Onderzoeksgids Bestuur en administratie van de Bataafs Franse tijd 1795-1813

 
English | Nederlands

Instelling

Commissie van 's Lands Advocaten


Actief vanaf 22-02-1798 tot 28-11-1799

Aantekeningen:

Nadat de Comité's tot de Zaken van het Bondgenootschap te Lande en tot de Zaken van de Marine waren ontbonden, werd op 19 februari 1798 de hoge militaire rechspraak, zowel te land als ter zee, voor "weinige dagen" opgedragen aan de vier Landsadvocaten. Deze waren al bij de Nationale Vergadering en de beide genoemde Comité's werkzaam geweest. De Landsadvocaten werkten volgens de instructie van de Comité's. Na de invoering van de staatsregeling van 1798 werden zij op 26 september van dat jaar opnieuw gekwalificeerd tot de voorlopige waarneming van hun taken. Toen één van de vier lid werd van het Vertegenwoordigend Lichaam, is op 2 oktober 1798 besloten hem niet te vervangen.

De oprichting van een beoogde hoge militaire vierschaar liet echter lang op zich wachten, zodat de Landsadvocaten in feite anderhalf jaar als college de hoge militaire rechtspraak hebben waargenomen, namelijk tot eind november 1799. De advocaat-fiscaal is zonder commissie of instructie blijven functioneren. In 1801 en 1802 bleef de Commissie van 's Lands advocaten wel mede de rechtspraak over de zeemacht helpen behartigen. Naast hen werd per geval een (hoge) Zeekrijgsraad benoemd, aanvankelijk door de Nationale Vergadering, later door het Uitvoerend Bewind. Deze kostbare en ingewikkelde gang van zaken werd in 1801 beëindigd door de voorlopige omzetting van een zeekrijgsraad die was samengesteld ter berechting van kapitein Pletz in een meer permanente Hoge Zeekrijgsraad. Deze ging de overige onafgedane zaken afhandelen. In 1802 werd de Hoge Zeekrijgsraad vervangen door de Hoge Militaire Vierschaar (zie aldaar).

De vier, later drie, Landsadvocaten, hadden een eigen klein bureau. De commissieleden werkten op basis van declaratie.


Wetgeving:

1798/09/26 Besluit van het Uitvoerend Bewind: kwalificatie van de vier Landsadvocaten om de militaire justitie waar te nemen. meer informatie
1799/11/25 Besluit van het Uitvoerend Bewind: intrekking van de machtiging aan de Landsadvocaten om de militaire rechtspraak uit te oefenen. meer informatie
1802/07/08 Besluit van het Staatsbewind: ontslag van de overgebleven leden van de Hoge Zeekrijgsraad, overdracht van het archief aan de Hoge Militaire Vierschaar. meer informatie
1802/07/08 Besluit van het Staatsbewind: opheffing van de Commissie van 's Lands Advocaten. meer informatie



Literatuur:

Graaff, H.H.A. de, De militair-rechterlijke organisatie en haar verband met de bevelsverhoudingen bij de landmacht, 1795-1955. 's-Gravenhage, 1957.
Simons, C.H.F., Marine justitie. Ontwikkelingen in de strafrechtspleging bij de Nederlandse zeemacht gedurende de tweede helft van de 18e eeuw en het begin van de 19e eeuw. Assen, 1974.