Dagboeken

dagboekcahier 7

19/11/1918

Dinsdag [19 november 1918] om vier uur ministerraad. We constateerden, dat ’t nu voor iedereen duidelijk was, dat de revolutie gebroken was en dat de regeering de baas was en unaniem waren wij van meening dat nu ’t moment er was voor een proclamatie van de koningin. Heemskerk had al een concept opgesteld  dat met eenige wijzigingen en schrappingen werd aangenomen. Ze werd nog denzelfde avond door de koningin geteekend en door ons allen mede-onderteekend. Ze heeft ingeslagen. De revolutie overwonnen!

Zaterdag en zondag had de S.D.A.P. vergaderd. In plaats, dat – zooals bedoeld was – dit de ‘dageraad der volksregeering’ werd, moest geconstateerd worden, dat Troelstra een geweldige misgreep had begaan. En toch – Colijn was juist uit Londen teruggekomen en bracht ’t bericht mee: zoowel in Frankrijk als in België wordt binnen drie maanden revolutie verwacht, zoodra de troepen van het front terug zijn. In ’t leger worden alom soldatenraden opgericht.

Als dat waar is, gaan ook wij hier een ernstige tijd weer tegemoet. Mijns inziens moeten we bij de begrooting flinke sociale hervormingen aankondigen. Ik heb daarom vier nota’s gemaakt, waarin mijn geheele werkprogram voor volksgezondheid, arbeidswetgeving, arbeidersverzekering en ouderdomsrente behandeld is. Besloten werd, voor de [be]handeling daarvan een extra ministerraad te houden, zaterdag  a.s. om twee uur.

Steeds meer noodkreten komen er uit ’t Rijnland waar hongersnood dreigt. Wat moet[en] we doen? Van Karnebeek heeft er den Amerikaanschen gezant op gewezen, tevens erbij voegende, dat wij er groot belang bij hadden, wijl hongersnood beteekende Bolsjewiki-gevaar.