Repertorium van Nederlandse zendings- en missie-archieven 1800-1960

 
English | Nederlands

Missiezusters Dienaressen van de H Geest (CMSSp.S)

Naam Missiezusters Dienaressen van de H Geest (CMSSp.S)
Naamsvarianten
  • Blauwe Zusters van Steyl-Baexem
  • Missiezusters van de H. Geest
  • Congregatio Missionalis Servarum Spiritus Sancti (cmssp.s)
  • Missiecongregatie van de Dienaressen van de H. Geest (CMSSp.S)
  • Congregatie van de Missiezusters Dienaressen van den H. Geest
  • Missiezusters van Baexem
  • Missiecongregatie Dienaressen van de Heilige Geest
  • Missiezusters Dienaressen van de H. Geest (SSpS)
Periode 1889-2011
Denominatie rooms-katholiek
Org Missie

Korte geschiedenis

De congregatie

De congregatie van de Missiezusters Dienaressen van de H. Geest werd in 1889 gesticht in Steyl (bij Venlo, provincie Limburg) door Arnold Janssen samen met Helena Stollenwerk (1852-1900) en Hendrina Stenmanns (1852-1903). Arnold Janssen (1837-1909), een priester van het bisdom Münster, was ook de stichter van het Gezelschap van het Goddelijk Woord (SVD) en van de congregatie van de Dienaressen van de H. Geest van de Altijddurende Aanbidding. Deze drie congregaties hadden de missie in andere landen als hoofddoel.  Wegens de Kulturkampf in Duitsland vestigde de congregatie zich even over de grens in Steyl, waar sinds 1904 het moederhuis gevestigd is. Wegens de kleur van hun kleding werden de zusters ook wel de blauwe zusters genoemd.

 

De missie

Algemeen

De Duitse oorsprong van de stichter heeft doorwerking gehad in de congregatie, onder andere in de keuze van missiegebieden. Zo missioneerde men in een door Duitsland gepacht stuk van China, in Duitse koloniën Togo en Papoea Nieuw-Guinea en onder Duitse immigranten in Argentinië en Brazilië. Dit maakt het aandeel van Nederlandse zusters moeilijker te specificeren. Het werk van de Missiezusters vulde dat van het Gezelschap aan. De visie op de verhouding werd theoretisch-missiologisch onderbouwd door zuster Sixta Kasbauer. De samenwerking vond vooral op bestuurlijk niveau plaats. Het aantal landen waar de blauwe zusters missiewerk hebben verricht was zeer groot en verspreid over alle werelddelen.

 

Missiegebieden

De eerste zusters vertrokken in 1895 naar Argentinië, waar ze samen met de SVD werkten onder Duitsers afkomstig uit Rusland in de Argentijnse provincie Entre Rios. In China opereerden zij vanaf 1889 in een gebied dat door Duitsland was gepacht. Zij zorgden voor zieken en armen, vrouwen en kinderen, legden huisbezoeken af en werkten in scholen, weeshuizen en internaten. Bovendien leidden zij Chinese zusters op. In 1949 werden zij gedwongen het land te verlaten. Al vóór de oprichting van de Nederlandse provincie hadden Nederlandse zusters Ned.-Indië toegewezen gekregen. Op Flores namen zij het werk van de Zusters van Liefde op scholen en internaten over. Later werd dit uitgebreid met ziekenzorg en gebieden in Timor (1921), Java (1925) en Lombok (1948).

 

Alle informatie is, tenzij anders aangegeven, geput uit: Willemsen, I, par. 2-35, Pius-almanak 1960/61, 430, Poels, Vrouwen met een missie en Derix, Brengers van de boodschap.

Organisatie

De congregatie

In 1893 kreeg de congregatie van de bisschop van Roermond een goedgekeurde regel . Het moederhuis van de congregatie bevindt zich sinds 1904 in Steyl (provincie Limburg, bij Venlo). Het eerste generale kapittel werd in 1909 gehouden. De Nederlandse provincie werd opgericht in 1920, het provincialaat zit sindsdien in Baexem (provincie Limburg). De Nederlandse burgerlijke rechtspersoon is de Nederlandse Provincie van de missiezusters Dienaressen van de Heilige Geest te Baexem (Pius-almanak (1960/61) 355-356). De congregatie kreeg in 1925 het decretum laudis, dat wil zeggen dat zij sindsdien onder de congregatie De Propaganda Fide viel. Het generalaat werd in 1937 naar Rome verplaatst. Definitieve goedkeuring van de constituties volgde een jaar later.  

 

Alle informatie is, tenzij anders vermeld, geput uit: Poels, Vrouwen met een missie.

Doelstelling

De stichter stelde geestelijk leven in de zin van de Heilige Drie-eenheid en missie op de voorgrond. Zelfheiliging van de leden, op basis van het kloosterleven, kwam meer op de voorgrond met de verandering van de constituties om kerkrechtelijke goedkeuring te verkrijgen (wat geschiedde in 1938). De missionaire taak werd hieraan aangepast en regelmatig ondergeschikt gemaakt. Zelfheiliging van de leden door het onderhouden van de drie geloften werd nog in 1960 genoemd als voornaam doel. Naast zelfheiliging van de leden als gewone doelstelling had de congregatie immers als bijzondere doelstelling het uitbreiden en beschermen van het katholiek geloof door middel van missiewerk, vooral in de missiegebieden van de Missionarissen van het Goddelijk Woord. Middelen daarvoor waren onderwijs, opvoeding, gezondheidszorg, pastoraal werk en sociaal werk. Apostolaat door middel van gebed nam ook een voorname plaats in. Daarnaast behoorde het Genootschap van de H. Geest tot de liefdewerken van de congregatie. Ten slotte zij opgemerkt dat hoewel dit een missie-congregatie was, de missiezusters net als missionerende diocesane congregaties ook in Nederland belangrijke werkterreinen hadden. De zusters werkten op scholen, pensionaten, weeshuizen, retraitewerk, zorg voor moeder en kind, ziekenverpleging, maatschappelijk werk, wijkverpleging, opleiding van eigenlandse religieuzen en catechistenwerk.

Taken en activiteiten
  • Apostolaat door gebed
  • Ontwikkelingswerk (Landbouw/Technische opleiding etc.)
  • Onderwijs (hieronder ook kweekscholen)
  • Gezondheidszorg
  • Pastoraal werk
  • Evangelieverkondiging en catechese
  • Ondersteuning
  • Opleiding van (inheemse) werkkrachten (Te denken valt aan zendelingen, missionarissen, assistenten enz.)
  • Uitzending van zendingswerkers en missionarissen
  • Werk van en voor vrouwen en meisjes
Continenten
  • Latijns Amerika
  • Azië
  • Oceanië
Lokatie
  • China
  • Aartsbisdom Yanzhou (Yenchow), Shandong
  • Bisdom Qingdao (Tsingtao), Shandong
  • Aartsbisdom Lanzhou (Lanchow), Gansu
  • Aartsbisdom Tsinan (Jinan), Gansu
Selectie uit de literatuur
Titel
  • Vrouwen met een missie : vier congregaties in Nederland en de toekomst van hun missionair verleden / Vefie Poels ; m.m.v. Anna Damas
Auteur
  • Genoveva Maria Johanna Poels (1958-) ; Anna Damas (1966-)
Paginering
  • 160 p
Uitgever
  • [Nijmegen] : Valkhof Pers
Jaar van uitgave
  • cop. 2008

Titel
  • Zonen en dochters met een missie : een boek over missionarissen uit Boekel en Venhorst / [red.: Jan Meulemeesters ; met medew. van: Trudy Bolwerk ... et al.]
Auteur
  • Jan Meulemeesters ; Trudy Bolwerk
Paginering
  • 100 p
Uitgever
  • [Boekel] : Missiecomité Boekel-Venhorst[Boekel] : Heemkundekring 'Sint Achten op Boeckel'
Jaar van uitgave
  • [2003]

Titel
  • Sent by the Spirit. 100 years of SSPS mission history in Papua New-Guinea.
Auteur
  • NN
Paginering
  • ??
Uitgever
  • Wewak:
Jaar van uitgave
  • 2001

Titel
  • Guide to the Catholic Church in China 2000
Auteur
  • ??
Paginering
  • ??
Uitgever
  • Singapore:
Jaar van uitgave
  • 2000

Titel
  • Terug van weggeweest : negen verhalen van teruggekeerde missionarissen / [red.: Lambert van Gelder]
Auteur
  • Lambert van Gelder
Reeks
  • Mensen met een missie
Paginering
  • 114 p
Uitgever
  • Oegstgeest : Week voor de Nederlandse Missionaris
Jaar van uitgave
  • 1999

Titel
  • Gaan voor God : ideaal en praktijk van missie in historisch perspectief / onder red. van José Eijt, Hester Genefaas, Peter Nissen
Auteur
  • Josepha Maria Antonia Eijt (1948-) ; Hester Genefaas (1972-)
Reeks
  • Metamorfosen ; 2
Paginering
  • 187 p
Uitgever
  • Hilversum : Verloren
Jaar van uitgave
  • 1998

Titel
  • 100 jaar Congregatie Missiezusters Dienaressen van de H. Geest ; 75 jaar Udens Retraitehuis / [tekst: H. van Dijk ; red.: L. van Liebergen]75 jaar Udens Retraitehuis
Auteur
  • H. van Dijk ; L.C.B.M. van Liebergen
Paginering
  • 47 p
Uitgever
  • Uden : Museum voor Religieuze Kunst
Jaar van uitgave
  • [1989]


Periodieken
Titel
  • Groeten uit de missies.
Jaar van uitgave
  • 1922/23-1959/60

Titel
  • De wereld rond / Genootschap van de H. Geest, Missiezusters Dienaressen van de H. Geest
Paginering
  • Jrg.39 (1960) - 46 (1967)
Uitgever
  • Baexem : Genootschap van de H. Geest
Jaar van uitgave
  • 1960-1967

Titel
  • Bijeen : maandblad over internationale samenwerking op het terrein van missionering, zending en ontwikkelingswerk
Paginering
  • Jrg. 1 (1968) - jrg. 37, nr. 6 (jun. 2004)
Uitgever
  • Deurne : Stichting Gezamenlijke Missiepubliciteit's-Hertogenbosch : Bijeen Derde Wereld Informatiehuis
Jaar van uitgave
  • 1968-2004

Titel
  • "Onder Ons"
Jaar van uitgave
  • ??
Interviews

11 interviews, en wel de nrs.:

40

216

462

488

496

590

674

688

693

695

783

 

Meer over het archief
Beschrijving archief

Het archief van de Nederlandse provincie is nog in eigen beheer en bevindt zich sinds 2010 op het provincialaat in Uden. Er zijn geen toegangen. Archivalia over Nederland van vóór 1920 zijn te vinden in Steyl, omdat Nederland tot dat jaar rechtstreeks onder het moederhuis viel. Het archief bestaat uit stukken over: het bestuur, waaronder regel en constituties, kronieken, registers, kapittelstukken, financiële administratie en officiële stukken. Verder zijn er stukken over de opleiding en persoonsdossiers, huisarchieven, administratie van de missieprokuur, periodieken, publicaties en audiovisueel materiaal. De archieven van de missieprokuur en de economische afdeling worden door henzelf beheerd. Het staat nog niet vast wat er in de toekomst met het archief gaat gebeuren. Mogelijk gaat er een deel naar Rome en een ander deel naar Steyl.

 

Alle informatie is geput uit: bezoekverslag KAN 1997.

Bewaarplaats Missiezusters Dienaressen van de H. Geest, Arnoldusklooster, Volkelseweg 30, 5405 NA Uden
Periode archief 1920-2011
Openbaarheid beperkt
Opmerkingen openbaarheid

Openbaar na toestemming van de eigenaar.

Omvang 50 à 100 meter
Toegang soort
  • Anders nl
Opmerkingen toegang soort Geen, per archiefsoort en deels onderwerpsgewijs geordend.

Bewaarplaats Missiezusters Dienaressen H Geest, Steyl
Bijzondere relevantie
Toon

Verberg

stukken vóór 1920 over Nederlandse 'provincie': NL viel toen nog rechtstreeks onder het moederhuis te Steyl


Bewaarplaats Generalaat, via Cassia 645 - Roma
Bijzondere relevantie
Toon

Verberg

stukken vóór 1920 over Nederlandse 'provincie': NL viel toen nog rechtstreeks onder het moederhuis te Steyl

Websites

http://www.worldssps.org/ (generalaat)

 

http://www.missiezusters.org/ (provincialaat)

 

Losse archiefstukken

In het Katholiek Documentatie Centrum in Nijmegen bevindt zich een stuk in de Verzameling Losse Archivalia:

 

LARC 2257. Levensbeschrijving van Moeder Josepha H. Stenmans, medestichteres van de Dienaressen van de Heilige Geest te Steijl (L). 1903, 1 stuk.

Verwijzing naar andere archiefvormers
Opmerkingen

 

 

Geschiedenis

Korte geschiedenis

De congregatie

De congregatie van de Missiezusters Dienaressen van de H. Geest werd in 1889 gesticht in Steyl (bij Venlo, provincie Limburg) door Arnold Janssen samen met Helena Stollenwerk (1852-1900) en Hendrina Stenmanns (1852-1903). Arnold Janssen (1837-1909), een priester van het bisdom Münster, was ook de stichter van het Gezelschap van het Goddelijk Woord (SVD) en van de congregatie van de Dienaressen van de H. Geest van de Altijddurende Aanbidding. Deze drie congregaties hadden de missie in andere landen als hoofddoel.  Wegens de Kulturkampf in Duitsland vestigde de congregatie zich even over de grens in Steyl, waar sinds 1904 het moederhuis gevestigd is. Wegens de kleur van hun kleding werden de zusters ook wel de blauwe zusters genoemd.

 

De missie

Algemeen

De Duitse oorsprong van de stichter heeft doorwerking gehad in de congregatie, onder andere in de keuze van missiegebieden. Zo missioneerde men in een door Duitsland gepacht stuk van China, in Duitse koloniën Togo en Papoea Nieuw-Guinea en onder Duitse immigranten in Argentinië en Brazilië. Dit maakt het aandeel van Nederlandse zusters moeilijker te specificeren. Het werk van de Missiezusters vulde dat van het Gezelschap aan. De visie op de verhouding werd theoretisch-missiologisch onderbouwd door zuster Sixta Kasbauer. De samenwerking vond vooral op bestuurlijk niveau plaats. Het aantal landen waar de blauwe zusters missiewerk hebben verricht was zeer groot en verspreid over alle werelddelen.

 

Missiegebieden

De eerste zusters vertrokken in 1895 naar Argentinië, waar ze samen met de SVD werkten onder Duitsers afkomstig uit Rusland in de Argentijnse provincie Entre Rios. In China opereerden zij vanaf 1889 in een gebied dat door Duitsland was gepacht. Zij zorgden voor zieken en armen, vrouwen en kinderen, legden huisbezoeken af en werkten in scholen, weeshuizen en internaten. Bovendien leidden zij Chinese zusters op. In 1949 werden zij gedwongen het land te verlaten. Al vóór de oprichting van de Nederlandse provincie hadden Nederlandse zusters Ned.-Indië toegewezen gekregen. Op Flores namen zij het werk van de Zusters van Liefde op scholen en internaten over. Later werd dit uitgebreid met ziekenzorg en gebieden in Timor (1921), Java (1925) en Lombok (1948).

 

Alle informatie is, tenzij anders aangegeven, geput uit: Willemsen, I, par. 2-35, Pius-almanak 1960/61, 430, Poels, Vrouwen met een missie en Derix, Brengers van de boodschap.

Organisatie

De congregatie

In 1893 kreeg de congregatie van de bisschop van Roermond een goedgekeurde regel . Het moederhuis van de congregatie bevindt zich sinds 1904 in Steyl (provincie Limburg, bij Venlo). Het eerste generale kapittel werd in 1909 gehouden. De Nederlandse provincie werd opgericht in 1920, het provincialaat zit sindsdien in Baexem (provincie Limburg). De Nederlandse burgerlijke rechtspersoon is de Nederlandse Provincie van de missiezusters Dienaressen van de Heilige Geest te Baexem (Pius-almanak (1960/61) 355-356). De congregatie kreeg in 1925 het decretum laudis, dat wil zeggen dat zij sindsdien onder de congregatie De Propaganda Fide viel. Het generalaat werd in 1937 naar Rome verplaatst. Definitieve goedkeuring van de constituties volgde een jaar later.  

 

Alle informatie is, tenzij anders vermeld, geput uit: Poels, Vrouwen met een missie.

Doelstelling

De stichter stelde geestelijk leven in de zin van de Heilige Drie-eenheid en missie op de voorgrond. Zelfheiliging van de leden, op basis van het kloosterleven, kwam meer op de voorgrond met de verandering van de constituties om kerkrechtelijke goedkeuring te verkrijgen (wat geschiedde in 1938). De missionaire taak werd hieraan aangepast en regelmatig ondergeschikt gemaakt. Zelfheiliging van de leden door het onderhouden van de drie geloften werd nog in 1960 genoemd als voornaam doel. Naast zelfheiliging van de leden als gewone doelstelling had de congregatie immers als bijzondere doelstelling het uitbreiden en beschermen van het katholiek geloof door middel van missiewerk, vooral in de missiegebieden van de Missionarissen van het Goddelijk Woord. Middelen daarvoor waren onderwijs, opvoeding, gezondheidszorg, pastoraal werk en sociaal werk. Apostolaat door middel van gebed nam ook een voorname plaats in. Daarnaast behoorde het Genootschap van de H. Geest tot de liefdewerken van de congregatie. Ten slotte zij opgemerkt dat hoewel dit een missie-congregatie was, de missiezusters net als missionerende diocesane congregaties ook in Nederland belangrijke werkterreinen hadden. De zusters werkten op scholen, pensionaten, weeshuizen, retraitewerk, zorg voor moeder en kind, ziekenverpleging, maatschappelijk werk, wijkverpleging, opleiding van eigenlandse religieuzen en catechistenwerk.

Taken en activiteiten
  • Apostolaat door gebed
  • Ontwikkelingswerk (Landbouw/Technische opleiding etc.)
  • Onderwijs (hieronder ook kweekscholen)
  • Gezondheidszorg
  • Pastoraal werk
  • Evangelieverkondiging en catechese
  • Ondersteuning
  • Opleiding van (inheemse) werkkrachten (Te denken valt aan zendelingen, missionarissen, assistenten enz.)
  • Uitzending van zendingswerkers en missionarissen
  • Werk van en voor vrouwen en meisjes

Geografie

Continenten
  • Latijns Amerika
  • Azië
  • Oceanië
Lokatie
  • China
  • Aartsbisdom Yanzhou (Yenchow), Shandong
  • Bisdom Qingdao (Tsingtao), Shandong
  • Aartsbisdom Lanzhou (Lanchow), Gansu
  • Aartsbisdom Tsinan (Jinan), Gansu

Niet-archivalische bronnen

Selectie uit de literatuur
Titel
  • Vrouwen met een missie : vier congregaties in Nederland en de toekomst van hun missionair verleden / Vefie Poels ; m.m.v. Anna Damas
Auteur
  • Genoveva Maria Johanna Poels (1958-) ; Anna Damas (1966-)
Paginering
  • 160 p
Uitgever
  • [Nijmegen] : Valkhof Pers
Jaar van uitgave
  • cop. 2008

Titel
  • Zonen en dochters met een missie : een boek over missionarissen uit Boekel en Venhorst / [red.: Jan Meulemeesters ; met medew. van: Trudy Bolwerk ... et al.]
Auteur
  • Jan Meulemeesters ; Trudy Bolwerk
Paginering
  • 100 p
Uitgever
  • [Boekel] : Missiecomité Boekel-Venhorst[Boekel] : Heemkundekring 'Sint Achten op Boeckel'
Jaar van uitgave
  • [2003]

Titel
  • Sent by the Spirit. 100 years of SSPS mission history in Papua New-Guinea.
Auteur
  • NN
Paginering
  • ??
Uitgever
  • Wewak:
Jaar van uitgave
  • 2001

Titel
  • Guide to the Catholic Church in China 2000
Auteur
  • ??
Paginering
  • ??
Uitgever
  • Singapore:
Jaar van uitgave
  • 2000

Titel
  • Terug van weggeweest : negen verhalen van teruggekeerde missionarissen / [red.: Lambert van Gelder]
Auteur
  • Lambert van Gelder
Reeks
  • Mensen met een missie
Paginering
  • 114 p
Uitgever
  • Oegstgeest : Week voor de Nederlandse Missionaris
Jaar van uitgave
  • 1999

Titel
  • Gaan voor God : ideaal en praktijk van missie in historisch perspectief / onder red. van José Eijt, Hester Genefaas, Peter Nissen
Auteur
  • Josepha Maria Antonia Eijt (1948-) ; Hester Genefaas (1972-)
Reeks
  • Metamorfosen ; 2
Paginering
  • 187 p
Uitgever
  • Hilversum : Verloren
Jaar van uitgave
  • 1998

Titel
  • 100 jaar Congregatie Missiezusters Dienaressen van de H. Geest ; 75 jaar Udens Retraitehuis / [tekst: H. van Dijk ; red.: L. van Liebergen]75 jaar Udens Retraitehuis
Auteur
  • H. van Dijk ; L.C.B.M. van Liebergen
Paginering
  • 47 p
Uitgever
  • Uden : Museum voor Religieuze Kunst
Jaar van uitgave
  • [1989]


Periodieken
Titel
  • Groeten uit de missies.
Jaar van uitgave
  • 1922/23-1959/60

Titel
  • De wereld rond / Genootschap van de H. Geest, Missiezusters Dienaressen van de H. Geest
Paginering
  • Jrg.39 (1960) - 46 (1967)
Uitgever
  • Baexem : Genootschap van de H. Geest
Jaar van uitgave
  • 1960-1967

Titel
  • Bijeen : maandblad over internationale samenwerking op het terrein van missionering, zending en ontwikkelingswerk
Paginering
  • Jrg. 1 (1968) - jrg. 37, nr. 6 (jun. 2004)
Uitgever
  • Deurne : Stichting Gezamenlijke Missiepubliciteit's-Hertogenbosch : Bijeen Derde Wereld Informatiehuis
Jaar van uitgave
  • 1968-2004

Titel
  • "Onder Ons"
Jaar van uitgave
  • ??
Interviews

11 interviews, en wel de nrs.:

40

216

462

488

496

590

674

688

693

695

783

 


Het archief

Meer over het archief
Beschrijving archief

Het archief van de Nederlandse provincie is nog in eigen beheer en bevindt zich sinds 2010 op het provincialaat in Uden. Er zijn geen toegangen. Archivalia over Nederland van vóór 1920 zijn te vinden in Steyl, omdat Nederland tot dat jaar rechtstreeks onder het moederhuis viel. Het archief bestaat uit stukken over: het bestuur, waaronder regel en constituties, kronieken, registers, kapittelstukken, financiële administratie en officiële stukken. Verder zijn er stukken over de opleiding en persoonsdossiers, huisarchieven, administratie van de missieprokuur, periodieken, publicaties en audiovisueel materiaal. De archieven van de missieprokuur en de economische afdeling worden door henzelf beheerd. Het staat nog niet vast wat er in de toekomst met het archief gaat gebeuren. Mogelijk gaat er een deel naar Rome en een ander deel naar Steyl.

 

Alle informatie is geput uit: bezoekverslag KAN 1997.

Bewaarplaats Missiezusters Dienaressen van de H. Geest, Arnoldusklooster, Volkelseweg 30, 5405 NA Uden
Periode archief 1920-2011
Openbaarheid beperkt
Opmerkingen openbaarheid

Openbaar na toestemming van de eigenaar.

Omvang 50 à 100 meter
Toegang soort
  • Anders nl
Opmerkingen toegang soort Geen, per archiefsoort en deels onderwerpsgewijs geordend.

Bewaarplaats Missiezusters Dienaressen H Geest, Steyl
Bijzondere relevantie

stukken vóór 1920 over Nederlandse 'provincie': NL viel toen nog rechtstreeks onder het moederhuis te Steyl


Bewaarplaats Generalaat, via Cassia 645 - Roma
Bijzondere relevantie

stukken vóór 1920 over Nederlandse 'provincie': NL viel toen nog rechtstreeks onder het moederhuis te Steyl

Websites

http://www.worldssps.org/ (generalaat)

 

http://www.missiezusters.org/ (provincialaat)

 

Losse archiefstukken

In het Katholiek Documentatie Centrum in Nijmegen bevindt zich een stuk in de Verzameling Losse Archivalia:

 

LARC 2257. Levensbeschrijving van Moeder Josepha H. Stenmans, medestichteres van de Dienaressen van de Heilige Geest te Steijl (L). 1903, 1 stuk.

Verwijzing naar andere archiefvormers
Opmerkingen