Repertorium van Nederlandse zendings- en missie-archieven 1800-1960

 
English | Nederlands

Zendende Kerk van Delft

Naam Zendende Kerk van Delft
Periode 1903-1972
Denominatie Gereformeerde Kerken in Nederland
Org Zending

Korte geschiedenis

Van 1903 tot 1930 werkte de kerk van Delft in Wonosobo (Midden-Java). Eind 1922 nam men het zendingswerk te Soerakarta van Amsterdam over. Daar gaf de kerk van Delft, met een onderbreking tijdens de Tweede Wereldoorlog, tot het einde van de jaren vijftig personele steun. Daarna werd de steunverlening voornamelijk financieel. Vanaf 1950 werkte men in Soerakarta samen met de Margoyudan-kerk van Solo volgens een regionaal akkoord.

Begin jaren dertig werden er missionaire zusters aangesteld, belast met de ontwikkeling van het vrouwenwerk. Het onderwijs kreeg nadrukkelijk aandacht. Een deel van de scholen ging rechtstreeks uit van de zending, een deel van particuliere, gereformeerde, verenigingen. Ook voor de medische dienst zond de zending werkers uit, maar ze werd ook ruimhartig ondersteund door particulier initiatief vanuit Nederland. In 1931 werd de eerste synode gehouden van de gereformeerd kerken op Midden-Java.
Organisatie

De plaatselijke kerk was volgens de Gereformeerde zendingsorde van 1902 de aangewezen instantie om zending te bedrijven. De Gereformeerde kerken in Nederland concentreerden hun zendingsactiviteiten op het zuiden van Midden-Java ('Midden-Java ten zuiden) en op het eiland Soemba. In de periode 1902-1931 waren op Java de volgende zendende kerken actief: Utrecht (vanaf 1897), Heeg (Friesland, vanaf 1900), Amsterdam (vanaf 1901), Delft (vanaf 1903) en Middelburg (vanaf 1911), De zendende kerken werkten in dit veld meestal samen met andere kerken. Vaak werd om dat in goede banen te leiden een 'akkoord van samenwerking' gesloten.

De kerk van Delft werkte daarbij vanaf 1903 samen met de kerken verenigd in de particuliere synode van Zuid-Holland-Noord (vier classes). Men rapporteerde jaarlijks aan deze synode. Daarnaast functioneerde er een samenwerkingsorgaan dat zelfstandig beslissingen kon nemen: Het College ter behartiging der zendingszaken, bestaande uit gecommitteerden van de kerkenraad en classikale zendingsdeputaten (drie per classis).
Taken en activiteiten
  • Bijbelvertaling
  • Ontwikkelingswerk (Landbouw/Technische opleiding etc.)
  • Onderwijs (hieronder ook kweekscholen)
  • Geldwerving
  • Gezondheidszorg
  • Informatievoorziening en propaganda
  • Pastoraal werk
  • Evangelieverkondiging en catechese
  • Bestudering en beschrijving van taal en cultuur
  • Christelijke lectuurvoorziening/colportage
  • Uitzending van zendingswerkers en missionarissen
  • Werk van en voor vrouwen en meisjes
Voorloper
  • Deputaten voor Midden-Java ten Zuiden (Zie: Generaal Deputaatschap voor de Zending) (1892-1903)
Continenten
  • Azië
Lokatie
  • Nederlands Indië
  • Midden-Java
  • Wonosobo
  • Soerakarta
Selectie uit de literatuur
Titel
  • 25 jaren Solo-zending 1912-1937 : uitgaande van de Gereformeerde Kerk van Delft en de saamwerkende Classes Gouda, 's Gravenhage, Leiden en Woerden / [bijdragen van W. Breukelaar ... et al. ; ten geleide van K. van Anken]
Auteur
  • Willem Breukelaar (1865-1940) ; Karel van Anken (1881-1951)
Paginering
  • 86 p
Uitgever
  • [S.l. : s.n.]
Jaar van uitgave
  • [1937]
Bronnenpublicatie
Titel
  • De Gereformeerde zending in Midden-Java, 1859-1931 : een bronnenpublicatie / bew. door H. Reenders
Auteur
  • Hommo Reenders (1935-2009)
Reeks
  • Uitgaven van de Werkgroep voor de Geschiedenis van de Nederlandse Zending en Overzeese Kerken. Grote reeks ; 5
Paginering
  • XX, 975 p
Uitgever
  • Zoetermeer : Boekencentrum
Jaar van uitgave
  • 2001
Titel
  • De gereformeerde zending in Midden-Java 1931-1975 : een bronnenpublicatie / bew. door Chr.G.F. de Jong
Auteur
  • Christiaan George Frederik de Jong (1949-)
Reeks
  • Uitgaven van de Werkgroep voor de Geschiedenis van de Nederlandse Zending en Overzeese Kerken. Grote reeks ; 6
Paginering
  • XXIII, 890 p
Uitgever
  • Zoetermeer : Boekencentrum
Jaar van uitgave
  • 1997
Titel
  • Acta van de Particuliere Synode Zuid-Holland (Noordelijk Gedeelte) der Gereformeerde Kerken in Nederland
Uitgever
  • [S.l. : Gereformeerde Kerken van Zuid-Holland (Noordelijk gedeelte). Particuliere Synode]
Jaar van uitgave
  • [ca. 1914]-1958
Periodieken
Titel
  • Het zendingsblad van de Gereformeerde Kerken in Nederland (Heidenbode en Mosterdzaad) / red.: H. Dijkstra ... [et al.]
Auteur
  • Harmen Dijkstra (1851-1922)
Paginering
  • Jrg. 1, no. 1 (jan. 1903) - jrg. 65 (1967)
Uitgever
  • Leiden : Donner
Jaar van uitgave
  • 1903-1967
Meer over het archief
Beschrijving archief

Het archief is goed geordend met een verdeling in stukken van algemene aard (notulen van o.a. de zendingsdeputaten, correspondentie, ingekomen en uitgegane stukken en jaarverslagen, alles gedurende de periode 1900-1972) en stukken over bijzondere onderwerpen (organisatie, financiën, archief, publiciteit, zendingswerkers, activiteiten en jubilea). Verder is enige documentatie (vooral fotomateriaal) bewaard gebleven. De rapportages van zendingswerkers zijn niet apart beschreven maar opgenomen onder de normale correspondentie. Er bestaat een register van uitgegane stukken.
Bewaarplaats Het Utrechts Archief, Utrecht
Periode archief 1900-1973
Openbaarheid beperkt
Opmerkingen openbaarheid

Voor stukken jonger dan 50 jaar is toestemming van de archiefvormer vereist.
Omvang Inv. nrs. 197-268
Toegang soort
  • Inventaris met inleiding
Toegang titel Inventaris van het archief van zendende kerken, Toegangsnr. 357
Bijzondere relevantie
Toon
Verberg

207-231.

Korrespondentie (1900-1973),

25 omslagen

NB: hierin bevinden zich o.a. rapportages van zendelingen.

 

268.

Buku peringatan 50 tahun 1916-1966 djema'at Margojudan Surakarta (Gedenkboek ter gelegenheid van het 50jarig bestaan van de gemeente Margojudan te Surakarta); 69 p., ill. gedrukt, z.p., z.j,

1 deeltje.
Audio-visueel materiaal
  • (265) Foto's van de installatie van de nieuwe regent in Wonosobo, 1920. Met beschrijving. 2 stukken.
  • (266) Overige foto's van het zendingsterrein, 1937 en z.j. (ca. 1920-1960), 1 omslag
  1. In de uitgave Zending Solo (Surakarta) (Wageningen, z.j. [1920]) zijn zo'n 25 foto's in de vorm van prentbriefkaarten opgenomen van het zendingsterrein.
Verwijzing naar andere archiefvormers
Opmerkingen
  1. De zendende kerk van Delft had geen eigen orgaan. Jaaroverzichten zijn te vinden in de Acta der Particuliere Synode van Zuid-Holland ten Noorden. Verder worden verschillende zendingsberichten opgenomen in de regionale bladen als: "Gereformeerde Kerkbode van Delft', 'Leidsche Kerkbode' en de 'Westlandsche Kerkbode'.
Informatiewaarde Interressant archief

Geschiedenis

Korte geschiedenis

Van 1903 tot 1930 werkte de kerk van Delft in Wonosobo (Midden-Java). Eind 1922 nam men het zendingswerk te Soerakarta van Amsterdam over. Daar gaf de kerk van Delft, met een onderbreking tijdens de Tweede Wereldoorlog, tot het einde van de jaren vijftig personele steun. Daarna werd de steunverlening voornamelijk financieel. Vanaf 1950 werkte men in Soerakarta samen met de Margoyudan-kerk van Solo volgens een regionaal akkoord.

Begin jaren dertig werden er missionaire zusters aangesteld, belast met de ontwikkeling van het vrouwenwerk. Het onderwijs kreeg nadrukkelijk aandacht. Een deel van de scholen ging rechtstreeks uit van de zending, een deel van particuliere, gereformeerde, verenigingen. Ook voor de medische dienst zond de zending werkers uit, maar ze werd ook ruimhartig ondersteund door particulier initiatief vanuit Nederland. In 1931 werd de eerste synode gehouden van de gereformeerd kerken op Midden-Java.
Organisatie

De plaatselijke kerk was volgens de Gereformeerde zendingsorde van 1902 de aangewezen instantie om zending te bedrijven. De Gereformeerde kerken in Nederland concentreerden hun zendingsactiviteiten op het zuiden van Midden-Java ('Midden-Java ten zuiden) en op het eiland Soemba. In de periode 1902-1931 waren op Java de volgende zendende kerken actief: Utrecht (vanaf 1897), Heeg (Friesland, vanaf 1900), Amsterdam (vanaf 1901), Delft (vanaf 1903) en Middelburg (vanaf 1911), De zendende kerken werkten in dit veld meestal samen met andere kerken. Vaak werd om dat in goede banen te leiden een 'akkoord van samenwerking' gesloten.

De kerk van Delft werkte daarbij vanaf 1903 samen met de kerken verenigd in de particuliere synode van Zuid-Holland-Noord (vier classes). Men rapporteerde jaarlijks aan deze synode. Daarnaast functioneerde er een samenwerkingsorgaan dat zelfstandig beslissingen kon nemen: Het College ter behartiging der zendingszaken, bestaande uit gecommitteerden van de kerkenraad en classikale zendingsdeputaten (drie per classis).
Taken en activiteiten
  • Bijbelvertaling
  • Ontwikkelingswerk (Landbouw/Technische opleiding etc.)
  • Onderwijs (hieronder ook kweekscholen)
  • Geldwerving
  • Gezondheidszorg
  • Informatievoorziening en propaganda
  • Pastoraal werk
  • Evangelieverkondiging en catechese
  • Bestudering en beschrijving van taal en cultuur
  • Christelijke lectuurvoorziening/colportage
  • Uitzending van zendingswerkers en missionarissen
  • Werk van en voor vrouwen en meisjes
Voorloper
  • Deputaten voor Midden-Java ten Zuiden (Zie: Generaal Deputaatschap voor de Zending) (1892-1903)

Geografie

Continenten
  • Azië
Lokatie
  • Nederlands Indië
  • Midden-Java
  • Wonosobo
  • Soerakarta

Niet-archivalische bronnen

Selectie uit de literatuur
Titel
  • 25 jaren Solo-zending 1912-1937 : uitgaande van de Gereformeerde Kerk van Delft en de saamwerkende Classes Gouda, 's Gravenhage, Leiden en Woerden / [bijdragen van W. Breukelaar ... et al. ; ten geleide van K. van Anken]
Auteur
  • Willem Breukelaar (1865-1940) ; Karel van Anken (1881-1951)
Paginering
  • 86 p
Uitgever
  • [S.l. : s.n.]
Jaar van uitgave
  • [1937]
Bronnenpublicatie
Titel
  • De Gereformeerde zending in Midden-Java, 1859-1931 : een bronnenpublicatie / bew. door H. Reenders
Auteur
  • Hommo Reenders (1935-2009)
Reeks
  • Uitgaven van de Werkgroep voor de Geschiedenis van de Nederlandse Zending en Overzeese Kerken. Grote reeks ; 5
Paginering
  • XX, 975 p
Uitgever
  • Zoetermeer : Boekencentrum
Jaar van uitgave
  • 2001
Titel
  • De gereformeerde zending in Midden-Java 1931-1975 : een bronnenpublicatie / bew. door Chr.G.F. de Jong
Auteur
  • Christiaan George Frederik de Jong (1949-)
Reeks
  • Uitgaven van de Werkgroep voor de Geschiedenis van de Nederlandse Zending en Overzeese Kerken. Grote reeks ; 6
Paginering
  • XXIII, 890 p
Uitgever
  • Zoetermeer : Boekencentrum
Jaar van uitgave
  • 1997
Titel
  • Acta van de Particuliere Synode Zuid-Holland (Noordelijk Gedeelte) der Gereformeerde Kerken in Nederland
Uitgever
  • [S.l. : Gereformeerde Kerken van Zuid-Holland (Noordelijk gedeelte). Particuliere Synode]
Jaar van uitgave
  • [ca. 1914]-1958
Periodieken
Titel
  • Het zendingsblad van de Gereformeerde Kerken in Nederland (Heidenbode en Mosterdzaad) / red.: H. Dijkstra ... [et al.]
Auteur
  • Harmen Dijkstra (1851-1922)
Paginering
  • Jrg. 1, no. 1 (jan. 1903) - jrg. 65 (1967)
Uitgever
  • Leiden : Donner
Jaar van uitgave
  • 1903-1967

Het archief

Meer over het archief
Beschrijving archief

Het archief is goed geordend met een verdeling in stukken van algemene aard (notulen van o.a. de zendingsdeputaten, correspondentie, ingekomen en uitgegane stukken en jaarverslagen, alles gedurende de periode 1900-1972) en stukken over bijzondere onderwerpen (organisatie, financiën, archief, publiciteit, zendingswerkers, activiteiten en jubilea). Verder is enige documentatie (vooral fotomateriaal) bewaard gebleven. De rapportages van zendingswerkers zijn niet apart beschreven maar opgenomen onder de normale correspondentie. Er bestaat een register van uitgegane stukken.
Bewaarplaats Het Utrechts Archief, Utrecht
Periode archief 1900-1973
Openbaarheid beperkt
Opmerkingen openbaarheid

Voor stukken jonger dan 50 jaar is toestemming van de archiefvormer vereist.
Omvang Inv. nrs. 197-268
Toegang soort
  • Inventaris met inleiding
Toegang titel Inventaris van het archief van zendende kerken, Toegangsnr. 357
Bijzondere relevantie

207-231.

Korrespondentie (1900-1973),

25 omslagen

NB: hierin bevinden zich o.a. rapportages van zendelingen.

 

268.

Buku peringatan 50 tahun 1916-1966 djema'at Margojudan Surakarta (Gedenkboek ter gelegenheid van het 50jarig bestaan van de gemeente Margojudan te Surakarta); 69 p., ill. gedrukt, z.p., z.j,

1 deeltje.
Audio-visueel materiaal
  • (265) Foto's van de installatie van de nieuwe regent in Wonosobo, 1920. Met beschrijving. 2 stukken.
  • (266) Overige foto's van het zendingsterrein, 1937 en z.j. (ca. 1920-1960), 1 omslag
  1. In de uitgave Zending Solo (Surakarta) (Wageningen, z.j. [1920]) zijn zo'n 25 foto's in de vorm van prentbriefkaarten opgenomen van het zendingsterrein.
Verwijzing naar andere archiefvormers
Opmerkingen
  1. De zendende kerk van Delft had geen eigen orgaan. Jaaroverzichten zijn te vinden in de Acta der Particuliere Synode van Zuid-Holland ten Noorden. Verder worden verschillende zendingsberichten opgenomen in de regionale bladen als: "Gereformeerde Kerkbode van Delft', 'Leidsche Kerkbode' en de 'Westlandsche Kerkbode'.
Informatiewaarde Interressant archief