Onderzoeksgids Bestuur en administratie van de Bataafs Franse tijd 1795-1813

 
English | Nederlands

Instelling

Secretaris van Staat voor de Financiën


Actief vanaf 01-05-1805 tot 05-06-1806

Aantekeningen:

De Secretaris van Staat voor de Financiën voerde het financiële beleid en het beheer over alle goederen en bezittingen, rechten en inkomsten van de staat, met inbegrip van de convooien en licenten. Verder hield hij het oppertoezicht over de conversie van de oude staatsschulden en over de nationale loterij. Hij sloeg bij uitsluiting alle ordonnanties van betaling voor rekening van de Bataafse Republiek, moest alle staatsschulden prompt voldoen en zorgde voor de goede afwikkeling van de comptabiliteit van de koloniën, het staatsbezit buiten Europa en de Levantse handel. Ieder jaar diende hij op 1 november een algemene begroting gereed te hebben, met daarbij gevoegd de bijzondere begrotingen van de departementen van bestuur.

De Secretaris van Staat moest de Raadpensionaris van advies dienen en op gezette tijden aan hem verslag uitbrengen van zijn werkzaamheden. Bij al zijn mondelinge en schriftelijke rapportages diende hij de stukken in originali in te leveren, alsmede een concept-staatsbesluit of, in belangrijke zaken, een concept-voordracht aan de Vergadering van Hun Hoog Mogenden. Aan het begin van iedere maand diende de Secretaris van Staat bij de Raadpensionaris een met redenen omklede lijst in te dienen van onafgedane zaken. Tevens diende de Secretaris van Staat ieder jaar aan de Raadpensionaris een algemene staat van de financien van het gemenebest te overhandigen, vergezeld van een jaarrekening.

Een andere taak van de Secretaris van Staat was de eenparige heffing van convooien en licenten in de gehele Republiek en streng optreden tegen handel met vijanden van de staat. Ook voerde hij de administratie van alle landsdomeinen en domaniale rechten en hield hij toezicht op de zeestranden, strandvonderijen en prijsgoederen. De Secretaris van Staat voerde de taken uit die voorheen waren opgedragen aan de raden en generaalmeesters van de munt, zoals het oppertoezicht over alle munten en over het goud- en zilverwerk. Tevens voerde de Secretaris van Staat, samen met zijn secretaris-generaal, het beheer over het nationaal fonds tot mortificatie van de staatsschulden (zie afzonderlijke beschrijving). Voor dit laatste was hij in administratief opzicht verantwoording schuldig aan commissarissen uit de nationale rekenkamer en voor de gedane operaties alleen aan de Raadpensionaris. Aan de laatste diende hij het ook te melden indien een poging tot ondermijning van 's lands krediet werd ondernomen.

De Secretaris van Staat werd opgedragen zo snel mogelijk een algemeen voorstel in te dienen om na bezuiniging de gewone uitgaven te bestrijden. De maatregelen dienden evenredig op alle contribuanten te drukken, zodat de kleinste niet zwaarder zouden worden gelast en de industrie bevorderd. Ook moest het mogelijk worden buitengewone behoeften te financieren uit tijdelijke verhogingen.

De Secretaris van Staat voor de Financiën werd aangesteld door de Raadpensionaris. Deze benoemde bovendien de drie adviserende leden van de Raad van Financiën. De Secretaris van Staat voor de Financiën had namelijk buiten een secretaris en andere employés zes raadslieden, te weten drie adviserende raden van financiën en drie raden inzake de convooien en licenten, aan wie hij onder andere ook toezicht op deeltaken van zijn departement kon opdragen. Bovendien beschikte de Secretaris van Staat voor de uitvoering van besluiten van het gouvernement en voor het verkrijgen van inlichtingen uit de Departementen over een Raad van Financiën per departement (zie afzonderlijke beschrijving).

De secretaris van het departement werd benoemd door de Raadpensionaris uit een drievoudige nominatie. De overige employés werden door de Secretaris van Staat aangesteld na approbatie door de Raadpensionaris.

De secretaris van het Departement van Financiën assisteerde de Secretaris van Staat, voerde de administratie,met name ook de financiële administratie en registratie. Desgevraagd gaf hij de Secretaris van Staat advies en moest daarom de besluiten en regels van verleden en heden kennen. De secretaris was bevoegd voorstellen te doen inzake inhoudelijke of administratieve verbeteringen of bezuinigingen. Als hem iets ter kennis kwam dat de financiële belangen van het land raakte, diende hij dit aan de Secretaris van Staat te melden.


Wetgeving:

1805/04/26 Besluit van het Staatsbewind: de staatsregeling des Bataafschen volks van 1805 wordt volgens uitkomst van de stemming aanvaard en Schimmelpenninck uitgenodigd op 29 april 1805 de eed te komen afleggen. meer informatie
1805/04/30 Staatsbesluit Raadpensionaris: opheffing Thesaurier-Generaal en Raden van Financiën; aanstelling van Gogel als secretaris van staat van Financiën. meer informatie
1805/05/03 Staatsbesluit Raadpensionaris: benoeming van de Secretarissen van Staat voor de Binnenlandse Zaken en voor de Financiën tot commissarissen van de nationale gebouwen aan het Binnen- en Buitenhof. meer informatie
1805/05/14 Staatsbesluit Raadpensionaris: opheffing van de Zeeraad; de administratie van de middelen te water gaat na wetgeving naar de secretaris van Staat der Financiën, met toevoeging van drie deskundige adviserende leden aan zijn Raad van Financiën. meer informatie
1805/05/24 Staatsbesluit Raadpensionaris: vaststelling van de instructie voor de Secretaris van Staat Departement van Financiën. meer informatie
1805/05/31 Staatsbesluit Raadpensionaris: vaststelling van de instructie voor de Secretaris van Staat voor de Financiën. meer informatie
1806/06/09 Koninklijk besluit Lodewijk Napoleon: alle Secretarissen van Staat, Algemene secretarissen en ambtenaren worden gecontinueerd. meer informatie

De voornaamste bij deze instelling betrokken personen (links naar Repertorium applicatie):



Literatuur:

Beth, J.C., De departementen van algemeen bestuur gedurende het tijdvak 1795-1907. Groningen, 1907.
Leeuwen-Canneman, M. van, Een vriendschap in het teken van 's lands financiën. Briefwisseling tussen Elias Canneman en Isaac Jan Alexander Gogel, 1799-1813. Den Haag, 2009.
Pfeil, T.J.E.M., Op gelijke voet. De geschiedenis van de belastingdienst.[ Deventer], 2009.