Dagboeken

dagboekcahier 6

20/08/1918

dinsdag 20 augustus 1918

Heden – ten deel gisteren – brachten de bladen deze berichten: Vrijdag is Van Nispen door de koningin ontvangen, zaterdag Nolens die van de opdracht tot kabinetsvorming verzocht ontheven te worden, maandag De Savornin Lohman. Zelf heb ik, noch van Nolens, noch van wien anders ook, iets vernomen. Wat hier nu van te denken? Vooreerst, wijl Nolens zaterdag ontheffing verzocht, maar geenerlei bericht daarvan zond, is ’t wel duidelijk dat het door hem gereed gemaakte ministerie niet van de baan is. Immers ware dit wel zoo, dan zou hij toch aan degenen die hij gevraagd heeft bericht hebben moeten zenden. Moeilijker te verklaren is ’t feit dat de koningin Lohman bij zich liet komen. Er zijn drie mogelijkheden:

òfwel Van Nispen nam aan premier te worden, en dus formateur, en dit heeft Nolens dan aan de koningin meegedeeld,

òfwel Van Nispen bedankte en Ruijs heeft ’t  aangenomen en dit heeft Nolens meegedeeld,

òfwel beiden bedankten, doch Lohman heeft zich bereid verklaard.

In dat geval is ’t geroepen worden van Lohman verklaard. Hij zou dan nu een opdracht tot kabinetsformatie moeten gekregen hebben. In een der twee eerst genoemde gevallen zou dit feit aldus verklaard kunnen worden:

Òfwel de koningin heeft den raad van Nolens niet aanvaard en opdracht aan Lohman gegeven. Dit is echter weinig waarschijnlijk.

Òfwel Nolens heeft zelf geadviseerd: eerst Lohman opdracht te geven, of althans hem te raadplegen, en eerst daarna een katholiek met de kabinetsformatie te belasten. Dit om de positie van ’t kabinet te versterken, wijl dan dit advies van protestantschen zijde zou zijn gegeven. Dit lijkt me de meest waarschijnlijke hypothese.

Òfwel de koningin gaat eerst weer enkele personen om advies vragen en begon nu met Lohman. En wijl Nolens in overleg met hem gehandeld heeft, is zijn advies dan niet twijfelachtig. 

Maar dit alles zijn hypothesen. Ik weet er niets van! Eigenlijk is dat toch een belachelijke positie. Hoewel nauw bij de kabinetsformatie betrokken, weet ik absoluut niet, hoe ’t er nu eigenlijk mee staat! Ik zal vanavond de post nog afwachten; is er dan nog niets, dan zal ik maar eens een briefje aan Nolens schrijven, hoe of wat?