Dagboeken

dagboekcahier 7

14/03/1919

vrijdag 14 maart 1919

Er dreigt een conflict met den gouverneur-generaal van Nederlandsch Indië. In de najaarszitting van den Volksraad zijn vrij scherpe beschouwingen gehouden. Oorzaak: voedselschaarschte op Java, revolutionaire propaganda, de gouverneur-generaal gaat ook steeds meer naar links, wantrouwen tegen ’t regeeringsbeleid. De Indische regeering heeft nu zeer positieve toezeggingen gedaan over spoedige staatkundige hervormingen, feitelijk: zelfbestuur met volksvertegenwoordiging en ministerieele verantwoordelijkheid. Idenburg heeft den gouverneur-generaal doen weten dat hij dit niet voor zijn verantwoording zal kunnen nemen

(8 februari). Seinden den gouverneur-generaal dat Colijn zou komen voor een onderzoek. Antwoord: goed, maar bezwaar tegen Colijn. Idenburg zal antwoorden: dan komt er niemand. In de Kamer wil hij de gouverneur-generaal nog voorloopig dekken door de zaak als minder ernstig voor te stellen. Hij ziet den toestand  zwaar in en gaat er blijkbaar zeer onder gebukt.

            ’t Garnizoen in Amsterdam wordt versterkt. Er dreigt een groote staking in de metaalindustrie. Een uitnoodiging is ontvangen voor een niet-officieele conferentie te Parijs over de Volkenbond. De groote oomes willen dus blijkbaar de neutralen ook eens hooren.

            De Stuers seinde:

Sous date 13 mars ministre Affaires Etrangères me communique dans séance 8 mars conseil suprème des Alliés adopta résolutions suivantes:

a. Les traités de 1839 doivent être révisés dans l’ensemble de leurs clauses à la demande commune des puissances qui estiment nécessaire cette révision.

b. La Hollande devra participer à cette révision.

c. Celles des grandes puissances garantes qui ont tenu leurs engagements y doivent être également associées.

d. Les grandes puissances à intérêts généraux représentées à la conférence de la paix  doivent y participer aussi.

e. Le but général de cette révision est, conformément à l’objet de la Société des Nations, de libérer la Belgique de la limitation de souveraineté qui lui a été imposée par les traités de 1839 et de supprimer tant pour elle que pour la paix générale les risques et inconvénients divers résultant des dits traités.

A demande conseil et au nom France ministre invite gouvernement néerlandais désigner des représentants chargés venir exposer ses vues au conseil allié en ce qui concerne la révision traités.’

Ik heb ’n paar woorden onderstreept. Wij zullen antwoorden: we willen wel komen, maar we willen eerst weten, in welke positie we zullen staan. Wat (e) betreft: daar kan België terugkomen op de territoriale questies. Wij moeten de zaak zien te rekken tot over den Volkenbond; ze komt daar in een andere sfeer.