Zusters van Liefde van O. L. Vrouw, Moeder van Barmhartigheid
| Naam | Zusters van Liefde van O. L. Vrouw, Moeder van Barmhartigheid |
| Naamsvarianten |
|
| Periode | 1832-2011 |
| Denominatie | rooms-katholiek |
| Org | Missie |
| Korte geschiedenis | De congregatie De congregatie van de Zusters van Liefde Onze Lieve Vrouw Moeder van Barmhartigheid werd in 1832 gesticht in Tilburg door Joannes Zwijsen (1794-1877), op dat moment pastoor van Tilburg. Zwijsen zou later bisschop van 's-Hertogenbosch en aartsbisschop van Utrecht worden. Vanaf het begin is de congregatie internationaal georiënteerd geweest. Vrij snel na de oprichting volgden er stichtingen in België, Wales en de Verenigde Staten, welke laatste bedoeld was als een mogelijke uitwijkplaats bij eventuele vervolgingen op het vasteland van Europa. In 1938 had de congregatie 83 huizen in Nederland en zes in België. In 1940 bereikte het aantal leden zijn hoogtepunt met 4.296 zusters (met inbegrip van kandidaten). De congregatie was en is de grootste congregatie van vrouwelijke religieuzen in Nederland.
De missie Ned. Indië/Indonesië In 1885 begonnen de zusters met een missie in Padang op Sumatra. De missie op dit eiland was toen toevertrouwd aan de Jezuïeten. De zuster van een van hen was lid van de congregatie. In 1890 volgde Flores waar men tot 1917 zou blijven. Toen het Gezelschap van het Goddelijk Woord dit missiegebied overnam van de Jezuïeten, eisten zij dat de zusters de kampongs zouden gaan bezoeken, maar het moederhuis in Tilburg vond dat dat in strijd was met de regel die een gemeenschappelijk leven voorschreef. De congregatie verliet derhalve het eiland en concentreerde zich op Sumatra. De zusters werkten in het apostolisch vicariaat van Padang in het onderwijs dat voornamelijk gericht was op Chinese kinderen, en daarnaast op inheemse vrouwen. Verder werkten de zusters daar in een gesticht, een polikliniek en een kraamkliniek. In het apostolisch vicariaat Medan gaven zij les op een middelbare school. In 1908 werkten er 46 zusters in Indië. Het meeste werk dat zij daar deden, was geen missie in de eigenlijke zin van het woord (Brouwers, Na de drie begijnen, 98).
Suriname De zusters vertrokken in 1894 naar Suriname, na hevig aandringen van de apostolisch vicaris in Paramaribo, mgr. Wulfingh, die afging op de goede reputatie van de zusters. Hij had verpleegsters nodig voor de melaatsenkolonie, genaamd de Gerardus Majellastichting. Dankzij de inspanningen van de apostolisch vicaris kwamen de zusters niets tekort. Zij dreven scholen en een internaat voor Brits-Indische kinderen en werkten in de zieken- en melaatsenverpleging en de verpleging van oudere en hulpbehoevende mensen. Na een conflict met de koloniale regering richtten de zusters in 1916 in Paramaribo een katholiek ziekenhuis op, het nog bestaande Vincentius Ziekenhuis.
Andere missiegebieden Vanaf 1956 waren er zusters actief in Zimbabwe. In het diocees Umtali werkten de zusters in een ziekenhuis en op lagere scholen, een kweekschool en een sanatorium.
Buiten het tijdbestek van deze gids vallen de missies in Brazilië (1962), India (1974) en Philippijnen (1966-1970, weer vanaf 1995).
Alle informatie is, tenzij anders vermeld, geput uit: Van Woesik, 87, Willemsen, I, par. 2-62, Pius-almanak 1960/61, 384, 437 en 456, Derix, Brengers van de boodschap. |
| Organisatie | Pastoor Zwijsen stelde in 1838 twee documenten op: constituties en regels (33 artikelen, vooral juridisch van aard) en statuten en gedragsregels (over de wijze waarop de idealen in praktijk behoorden te worden gebracht) op. Zwijsens ideaal was: een congregatie die zorgde voor zieken en armen en katholiek onderwijs gaf aan arme kinderen. Dát had voorrang boven contemplatie, veel bidden en zingen in de kerk. Zwijsen wilde geen onderscheid tussen koorzusters en lekenzusters; alle zusters waren gelijk en hij was de baas. De statuten werden reeds in 1838 door de bisschop van 's-Hertogenbosch goedgekeurd, de constituties door Rome in 1844. In 1848 wordt de congregatie door Rome officieel goedgekeurd en direct onder het gezag van de paus geplaatst. Zolang bisschop Zwijsen leefde, nam hij alle belangrijke beslissingen. Het bestuur van de congregatie bestond uit een algemeen overste die geassisteerd werd door enkele raadszusters. Eens in de zes jaar werd er een kapittel gehouden dat tot rond 1960 bestond uit de oversten van de huizen en het algemeen bestuur. De congregatie werd tot 1964 op zeer centralistische wijze geleid. Het duurde tot 1961 voordat er provincies waaronder een Nederlandse werden gevormd. De gewone zusters hadden tot 1964 geen inspraak. De rechtspersoon van de congregatie was de Vereniging der Zusters van Liefde, Tilburg. Het generalaat bevond zich tot 1967 in Rosmalen, werd toen overgebracht naar Rome, maar keerde in 1982 terug naar Nederland waar het in Tilburg werd gevestigd.
Algemeen-overste waren: Michaël Leysen 1832-1852 (geboren in 1779 in Herentals) Begga van Haagen 1852-1881 Syncletica Smarius 1881-1897 Leocritia van der Marck 1897-1909 Theresina Favier 1909-1921 Marie-Christine Borsten 1921-1933 Leonie Ides 1933-1952 Josephino van Dinther 1952-1958 Huberte Janssen 1958-1964
|
| Doelstelling | Tot de doelstellingen van de congregatie behoorden onderwijs, gezondheidszorg, bejaardenzorg, maatschappelijk werk en missiewerk. Opvoeding en onderwijs strekte zich uit tot allerlei terreinen, zoals voor blinden en doofstommen. Ziekenverpleging ondernamen de zusters in ziekenhuizen en sanatoria en voor verwaarloosde kinderen. In de missie richtte men zich ook op de verpleging van melaatsen. |
| Taken en activiteiten |
|
| Continenten |
|
| Lokatie |
|
| Selectie uit de literatuur |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bronnenpublicatie |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Periodieken |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Interviews | Acht interviews, en wel de nrs.: 45 56 96 397 467 524 536 853
|
| Meer over het archief |
|
||||||||||||||||||||
| Websites | http://www.scmm.nl/ (provincialaat) http://www.sistersofcharity.net (generalaat) |
||||||||||||||||||||
| Verwijzing naar andere archiefvormers | |||||||||||||||||||||
| Informatiewaarde | Interressant archief |
Geschiedenis
| Korte geschiedenis | De congregatie De congregatie van de Zusters van Liefde Onze Lieve Vrouw Moeder van Barmhartigheid werd in 1832 gesticht in Tilburg door Joannes Zwijsen (1794-1877), op dat moment pastoor van Tilburg. Zwijsen zou later bisschop van 's-Hertogenbosch en aartsbisschop van Utrecht worden. Vanaf het begin is de congregatie internationaal georiënteerd geweest. Vrij snel na de oprichting volgden er stichtingen in België, Wales en de Verenigde Staten, welke laatste bedoeld was als een mogelijke uitwijkplaats bij eventuele vervolgingen op het vasteland van Europa. In 1938 had de congregatie 83 huizen in Nederland en zes in België. In 1940 bereikte het aantal leden zijn hoogtepunt met 4.296 zusters (met inbegrip van kandidaten). De congregatie was en is de grootste congregatie van vrouwelijke religieuzen in Nederland.
De missie Ned. Indië/Indonesië In 1885 begonnen de zusters met een missie in Padang op Sumatra. De missie op dit eiland was toen toevertrouwd aan de Jezuïeten. De zuster van een van hen was lid van de congregatie. In 1890 volgde Flores waar men tot 1917 zou blijven. Toen het Gezelschap van het Goddelijk Woord dit missiegebied overnam van de Jezuïeten, eisten zij dat de zusters de kampongs zouden gaan bezoeken, maar het moederhuis in Tilburg vond dat dat in strijd was met de regel die een gemeenschappelijk leven voorschreef. De congregatie verliet derhalve het eiland en concentreerde zich op Sumatra. De zusters werkten in het apostolisch vicariaat van Padang in het onderwijs dat voornamelijk gericht was op Chinese kinderen, en daarnaast op inheemse vrouwen. Verder werkten de zusters daar in een gesticht, een polikliniek en een kraamkliniek. In het apostolisch vicariaat Medan gaven zij les op een middelbare school. In 1908 werkten er 46 zusters in Indië. Het meeste werk dat zij daar deden, was geen missie in de eigenlijke zin van het woord (Brouwers, Na de drie begijnen, 98).
Suriname De zusters vertrokken in 1894 naar Suriname, na hevig aandringen van de apostolisch vicaris in Paramaribo, mgr. Wulfingh, die afging op de goede reputatie van de zusters. Hij had verpleegsters nodig voor de melaatsenkolonie, genaamd de Gerardus Majellastichting. Dankzij de inspanningen van de apostolisch vicaris kwamen de zusters niets tekort. Zij dreven scholen en een internaat voor Brits-Indische kinderen en werkten in de zieken- en melaatsenverpleging en de verpleging van oudere en hulpbehoevende mensen. Na een conflict met de koloniale regering richtten de zusters in 1916 in Paramaribo een katholiek ziekenhuis op, het nog bestaande Vincentius Ziekenhuis.
Andere missiegebieden Vanaf 1956 waren er zusters actief in Zimbabwe. In het diocees Umtali werkten de zusters in een ziekenhuis en op lagere scholen, een kweekschool en een sanatorium.
Buiten het tijdbestek van deze gids vallen de missies in Brazilië (1962), India (1974) en Philippijnen (1966-1970, weer vanaf 1995).
Alle informatie is, tenzij anders vermeld, geput uit: Van Woesik, 87, Willemsen, I, par. 2-62, Pius-almanak 1960/61, 384, 437 en 456, Derix, Brengers van de boodschap. |
| Organisatie | Pastoor Zwijsen stelde in 1838 twee documenten op: constituties en regels (33 artikelen, vooral juridisch van aard) en statuten en gedragsregels (over de wijze waarop de idealen in praktijk behoorden te worden gebracht) op. Zwijsens ideaal was: een congregatie die zorgde voor zieken en armen en katholiek onderwijs gaf aan arme kinderen. Dát had voorrang boven contemplatie, veel bidden en zingen in de kerk. Zwijsen wilde geen onderscheid tussen koorzusters en lekenzusters; alle zusters waren gelijk en hij was de baas. De statuten werden reeds in 1838 door de bisschop van 's-Hertogenbosch goedgekeurd, de constituties door Rome in 1844. In 1848 wordt de congregatie door Rome officieel goedgekeurd en direct onder het gezag van de paus geplaatst. Zolang bisschop Zwijsen leefde, nam hij alle belangrijke beslissingen. Het bestuur van de congregatie bestond uit een algemeen overste die geassisteerd werd door enkele raadszusters. Eens in de zes jaar werd er een kapittel gehouden dat tot rond 1960 bestond uit de oversten van de huizen en het algemeen bestuur. De congregatie werd tot 1964 op zeer centralistische wijze geleid. Het duurde tot 1961 voordat er provincies waaronder een Nederlandse werden gevormd. De gewone zusters hadden tot 1964 geen inspraak. De rechtspersoon van de congregatie was de Vereniging der Zusters van Liefde, Tilburg. Het generalaat bevond zich tot 1967 in Rosmalen, werd toen overgebracht naar Rome, maar keerde in 1982 terug naar Nederland waar het in Tilburg werd gevestigd.
Algemeen-overste waren: Michaël Leysen 1832-1852 (geboren in 1779 in Herentals) Begga van Haagen 1852-1881 Syncletica Smarius 1881-1897 Leocritia van der Marck 1897-1909 Theresina Favier 1909-1921 Marie-Christine Borsten 1921-1933 Leonie Ides 1933-1952 Josephino van Dinther 1952-1958 Huberte Janssen 1958-1964
|
| Doelstelling | Tot de doelstellingen van de congregatie behoorden onderwijs, gezondheidszorg, bejaardenzorg, maatschappelijk werk en missiewerk. Opvoeding en onderwijs strekte zich uit tot allerlei terreinen, zoals voor blinden en doofstommen. Ziekenverpleging ondernamen de zusters in ziekenhuizen en sanatoria en voor verwaarloosde kinderen. In de missie richtte men zich ook op de verpleging van melaatsen. |
| Taken en activiteiten |
|
Geografie
| Continenten |
|
| Lokatie |
|
Niet-archivalische bronnen
| Selectie uit de literatuur |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bronnenpublicatie |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Periodieken |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Interviews | Acht interviews, en wel de nrs.: 45 56 96 397 467 524 536 853
|
Het archief
| Meer over het archief |
|
||||||||||||||||||||
| Websites | http://www.scmm.nl/ (provincialaat) http://www.sistersofcharity.net (generalaat) |
||||||||||||||||||||
| Verwijzing naar andere archiefvormers | |||||||||||||||||||||
| Informatiewaarde | Interressant archief |