noon die zich zeer kritisch over Indonesië uitliet zegde tenslotte toe deze maal zich tegen Indonesië te keren op grond van het zelfbeschikkingsrecht. Heden bevestigde Noon mij zijn beslissing. Aangezien ik tot het laatste vrees voor een verandering van houding van Pakistan als gevolg van Aziatische druk ware het bovenstaande voorlopig als vertrouwelijk te beschouwen en uwerzijds geen actie in Den Haag of Karachi te ondernemen.' T.a.p. Op 26 nov. liet Luns hier onder no 510 op volgen: 'Zoals ik gevreesd had heeft minister van Buitenlandse Zaken [van] Pakistan als gevolg van kritiek uit eigen kring en Aziatische pressie zijn belofte Nederland te zullen steunen ingetrokken. Pakistan zal derhalve op Indonesische resolutie stemmen.' T.a.p. Op 23 nov. had Luns inmiddels onder no 501 zijn hierondervolgend 'in de Spaanse taal aan president Costa Rica' verzonden telegram doorgeseind aan Den Haag: "Mij veroorlovend met bewogenheid het zo geslaagde officiële bezoek in herinnering te brengen dat Uwe Excellentie en haar echtgenote verleden jaar aan Nederland brachten, moge ik een dringend beroep op Uwe Excellentie doen om steun tegen de Indonesische annexatie-eisen op Nederlands Nieuw-Guinea en te bevorderen dat Costa Rica-delegatie New York instructie krijgt tegen voorgestelde resolutie te stemmen.' T.a.p. Op 24 nov. seinde Luns onder no Schürmann 503: 'Heb op ambassadeur Enkell van Finland beroep gedaan om Finse voorstem te verkrijgen o.m. door erop te wijzen dat indien Indonesië thans weer verslagen wordt het hoogstwaarschijnlijk laatste maal is dat kwestie voor VN komt terwijl anders gedurende vele jaren Finland terzake zich zal moeten uitspreken. Enkell zegde toe Helsinki onmiddellijk om nadere instructies te vragen. Wellicht is een stap bij Finse gezant Den Haag eveneens nuttig. Verwacht stemming dinsdagmiddag a.s.' T.a.p. Hierop seinde Buitenlandse Zaken onder no Celer 270 terug, dat de Finse gezant had toegezegd 'onze wensen aan Helsinki door te geven. Hij kon echter weinig perspectief bieden voor wijziging in Finse houding.' T.a.p. Op 25 nov. seinde Luns onder no Schürmann 506 dat hij in een 'persoonlijk onderhoud met ambassadeur Tsiang van China [Formosa] sterk had aangedrongen op stemuitbrenging voor Nederland en had herinnerd aan de vele malen dat Nederland ten gunste van Nationalistisch China in VN is opgetreden'. Tsiang zegde toe, aldus Luns, 'de kwestie op zaterdag met zijn delegatie te zullen herbestuderen. Heden deelde Tsiang schriftelijk mede dat China tegen resolutie zal stemmen.' T.a.p. Zie voorts recordnummer 5857. Op 27 nov. tenslotte seinde de delegatie New York onder no 511 dat Romulo had medegedeeld, dat Philippijnse delegatie opdracht had zich te onthouden en dat voorstem van Senator Pelaez verrassing was geweest. Romulo had aan Manilla gevraagd of de opdracht tot onthouding nog steeds van kracht was en in de plenaire [vergadering] moest worden ten uitvoer gelegd. Australische ambassadeur Shann zal demarche in Manilla uitvoeren. Verzoeke Van Gorkom opdragen zich met Shann in verbinding te stellen en eventueel soortgelijke demarche te ondernemen.' Archief BZ, ingekomen codetel. New York 1957. |
| Zie ook |
5853:
Van Voorst 761
5856: Schürmann 472; Schürmann 476; Schürmann 479 5857: Schürmann 507 6066: Schürmann 469 |
| afbeelding (169 KB) |