Repertorium van Nederlandse zendings- en missie-archieven 1800-1960

 
English | Nederlands

Jezuïeten (SJ)

Naam Jezuïeten (SJ)
Naamsvarianten
  • Sociëteit van Jezus
  • Societas Jesu (SJ)
  • Orde van de Jezuïeten
  • Paters Jezuïeten (SJ)
Periode 1540-1773 en 1814-2011
Denominatie rooms-katholiek
Org Missie

Korte geschiedenis

De orde

De orde van de jesuïeten, ook vaak de Sociëteit van Jezus genaamd, werd gesticht in Parijs door de Spaanse edelman Ignatius van Loyola (1493-1556). Paus Paulus III keurde de orde ondanks weerstand in 1540 goed. In de Nederlanden waren de Jezuïeten vanaf 1542 werkzaam. Zij stichtten in de steden colleges, die te vergelijken zijn met gymnasia. In 1592 ving de Hollandse Zending van de Jezuïeten aan. 1773 werd de orde onder druk van Europese vorsten opgeheven. Leden van de orde mochten hun pastorale werk als seculiere priesters onder jurisdictie van de pauselijke nuntius voortzetten. In 1814 werd de orde hersteld door Paus Pius VII.  In Nederland ving het herstel in hetzelfde jaar aan. De orde had in Nederland opleidingshuizen (noviciaat, filosofie, theologie en tertiaat), parochies en openbare kerken, college's en retraitehuizen. Bekend waren de scholen in Katwijk, Den Haag en Amsterdam. Het Nederlandse moederhuis was en is gevestigd in het Berchmannianum in Nijmegen

 

De missie

Ned. Indië

Al meteen, in 1540, begon de orde met missiearbeid. Franciscus Xaverius (1506-1552) werd als missionaris naar het Verre Oosten gestuurd en reisde de hele Indische archipel door. In 1549 werd een Indische provincie gevormd werd met Xaverius als provinciaal.  Onder de VOC werden katholieke geestelijke niet toegelaten tot de onder haar gezag vallende gebieden. Het katholicisme kon zich alleen handhaven op Flores en Timor die formeel onder Portugees gezag vielen. In 1826 vaardigde de congregatie De Propaganda Fide een decreet uit waarin werd bepaald dat de Nederlandse koloniale bezittingen in Indië onder de apostolisch prefect van Batavia vielen. De prefectuur werd verheven tot vicariaat in 1842. In 1858 aanvaardden de Jezuïeten de toewijzing van Indië als missiegebied aan de orde. In 1898 werkten er 51 priesters en 13 broeders, voornamelijk op Java. Vanaf 1893 was de apostolisch-vicaris steeds een lid van de orde. Van het vicariaat werden vanaf 1902 prefecturen afgesplitst ten behoeve van andere missionerende orden en congregaties. Frans van Lith sj legde de basis voor een nieuw missiebeleid in Nederlands-Indië, gebaseerd op elitevorming door middel van onderwijs aan de eigenlandse bevolking. In 1956 werd de Indonesische viceprovincie van de Jezuïeten zelfstandig (Derix, Brengers van de boodschap, 368-370; Steenbrink, II, 377-383). In 1960 waren Nederlandse Jezuïeten werkzaam in de provincie West-Java in de residentie Jakarta, in de provincie Midden-Java in de residenties Kedoe, Semarang, Koedoes, Rembang en Blora en in de gouvernementen Soerakarta en Jogjakarta.  

 

Andere missiegebieden

Nederlandse Jezuïeten missioneerden vanaf 1954 in Madagaskar, waar in 1960 één lid werkzaam was in Tananarive.

 

In 1826 zond de provinciaal overste, Petrus Dehasque, de eerste Nederlandse jezuïet naar de Verenigde Staten van Amerika. In 1849 waren al twintig Nederlandse leden van de orde in Amerika werkzaam (Derix, Brengers van de boodschap, 232 en 235).

 

In 1875 werden de Nederlandse Jezuïeten aangewezen om de Zambesi-missie mee te helpen stichten (Derix, Brengers van de boodschap, 235; langs de Zambesi-rivier liggen het huidige Malawi, Zambia, Mozambique, Angola en Tanzania).

 

Verder hebben Nederlandse Jezuïeten gemissioneerd in Congo (vanaf 1893), India, Thailand en Libanon. Ten slotte missioneerden zij ook in Japan.

 

Alle informatie, tenzij anders vermeld, is geput uit: Van Woesik, 19-20, Willemsen, I, par. 1-9, Pius-almanak 1960/61, 406-407, 460 en 462-465, Begheyn, Gids (2002) en Begheyn, Gids (2006) en mededeling P. Begheyn sj op 11 maart 2009.

Organisatie

De orde was ingedeeld in assistenties die weer bestonden uit meerdere provincies. De Nederlandse leden werden bij het herstel van de orde ingedeeld bij de Duitse provincie. Vanaf 1821 viel Nederland onder de vice-provincie Helvetica, totdat deze in 1826 overging in de provincie Germania Superior. In 1832 ontstond een zelfstandige Belgische provincie, waartoe alle Nederlandse en Belgische huizen en de Duitse residentie in Düsseldorf behoorden en die onder leiding stond van de Nederlander Van Lil . In 1849 kwam een Nederlandse viceprovincie tot stand. Deze  werd in 1850 zelfstandig. De Jezuïeten hadden lekebroeders en scholastieken, van wie de laatsten uiteindelijk na jarenlange studie tot priester gewijd konden worden. Zij mochten de geloften afleggen (en werden dan coadjutores spirituales genoemd) of zich na nog een proefjaar ter beschikking stellen van de paus voor speciale zendingen (en dan worden genoemd de professi). De generaal-overste werd door de algemene vergadering, met volle bestuursmacht, voor het leven gekozen. De algemene vergadering bestond uit de provinciaal-oversten en twee leden voor iedere provincie. De generaal-overste benoemde de provinciaal-oversten en de missie-oversten. Het generalaat bevindt zich in Rome (Pius-almanak 1960/61, 312). In 1936 telde de Nederlandse provincie 712 leden, van wie er 162 in Ned. Indië werkzaam waren. In 1935 telde de gehele orde 24.732 leden, van wie er 3.204 in de missie werkten. Eind 2000 was dit getal gedaald tot 21.345.

 

Alle informatie is, tenzij anders vermeld, geput uit:

Van Woesik, 19, Willemsen, I, par. 1-9, Katholieke Encyclopaedie 1936, lemma 'Jezuïeten',  Pius-almanak 1960/61, 312, Begheyn, Gids (2006) 21 en Begheyn, Gids (2002) 8

 

 

Generaal-overste waren vanaf 1814:

 

Tadeusz Brzozowski 1814-1820

Luigi Fortis 1820-1829

Jan Philip Roothaan 1829-1853

Pieter Beckx 1853-1887

Anton Anderledy 1887-1892

Luis Martín 1892-1906

Franz Wernz 1906-1914

Wlodmir Ledochowski 1915-1942

John Janssens 1946-1964

 

In 2011 was de Nederlander Peter-Hans Kolvenbach generaal-overste

 

 

Provinciaal oversten waren:

 

provincie België

 

Piet van Lil 1832-1839

Karel Franckeville 1839-1845

Engel Matthys 1845-1848

Karel Franckeville 1848-1849

 

 

(vice-) provincie Nederland

 

Antonius van der Leeuw 1849 vice-provinciaal

Andreas Consen 1849-1854

Ludovicus van Gulik 1854-1859

Augustinus Henriët 1859-1866

Ludovicus van Gulick 1866-1874

Petrus Jacobs 1874-1881

Goswinus van Heyst 1881-1884

Frederik Heynen 1884-1890

Henricus van den Boogaard 1890-1897

Petrus Duffels 1897-1902

Gerardus Swart 1902-1908

Isidorus Vogels 1908-1914

Rudolf van Oppenraay 1914-1915

Evert Beukers 1915-1921

Charles Raaymakers 1921-1923

Evert Beukers 1923-1927

Herman Kitselaar 1927-1929

Henricus Keijsers 1929-1934

Victor Esser 1934-1942

Kees Kerremans 1942-1950

Constant Kolfschoten 1950-1957

Jan Westermann 1957-1963

 

 

Doelstelling

Tot de doelstellingen behoorden pastoraal werk, onderwijs en missiewerk en ter ondersteuning van de missionarissen was de Sint Claverbond (opgericht in 1889) (Willemsen, 9). Behalve op zielzorg legden de Jezuïeten zich toe op catechismus-onderricht en opvoeding en onderwijs. Wetenschap en de uitgave van boeken en tijdschriften namen een belangrijke plaats in (Van Woesik, 19; Pius-almanak 1960/61, 312).

Taken en activiteiten
  • (Wetenschappelijk) onderzoek
  • Onderwijs (hieronder ook kweekscholen)
  • Pastoraal werk
  • Evangelieverkondiging en catechese
  • Opleiding van (inheemse) werkkrachten (Te denken valt aan zendelingen, missionarissen, assistenten enz.)
  • Uitzending van zendingswerkers en missionarissen
Continenten
  • Afrika
  • Azië
Lokatie
  • Nederlands Indië
  • Aartsbisdom Jakarta, Java
  • Bisdom Bandung, Java
  • Aartsbisdom Semarang, Java
Selectie uit de literatuur
Titel
  • Catholics in Indonesia, 1808-1942 : a documented history / Karel Steenbrink
Auteur
  • Karel Adriaan Steenbrink (1942-); Paule Steenbrink-Maas
Reeks
  • Verhandelingen van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde, ISSN 1572-1892 ; 232
Paginering
  • XIII, 634 p
Uitgever
  • Leiden : KITLV Press
Jaar van uitgave
  • 2007

Titel
  • Gids voor de geschiedenis van de jezuïeten in Nederland 1540-1850 = A guide to the history of the Jesuits in the Netherlands 1540-1850 / Paul Begheyn ; [Engelse vert.: Paul Begheyn ... et al.]A guide to the history of the Jesuits in the Netherlands 1540-1850Correcties en aanvullingen op de Gids 1850-2000Corrections and additions to the Guide 1850-2000
Auteur
  • Paul J. Begheyn (1944-)
Reeks
  • Jesuitica Neerlandica ; 2; Subsidia ad historiam Societatis Iesu ; 14
Paginering
  • 294 p
Uitgever
  • [Nijmegen] : Valkhof Pers[Amsterdam] : Nederlands Instituut voor Jezuïeten Studies[Rome] : Institutum Historicum Societatis Iesu
Jaar van uitgave
  • cop. 2006

Titel
  • La bibliothèque de Carlos Sommervogel : le sommet de l'oeuvre bibliographique de la Compagnie de Jésus (1890-1932) / Robert Danieluk
Auteur
  • Robert Danieluk
Reeks
  • Bibliotheca Instituti Historici S.I. ; vol. 59
Paginering
  • 651 p
Uitgever
  • Roma : Institutum Historicum S.I
Jaar van uitgave
  • 2006

Titel
  • Catholics in Indonesia, 1808-1942 : a documented history / Karel Steenbrink
Auteur
  • Karel Adriaan Steenbrink (1942-)
Reeks
  • Verhandelingen van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde, ISSN 1572-1892 ; 196
Paginering
  • XVIII, 528 p., [16] p. pl
Uitgever
  • Leiden : KITLV Press
Jaar van uitgave
  • 2003

Titel
  • Gids voor de geschiedenis van de Jezuïeten in Nederland 1850-2000 = A guide to the history of the Jesuits in the Netherlands 1850-2000 / Paul Begheyn ; m.m.v. Eugène van DeutekomA guide to the history of the Jesuits in the Netherlands 1850-2000
Auteur
  • Paul J. Begheyn (1944-) ; Eugène van Deutekom
Reeks
  • Jesuitica Neerlandica ; 1; Subsidia ad Historiam Societatis Iesu ; 13
Paginering
  • 144 p
Uitgever
  • Nijmegen : Valkhof PersAmsterdam : Nederlands Instituut voor Jezuïeten Studies[Rome] : Institutum Historicum Societatis Iesu
Jaar van uitgave
  • cop. 2002

Titel
  • A guide to Jesuit archives / Thomas M. McCoog
Auteur
  • Thomas M. MacCoog
Reeks
  • Subsidia ad historiam Societatis Iesu ; no. 12; Series IV: Studies on Jesuit topics ; no. 23
Paginering
  • xii, 178 p
Uitgever
  • St. Louis, MO : The Institute of Jesuit SourcesRome : Institutum Historicum Societatis Jesu
Jaar van uitgave
  • cop. 2001

Titel
  • Serikat Yesus di Indonesia, 1860-1997. [overzicht op naam]
Paginering
  • 369
Uitgever
  • Yogyakarta:
Jaar van uitgave
  • 1997

Titel
  • Landverhuizing als regionaal verschijnsel : van Noord-Brabant naar Noord-Amerika 1820-1880 / Henri Albert Victor Marie van Stekelenburg
Auteur
  • Henri Albert Victor Marie van Stekelenburg (1929-1999)
Paginering
  • XXXV, 291 p
Uitgever
  • Tilburg : Stichting Zuidelijk Historisch Contact
Jaar van uitgave
  • 1991

Titel
  • Serikat Yesus di Indonesia, 1860-1987. 2 delen [overzicht op naam en geografisch]
Uitgever
  • Yogyakarta:
Jaar van uitgave
  • 1987

Titel
  • Paters Jezuieten op Curaçao / door pater Brada O.P
Auteur
  • Willibrordus Menno Brada O.P.
Paginering
  • 39 p
Uitgever
  • Willemstad : [s.n.]
Jaar van uitgave
  • 1950

Titel
  • Bibliographie sur l'histoire de la Compagnie de Jésus, 1901-1980 / László Polgár
Auteur
  • László Polgár (1920-2001)
Paginering
  • 3 dl., 6 bd
Uitgever
  • Roma : Institutum Historicum S.I.
Jaar van uitgave
  • 1981-1990

Titel
  • Sint Claverbond : uitgave der Paters Jezuïeten ten bate hunner missie op Java St. Claverbond Berichten uit Nederlandsch Oost-Indië voor de leden van den St. Claverbond
Paginering
  • Jrg. 32 (1920) - jrg. 54 (1946)
Uitgever
  • Nijmegen : Centrale Drukkerij
Jaar van uitgave
  • 1920-1946

Titel
  • Chronologisch overzicht van de werkzaamheid der Jezuïeten in de missie van N.O.-I. : bij den 75sten verjaardag van hun aankomst in de nieuwe missie 1859-9 juli-1934 / samengest. door A.J. van Aernsbergen
Auteur
  • A.J. van Aernsbergen
Paginering
  • viii, 440p
Uitgever
  • Bandoeng [etc.] : Nix [etc.]
Jaar van uitgave
  • 1934

Titel
  • 'Our Fathers in the East India Islands. The foreign mission of the Province of Holland' in: Woodstock Letters 25
Paginering
  • 39-47
Jaar van uitgave
  • 1896



Bronnenpublicatie
Titel
  • Paters in de Oost : brieven uit Indië 1859-1883 / bezorgd door Henk C.M.I. Smeets
Auteur
  • Henk C.M.I. Smeets
Paginering
  • 112 p
Uitgever
  • Zutphen : Walburg Pers
Jaar van uitgave
  • cop. 2005


Periodieken
Titel
  • Berichten uit Nederlandsch-Oost-Indië ten dienste der eerwaarde directeuren van den Sint Claverbond.
Jaar van uitgave
  • 1889-1919

Titel
  • Algemeene Missiekalender. Missionerende orden en Congregaties
Jaar van uitgave
  • 1926-1979

Titel
  • Kontaktblad / Nederlandse Jezuïeten.
Paginering
  • No. 1 (november 1959) - (1967)
Uitgever
  • Nijmegen : Nederlandse Jezuïeten
Jaar van uitgave
  • 1959-1967

Titel
  • Nederlandse Jezuïeten / Paters Jezuïeten
Paginering
  • Nr. 1 (1968) - nr. 148 (dec. 2004)
Uitgever
  • Nijmegen : Paters Jezuïeten
Jaar van uitgave
  • 1968-2004

Titel
  • SJ-berichten : maandelijks informatieblad van de Nederlandse en Vlaamse Jezuïeten
Paginering
  • 2001.01 (12 Sept. 2001) - ...
Uitgever
  • Brussel : Vlaamse Jezuïeten; Den Haag : Nederlandse Jezuïeten
Jaar van uitgave
  • 2001-...

Titel
  • De heraut van het H. Hart van Jezus voor de leden van het Apostolaat des Gebeds.
Paginering
  • Jrg. 47 (1916) - jrg. 96 (1965)
Uitgever
  • Maastricht [etc.] : Paters Jezuïeten
Jaar van uitgave
  • 1916-1965

Titel
  • Sub Tutela Matris
Paginering
  • (1931-1936) - (1954-1956)
Uitgever
  • Amsterdam : Paters Jezuïeten
Jaar van uitgave
  • 1931-1956

Titel
  • Jezuïeten-missies : maandschrift
Paginering
  • 1 (1936) - 15 (1956)
Uitgever
  • Leuven : [s.n.]
Jaar van uitgave
  • 1936-1956

Titel
  • Jezuïeten : tweemaandelijks tijdschrift voor onze familieleden en vrienden en weldoeners
Paginering
  • 1 (1937) - ...
Uitgever
  • Brussel : Jezuïeten
Jaar van uitgave
  • 1937-...

Titel
  • Onze Missiën
Jaar van uitgave
  • 1917-1927
Interviews

In totaal acht interviews, namelijk de nrs.:

 

29

59

156

347

363

444

768

878

Meer over het archief
Beschrijving archief

1.   

Nederlandse provincie

Het archief van de Nederlandse provincie van de Jezuïeten wordt bewaard in het Archief Nederlandse Jezuïeten/Archivum Neerlandicum Societas Iesu (afgekort als ANSI). Dit archief is vanaf 1849 gevormd. Het is in zijn soort bijzonder rijk en zeer goed ontsloten, ook al blijven er nog zaken over die men nog beter toegankelijk wil maken. Een eigenaardigheid is dat het deel 'Handschriften' in feite bestaat uit archiefstukken, ongepubliceerde manuscripten, gedrukte publicaties en documentatie zoals krantenknipsels. Men heeft dus, wat in dienst van de overheid zijnde archivarissen niet doen, archief en blbliotheek in één bestand opgenomen. Dit heeft overigens zijn voordelen. Voor zover bekend wil de Nederlandse provincie haar archief in eigen beheer houden; van overbrenging naar het Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven in St. Agatha was in maart 2011 althans geen sprake.

 

Inventarissen

De archieven in het ANSI bestaan uit vier onderdelen en zijn toegankelijk gemaakt door middel van inventarissen, namelijk: het Provinciaalsarchief (1438 inv. nrs., 1849-heden, 40 meter),  Economaatsarchief (708 inv. nrs, 1849-heden, ca 24 meter), Nalatenschappen (Z1-505, vanaf 1848 tot heden, omvang onbekend) en Handschriften/cataloog SJ (geen verdere gegevens). Verder is er een plaatsingslijst van het archief van de St.-Claverbond, een organisatie ter ondersteuning van de jezuïetenmissie.

 

Het archief van de provincie bestaat uit stukken over: bestuur, vorming en studie, leven en werken, vormingshuizen, residenties, colleges, retraitehuizen, missie en jubilea. Het zwaartepunt voor stukken voor wat betreft missie ligt op Java. Op enkele brievencollecties is door T. van Eijk sj een nadere toegang gemaakt. Het gaat om de nummers uit het provinciaalsarchief 1598-1603. Van deze brieven worden datum, plaats, aantal pagina's en een summiere inhoudsopgave vermeld. Ook op relevant missie-materiaal uit het provinciaalsarchief is een nadere toegang gemaakt in de vorm van gedetaileerde beschrijvingen, waarbij verwezen wordt naar de oude indeling in nummer en fasciculum (161-166-172).

Het economaatsarchief bestaat uit stukken over de econoom, financiën, verzekeringen, residenties, parochies, personen, stichtingen en fondsenwerving. Het archief gaat terug tot het jaar waarin de Nederlandse provincie werd opgericht, 1850. De financiële correspondentie met het Generalaat uit de eerste helft van de twintigste eeuw is grotendeels afwezig, maar vermoedelijk zijn daarvan wel kopiëen bewaard in Rome. De meeste rekeningen en afschriften, vooral die uit de jaren 1960-1970, zijn vernietigd.

Het bestand nalatenschappen, dat in maart 2009 505 dossiers telde, wordt nog steeds aangevuld. Het is zo beschreven, dat missieactiviteiten vrij snel op te sporen zijn. De nalatenschappen zijn geïnventariseerd op naam, waarbij elke persoon een Z-nummer toegekend heeft gekregen, voorzien van geboorte- en sterfjaren. Hierop volgen: officiële documenten (paspoorten, diploma's, wijdingsbrieven etc), correspondentie, geschriften (publicaties, handgeschreven stukken, aantekeningen, dagboeken, lesmateriaal e.d.), nagelaten materiaal (voornamelijk documenta­tie over de werkzaamheden van de betreffende persoon) en ten slotte diverse stukken en foto's.

De Handschriftenverzameling bevat materiaal over de Sociëteit in het algemeen en de Hollandse Jezuïetenmissie en de Provincia Flandro-Belgica in het bijzonder. Het gaat om stukken over: opheffing en herstel van de orde, Jezuïeten en hun rol in de geschiedenis van de Nederlandse kerk, staties en landstreken, kloosterorden, kloosters en ten slotte stukken over de Indonesische missie. Volgens de inventaris uit 2009 bevinden de stukken over Ned.-Indië/Indonesië zich in de dozen 313-347 (p. 186-198 van de digitale inventaris). Bij de plaatsingslijst op dit deel van dit archief hoort nog een gedetailleerde ingang op brievenboek i 27 a, i 27 b, i 31, i 37 a-n, i 38 a-m, i 34, i 36 en i 35 b, opgesteld door T. van Eijk sj. Het gaat hier om een verzameling van brieven en uittreksels van brieven van missionarissen aan voornamelijk de provinciaal die werden rondgestuurd in de provincie. Verder brieven aan de missieprocuur over zakelijke aangelegenheiden, originele brieven van missionarissen aan de provinciaal, brieven aan familieleden en een verzameling van geschriften van F. Heijnen naar aanleiding van zijn visitatiereis naar Ned. Indië tussen 1873 en 1875. Van deze brieven worden vermeld de naam van de betreffende pater, de periode en plaats, een korte beschrijving van de inhoud en het aantal pagina's.

 

2.  

Generalaat Rome

Rome, Archivum Romanum Societatis Iesu (afgekort als ARSI): centraal archief van de Jezuïetenorde. Dit archief is verder niet onderzocht.

 

 

3.  

Viceprovincie Indonesië

Het archief van de Indonesische (vice)provincie wordt in Indonesië zelf bewaard, naar verluidt onder slechte omstandigheden (mededeling P. Begheyn sj, archivaris van de Nederlandse provincie, van 11 maart 2009). Dit archief is niet onderzocht.

 

4. 

Periode 1814-1849

Stukken die mogelijk betrekking hebben op Nederlandse Jezuïeten uit de periode ná de heroprichting in 1814 en vóór de oprichting van de Nederlandse provincie in 1849, zouden zich kunnen bevinden in:

 

4.1   

Het archief van de Vlaamse provincie (afgekort als ABSE). Dit zal van Heverlee overgebracht worden naar het KADOC in Leuven onder verantwoordelijkheid van archivaris Jo Luyten. Op 12 maart 2009 was het te raadplegen onder: http://www.jezuieten.org/html/geschiedenis/archief/archief_vl_jezuieten.html.

Het merendeel van de archiefstukken in het ABSE dateert uit de periode 1800 tot heden. De documenten kennen vier grote rubrieken, waarover op de website meer informatie te vinden is (http://www.jezuieten.org/html/geschiedenis/archief/collecties.html#anchor1). In dit archief is een grote verzameling stukken te vinden over de missies, maar die hebben vermoedelijk vooral betrekking op de missies van Vlaamse Jezuïeten in Noord-Amerika, Afrika, India en Sri Lanka. De persoonsarchieven kunnen interessant zijn wanneer het in Vlaanderen overleden Nederlandse missionarissen betreft. Momenteel is zowel de archief- als de bibliotheekcollectie enkel ontsloten via een niet-gepubliceerde inventaris, die beschikbaar is in de leeszaal. Deze toegang zal echter gedigitaliseerd worden (http://www.jezuieten.org/html/geschiedenis/archief/collecties.html#anchor1). 

 

4.2   

Het archief van de Duitse provincie ligt in München, de archivaris is Clemens Brodkorb (mededeling P. Begheyn, archivaris van de Nederlandse provincie van 11 maart 2009). Nederlandse Jezuïeten, die mogelijk actief waren in buiten-Europese missies, vielen van 1814 tot 1832 onder de Duitse provincie. Dit archief bevat Missio Helvetica und Oberdeutsche bzw. Oberdeutsche und Niederdeutsche Provinz (1810-1852). 

 

 

5.

Apostolisch-vicariaat Batavia/Jakarta

 

In het archief van het vicariaat bevinden zich veel stukken over Jezuïeten. Vanaf 1893 tot na 1960 waren de vicarissen steeds lid van de orde. Voor het gemak zijn deze stukken hieronder in het veld 'Bijzondere relevantie' beschreven. Microfiches van dit archief zijn ter inzage op het Katholiek Documentatie Centrum in Nijmegen. De kwaliteit van de fiches laat zeer te wensen over.

Bewaarplaats Archief Nederlandse Jezuieten (ANSI), Houtlaan 2, 6525 XZ Nijmegen,.024-3554219
Periode archief 1540-2011
Openbaarheid beperkt
Opmerkingen openbaarheid

Op de (inventaris van) de nalatenschappen berust in elk geval een openbaarheidsbeperking, vanwege het vertrouwelijke en recente karakter van een deel daarvan. Alleen stukken ouder dan vijftig jaar zijn te raadplegen, tenzij de Provinciale Overste anders beslist. Het archief is te bezoeken op afspraak (Begheyn (2002) 139-140).

Omvang tenminste 64 meter
Toegang soort
  • Inventaris met inleiding
Toegang titel Provinciaalsarchief; Economaatsarchief; Nalatenschappen; Handschriften
Audio-visueel materiaal

Veel, maar niet alles is beschreven. Navragen bij de archivaris kan wel degelijk vondsten opleveren. 


Bewaarplaats Curia Generalizia della Compagnia di Gesù, Borgo Santo Spirito 4 - 00193 ROMA, tel. 06-68.97.71
Openbaarheid beperkt

Bewaarplaats Katholiek Documentatie Centrum, Nijmegen
Periode archief 1807-1975
Openbaarheid beperkt
Opmerkingen openbaarheid

Toestemming van de Nederlandse provinciaal is een voorwaarde voor raadpleging.

Omvang 0,5 m
Toegang soort
  • Lijst
Toegang titel 552; Archief aartsbisdom Jakarta
Bijzondere relevantie
Toon

Verberg

319 Stukken betreffende Superior Regularis SJ: A. Van Kalken SJ.
1928-1933.
microfiche: L6 1 1/1.
1 microfiche

 

320 Stukken betreffende Superior Regularis SJ: J. Hoeberechts SJ.
Wnd. Superior G. Schmedding SJ.
1918-1925, 1922.
microfiche: L6 2 1/2 - L6 2 2/2.
2 microfiches


321 Stukken betreffende Superior Regularis SJ: E. Engbers SJ.
1904-1918.
microfiche: L6 3 1/5 - L6 3 5/5.
5 microfiches

 

322 Stukken betreffende R.P. Provinciaal SJ.
1855-1927.
microfiche: L6 4 1/7 - L6 4 7/7.
7 microfiches

 

323 Stukken betreffende Superior Regularis SJ: A. Terwindt SJ.
Visitator: F. Heynen SJ.
1869-1882, 1874.
microfiche: L7 1 1/7 - L7 1 7/7.
7 microfiches

 

324 Stukken betreffende Superior Regularis SJ. M. Van den Elzen SJ.
J. Van der Hagen SJ.
1857-1859, 1859-1866, 1867-1868.
microfiche: L7 2 1/7 - L7 2 7/7.
7 microfiches

 

326 Stukken betreffende Superior Regularis SJ: W. Hellings SJ.
1896-1904.
microfiche: L7 4 1/5 - L7 4 5/5.
5 microfiches

 

327 Stukken betreffende Superior Regularis SJ: J. Keyzer SJ.
1894-1896.
microfiche: L7 5 1/2 - L7 5 2/2.
2 microfiches

 

329 Stukken betreffende Superior Regularis SJ: P.J. Van Santen SJ.
1887-1894.
microfiche: L7 7 1/3 - L7 7 3/3.
3 microfiches

 

330 Stukken betreffende Superior Regularis SJ: J. de Vries SJ.
1882-1886.
microfiche: L7 8 1/5 - L7 8 5/5.
5 microfiches

 

445 Stukken betreffende De cultu Sanctorum, Beatus Dionysius et
Redemptus O. Carm. Bern. Realini SJ.
1920, 1900, 1895.
microfiche: M10 2 1/4 - M10 2 4/4.
4 microfiches

 

489 Stukken betreffende Middelbaar Onderwijs. Middelbare School
voor Meisjes. Jac. Van Ginneken SJ. Vrouwen van Nazareth.
1927-1928.
microfiche: N4 6 1/1.
1 microfiche

 

639 Stukken betreffende Generalaat SJ te Rome.
1887, 1900, 1924-1949.
microfiche: B12-1 1/3 - B12-1 3/3.
3 microfiches

 

640 Stukken betreffende Sup. Prov. SJ. Nederland.
1933-1949.
microfiche: B12-1a 1/3 - B12-1a 3/3.
3 microfiches

 

641 Stukken betreffende Secretariatus Missionum SJ te Rome.
1934-1949.
microfiche: B12-1b 1/2 - B12-1b 2/2.
2 microfiches

 

642 Stukken betreffende Sup. Reg. Missionaris/Praep. Vice-Prov.
Indonesië. Nationaal Katholieken-congres te Jogjakarta.
1949.
microfiche: B12-2 1/6 - B12 2 6/6.
6 microfiches

 

744 Stukken betreffende Societas Jesu. Acta R.P. Provincialis.
1906-1934.
microfiche: KDC1-1 1/4 - KDC1-1 4/4.
4 microfiches

 

745 Stukken betreffende Societas Jesu. Litterae A.R.P.G.
1925-1934.
microfiche: KDC1-2 1/4 - KDC1-2 4/4.
4 microfiches

 

746 Stukken betreffende Societas Jesu. Acta Romana.
1895-1932.
microfiche: KDC1-3 1/5 - KDC1-3 5/5.
5 microfiches

 

798 Stukken betreffende Kasboek Financiële verantwoording van de
Procurator van de Nederlandse Provincie SJ aan Mgr. Staal en
aan Mgr. Luypen.
1893-1902.
microfiche: KDC42-1 1/1.
1 microfiche

 

799 Stukken betreffende Kasboek. Financiële verantwoording van de
Procurator van de Nederlandse Provincie SJ aan Mgr. Luypen SJ.
1902-1911.
microfiche: KDC42-2 1/1.
1 microfiche

 

800 Stukken betreffende Kasboek. Financiële verantwoording van de
Procurator van de Nederlandse Provincie SJ aan Mgr. Luypen SJ en
aan het Apostolisch Vicariaat Batavia.
1911-1917, 1922-1923.
microfiche: KDC42-3 1/1.
1 microfiche


Bewaarplaats Archivum Provinciae Belgicae Septentrionalis (ABSE), Heverlee [toekomst: KADOC]
Openbaarheid beperkt
Opmerkingen openbaarheid

De leeszaal is toegankelijk enkel na afspraak. Voor raadpleging van de archieven is toestemming vereist, die aangevraagd kan worden via een formulier op de website (http://www.jezuieten.org/html/geschiedenis/archief/verzoekformulier.pdf). Archivalia jonger dan dertig jaar zijn niet toegankelijk, tenzij de Vlaamse jezuïetenprovincie uitdrukkelijk anders beslist. Wegens de slechte materiële toestand of de bescherming van de persoonlijke levenssfeer kunnen bepaalde stukken eveneens niet geraadpleegd worden http://www.jezuieten.org/html/geschiedenis/archief/archief_vl_jezuieten.html) (12-03-2009).

Toegang soort
  • Inventaris met inleiding
Toegang titel niet-gepubliceerd, te raadplegen in studiezaal

Bewaarplaats Archiv der Deutschen Provinz der Jesuiten (ADPSJ), Kaulbachstrasse 31 a, 80539 München, +49 / 89 / 23 86 - 22 10, Deutschland
Periode archief [1623]1814-heden
Openbaarheid beperkt
Opmerkingen openbaarheid

De leeszaal is toegankelijk enkel na afspraak. Voor raadpleging van de archieven is toestemming vereist, die aangevraagd kan worden via een formulier op de website (http://www.jezuieten.org/html/geschiedenis/archief/verzoekformulier.pdf). Archivalia jonger dan dertig jaar zijn niet toegankelijk, tenzij de Vlaamse jezuïetenprovincie uitdrukkelijk anders beslist. Wegens de slechte materiële toestand of de bescherming van de persoonlijke levenssfeer kunnen bepaalde stukken eveneens niet geraadpleegd worden http://www.jezuieten.org/html/geschiedenis/archief/archief_vl_jezuieten.html) (12-03-2009).

Omvang 750 lfm
Archivalie elders

In het Katholiek Documentatie Centrum in Nijmegen zijn in de Verzameling Losse Archivalia (LARC) te vinden:

 

3051. Artikelenbundel ‘Oud en Nieuw uit de Schat’, door J.J. Ten Berge sj te Djakarta (Indonesië). Met begeleidend schrijven en aantekening. Typescript, concept.1950, z.j,

1 omslag.;

 

3225. Artikelen ‘Les religieux et l'activité missionaire’ en ‘De Missieplicht der priesters in het Moederland’, door J. Masson sj. z.j, 2 stukken.; LARC 4509. Boek ‘Honderd jaar Jezuïetenmissie in Indonesia’ door G. Vriens sj. Typescript. z.j,

1 band.;

 

4647. Biografie van Albertus Soegijapranata sj, apostolisch vicaris van het vicariaat Semarang. 1974,

1 omslag.

NB: Afkomstig van de Liefdezusters van de H. Carolus Borromeus/Zusters onder de Bogen te Maastricht.

Verwijzing naar andere archiefvormers
Opmerkingen

Publicaties en catalogi

In Archivum Historicum Societas Iesu verschijnt jaarlijks een bibliografie met onderverdeling op thema's, landen en personen.

 

Van elke provincie van de orde verschijnt jaarlijks een catalogus. Interessant in dit verband zijn bijvoorbeeld de Catalogus provinciae Indonesiae Societatas Iesu die vanaf 1957 jaarlijks verschenen is. Verder bestaat er de Catalogus Missionis Iavensis provinciae neerlandicae Societas Iesu (Djokjakarta 1940-1941).

 

Voor de Indonesische Provincie zijn zeer gedetailleerde catalogi voor handen, namelijk Serikat Yesus di Indonesia, 1860-1987 (Yogyakarta 1987), 2 delen, 1 op persoon en 1 geografisch en Serikat Yesus di Indonesia, 1860-1997 (Yogyakarta 1987) op naam.

 

Zie voor de Jezuïeten zelf ook Steenbrink, Catholics in Indonesia (2003) I appendices 463-485. Overigens is deze lijst van Jezuïeten niet compleet, zo ontbreekt bijvoorbeeld Van Lith SJ in dit overzicht. Hoewel dit een overzichtswerk betreft, is het boek voor de Jezuïetenmissie in Indonesië zeer interessant omdat zij die domineerden in de 19e eeuw.

 

Bibliotheken en instituten

Het Nederlands Instituut voor Jezuïeten Studies (N.I.J.S.) is in 2001 opgericht en de bibliotheek-collectie bevat werken over de geschiedenis, cultuur en spiritualiteit van de orde. Onder meer interessant zijn de historische werken over de gehele sociëteit en werken die betrekking hebben op diverse landen. Dit Instituut kan op afspraak bezocht worden. De werken kunnen ter plaatse worden geraadpleegd en worden niet uitgeleend (Begheyn, Gids voor de geschiedenis (2006) 57; (2002) 143-144). Voor meer informatie, zie http://www.nijsnijs.nl/homepage_nl.php

 

De collectie die in de provincie-bibliotheek 'Berchmanianum' van de Nederlandse Jezuïeten in Nijmegen berustte is overgebracht naar K.U. Leuven (zie www.jesuitica.be). Het gaat om boeken en handschriften uit opgeheven huizen van de Nederlandse provincie en nalatenschappen van overleden Jezuïeten (Begheyn, Gids voor de geschiedenis (2006) 58; (2002) 141; 11-03-2009).

 

In de Universiteitsbibliotheek Maastricht is een Jezuïten-collectie voor handen [Kroniek Sint Aegten, 6e jaargang, nummer 3, september 2008]

 

websites

www.jesuit.org en http://www.sjweb.info/curia/index.cfm; zie ook website archieven http://www.sjweb.info/curia/archives.cfm

 

http://www.nijsnijs.nl

 

e-mail:curgen@sjcuria.org

 

 

Informatiewaarde Groot

Geschiedenis

Korte geschiedenis

De orde

De orde van de jesuïeten, ook vaak de Sociëteit van Jezus genaamd, werd gesticht in Parijs door de Spaanse edelman Ignatius van Loyola (1493-1556). Paus Paulus III keurde de orde ondanks weerstand in 1540 goed. In de Nederlanden waren de Jezuïeten vanaf 1542 werkzaam. Zij stichtten in de steden colleges, die te vergelijken zijn met gymnasia. In 1592 ving de Hollandse Zending van de Jezuïeten aan. 1773 werd de orde onder druk van Europese vorsten opgeheven. Leden van de orde mochten hun pastorale werk als seculiere priesters onder jurisdictie van de pauselijke nuntius voortzetten. In 1814 werd de orde hersteld door Paus Pius VII.  In Nederland ving het herstel in hetzelfde jaar aan. De orde had in Nederland opleidingshuizen (noviciaat, filosofie, theologie en tertiaat), parochies en openbare kerken, college's en retraitehuizen. Bekend waren de scholen in Katwijk, Den Haag en Amsterdam. Het Nederlandse moederhuis was en is gevestigd in het Berchmannianum in Nijmegen

 

De missie

Ned. Indië

Al meteen, in 1540, begon de orde met missiearbeid. Franciscus Xaverius (1506-1552) werd als missionaris naar het Verre Oosten gestuurd en reisde de hele Indische archipel door. In 1549 werd een Indische provincie gevormd werd met Xaverius als provinciaal.  Onder de VOC werden katholieke geestelijke niet toegelaten tot de onder haar gezag vallende gebieden. Het katholicisme kon zich alleen handhaven op Flores en Timor die formeel onder Portugees gezag vielen. In 1826 vaardigde de congregatie De Propaganda Fide een decreet uit waarin werd bepaald dat de Nederlandse koloniale bezittingen in Indië onder de apostolisch prefect van Batavia vielen. De prefectuur werd verheven tot vicariaat in 1842. In 1858 aanvaardden de Jezuïeten de toewijzing van Indië als missiegebied aan de orde. In 1898 werkten er 51 priesters en 13 broeders, voornamelijk op Java. Vanaf 1893 was de apostolisch-vicaris steeds een lid van de orde. Van het vicariaat werden vanaf 1902 prefecturen afgesplitst ten behoeve van andere missionerende orden en congregaties. Frans van Lith sj legde de basis voor een nieuw missiebeleid in Nederlands-Indië, gebaseerd op elitevorming door middel van onderwijs aan de eigenlandse bevolking. In 1956 werd de Indonesische viceprovincie van de Jezuïeten zelfstandig (Derix, Brengers van de boodschap, 368-370; Steenbrink, II, 377-383). In 1960 waren Nederlandse Jezuïeten werkzaam in de provincie West-Java in de residentie Jakarta, in de provincie Midden-Java in de residenties Kedoe, Semarang, Koedoes, Rembang en Blora en in de gouvernementen Soerakarta en Jogjakarta.  

 

Andere missiegebieden

Nederlandse Jezuïeten missioneerden vanaf 1954 in Madagaskar, waar in 1960 één lid werkzaam was in Tananarive.

 

In 1826 zond de provinciaal overste, Petrus Dehasque, de eerste Nederlandse jezuïet naar de Verenigde Staten van Amerika. In 1849 waren al twintig Nederlandse leden van de orde in Amerika werkzaam (Derix, Brengers van de boodschap, 232 en 235).

 

In 1875 werden de Nederlandse Jezuïeten aangewezen om de Zambesi-missie mee te helpen stichten (Derix, Brengers van de boodschap, 235; langs de Zambesi-rivier liggen het huidige Malawi, Zambia, Mozambique, Angola en Tanzania).

 

Verder hebben Nederlandse Jezuïeten gemissioneerd in Congo (vanaf 1893), India, Thailand en Libanon. Ten slotte missioneerden zij ook in Japan.

 

Alle informatie, tenzij anders vermeld, is geput uit: Van Woesik, 19-20, Willemsen, I, par. 1-9, Pius-almanak 1960/61, 406-407, 460 en 462-465, Begheyn, Gids (2002) en Begheyn, Gids (2006) en mededeling P. Begheyn sj op 11 maart 2009.

Organisatie

De orde was ingedeeld in assistenties die weer bestonden uit meerdere provincies. De Nederlandse leden werden bij het herstel van de orde ingedeeld bij de Duitse provincie. Vanaf 1821 viel Nederland onder de vice-provincie Helvetica, totdat deze in 1826 overging in de provincie Germania Superior. In 1832 ontstond een zelfstandige Belgische provincie, waartoe alle Nederlandse en Belgische huizen en de Duitse residentie in Düsseldorf behoorden en die onder leiding stond van de Nederlander Van Lil . In 1849 kwam een Nederlandse viceprovincie tot stand. Deze  werd in 1850 zelfstandig. De Jezuïeten hadden lekebroeders en scholastieken, van wie de laatsten uiteindelijk na jarenlange studie tot priester gewijd konden worden. Zij mochten de geloften afleggen (en werden dan coadjutores spirituales genoemd) of zich na nog een proefjaar ter beschikking stellen van de paus voor speciale zendingen (en dan worden genoemd de professi). De generaal-overste werd door de algemene vergadering, met volle bestuursmacht, voor het leven gekozen. De algemene vergadering bestond uit de provinciaal-oversten en twee leden voor iedere provincie. De generaal-overste benoemde de provinciaal-oversten en de missie-oversten. Het generalaat bevindt zich in Rome (Pius-almanak 1960/61, 312). In 1936 telde de Nederlandse provincie 712 leden, van wie er 162 in Ned. Indië werkzaam waren. In 1935 telde de gehele orde 24.732 leden, van wie er 3.204 in de missie werkten. Eind 2000 was dit getal gedaald tot 21.345.

 

Alle informatie is, tenzij anders vermeld, geput uit:

Van Woesik, 19, Willemsen, I, par. 1-9, Katholieke Encyclopaedie 1936, lemma 'Jezuïeten',  Pius-almanak 1960/61, 312, Begheyn, Gids (2006) 21 en Begheyn, Gids (2002) 8

 

 

Generaal-overste waren vanaf 1814:

 

Tadeusz Brzozowski 1814-1820

Luigi Fortis 1820-1829

Jan Philip Roothaan 1829-1853

Pieter Beckx 1853-1887

Anton Anderledy 1887-1892

Luis Martín 1892-1906

Franz Wernz 1906-1914

Wlodmir Ledochowski 1915-1942

John Janssens 1946-1964

 

In 2011 was de Nederlander Peter-Hans Kolvenbach generaal-overste

 

 

Provinciaal oversten waren:

 

provincie België

 

Piet van Lil 1832-1839

Karel Franckeville 1839-1845

Engel Matthys 1845-1848

Karel Franckeville 1848-1849

 

 

(vice-) provincie Nederland

 

Antonius van der Leeuw 1849 vice-provinciaal

Andreas Consen 1849-1854

Ludovicus van Gulik 1854-1859

Augustinus Henriët 1859-1866

Ludovicus van Gulick 1866-1874

Petrus Jacobs 1874-1881

Goswinus van Heyst 1881-1884

Frederik Heynen 1884-1890

Henricus van den Boogaard 1890-1897

Petrus Duffels 1897-1902

Gerardus Swart 1902-1908

Isidorus Vogels 1908-1914

Rudolf van Oppenraay 1914-1915

Evert Beukers 1915-1921

Charles Raaymakers 1921-1923

Evert Beukers 1923-1927

Herman Kitselaar 1927-1929

Henricus Keijsers 1929-1934

Victor Esser 1934-1942

Kees Kerremans 1942-1950

Constant Kolfschoten 1950-1957

Jan Westermann 1957-1963

 

 

Doelstelling

Tot de doelstellingen behoorden pastoraal werk, onderwijs en missiewerk en ter ondersteuning van de missionarissen was de Sint Claverbond (opgericht in 1889) (Willemsen, 9). Behalve op zielzorg legden de Jezuïeten zich toe op catechismus-onderricht en opvoeding en onderwijs. Wetenschap en de uitgave van boeken en tijdschriften namen een belangrijke plaats in (Van Woesik, 19; Pius-almanak 1960/61, 312).

Taken en activiteiten
  • (Wetenschappelijk) onderzoek
  • Onderwijs (hieronder ook kweekscholen)
  • Pastoraal werk
  • Evangelieverkondiging en catechese
  • Opleiding van (inheemse) werkkrachten (Te denken valt aan zendelingen, missionarissen, assistenten enz.)
  • Uitzending van zendingswerkers en missionarissen

Geografie

Continenten
  • Afrika
  • Azië
Lokatie
  • Nederlands Indië
  • Aartsbisdom Jakarta, Java
  • Bisdom Bandung, Java
  • Aartsbisdom Semarang, Java

Niet-archivalische bronnen

Selectie uit de literatuur
Titel
  • Catholics in Indonesia, 1808-1942 : a documented history / Karel Steenbrink
Auteur
  • Karel Adriaan Steenbrink (1942-); Paule Steenbrink-Maas
Reeks
  • Verhandelingen van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde, ISSN 1572-1892 ; 232
Paginering
  • XIII, 634 p
Uitgever
  • Leiden : KITLV Press
Jaar van uitgave
  • 2007

Titel
  • Gids voor de geschiedenis van de jezuïeten in Nederland 1540-1850 = A guide to the history of the Jesuits in the Netherlands 1540-1850 / Paul Begheyn ; [Engelse vert.: Paul Begheyn ... et al.]A guide to the history of the Jesuits in the Netherlands 1540-1850Correcties en aanvullingen op de Gids 1850-2000Corrections and additions to the Guide 1850-2000
Auteur
  • Paul J. Begheyn (1944-)
Reeks
  • Jesuitica Neerlandica ; 2; Subsidia ad historiam Societatis Iesu ; 14
Paginering
  • 294 p
Uitgever
  • [Nijmegen] : Valkhof Pers[Amsterdam] : Nederlands Instituut voor Jezuïeten Studies[Rome] : Institutum Historicum Societatis Iesu
Jaar van uitgave
  • cop. 2006

Titel
  • La bibliothèque de Carlos Sommervogel : le sommet de l'oeuvre bibliographique de la Compagnie de Jésus (1890-1932) / Robert Danieluk
Auteur
  • Robert Danieluk
Reeks
  • Bibliotheca Instituti Historici S.I. ; vol. 59
Paginering
  • 651 p
Uitgever
  • Roma : Institutum Historicum S.I
Jaar van uitgave
  • 2006

Titel
  • Catholics in Indonesia, 1808-1942 : a documented history / Karel Steenbrink
Auteur
  • Karel Adriaan Steenbrink (1942-)
Reeks
  • Verhandelingen van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde, ISSN 1572-1892 ; 196
Paginering
  • XVIII, 528 p., [16] p. pl
Uitgever
  • Leiden : KITLV Press
Jaar van uitgave
  • 2003

Titel
  • Gids voor de geschiedenis van de Jezuïeten in Nederland 1850-2000 = A guide to the history of the Jesuits in the Netherlands 1850-2000 / Paul Begheyn ; m.m.v. Eugène van DeutekomA guide to the history of the Jesuits in the Netherlands 1850-2000
Auteur
  • Paul J. Begheyn (1944-) ; Eugène van Deutekom
Reeks
  • Jesuitica Neerlandica ; 1; Subsidia ad Historiam Societatis Iesu ; 13
Paginering
  • 144 p
Uitgever
  • Nijmegen : Valkhof PersAmsterdam : Nederlands Instituut voor Jezuïeten Studies[Rome] : Institutum Historicum Societatis Iesu
Jaar van uitgave
  • cop. 2002

Titel
  • A guide to Jesuit archives / Thomas M. McCoog
Auteur
  • Thomas M. MacCoog
Reeks
  • Subsidia ad historiam Societatis Iesu ; no. 12; Series IV: Studies on Jesuit topics ; no. 23
Paginering
  • xii, 178 p
Uitgever
  • St. Louis, MO : The Institute of Jesuit SourcesRome : Institutum Historicum Societatis Jesu
Jaar van uitgave
  • cop. 2001

Titel
  • Serikat Yesus di Indonesia, 1860-1997. [overzicht op naam]
Paginering
  • 369
Uitgever
  • Yogyakarta:
Jaar van uitgave
  • 1997

Titel
  • Landverhuizing als regionaal verschijnsel : van Noord-Brabant naar Noord-Amerika 1820-1880 / Henri Albert Victor Marie van Stekelenburg
Auteur
  • Henri Albert Victor Marie van Stekelenburg (1929-1999)
Paginering
  • XXXV, 291 p
Uitgever
  • Tilburg : Stichting Zuidelijk Historisch Contact
Jaar van uitgave
  • 1991

Titel
  • Serikat Yesus di Indonesia, 1860-1987. 2 delen [overzicht op naam en geografisch]
Uitgever
  • Yogyakarta:
Jaar van uitgave
  • 1987

Titel
  • Paters Jezuieten op Curaçao / door pater Brada O.P
Auteur
  • Willibrordus Menno Brada O.P.
Paginering
  • 39 p
Uitgever
  • Willemstad : [s.n.]
Jaar van uitgave
  • 1950

Titel
  • Bibliographie sur l'histoire de la Compagnie de Jésus, 1901-1980 / László Polgár
Auteur
  • László Polgár (1920-2001)
Paginering
  • 3 dl., 6 bd
Uitgever
  • Roma : Institutum Historicum S.I.
Jaar van uitgave
  • 1981-1990

Titel
  • Sint Claverbond : uitgave der Paters Jezuïeten ten bate hunner missie op Java St. Claverbond Berichten uit Nederlandsch Oost-Indië voor de leden van den St. Claverbond
Paginering
  • Jrg. 32 (1920) - jrg. 54 (1946)
Uitgever
  • Nijmegen : Centrale Drukkerij
Jaar van uitgave
  • 1920-1946

Titel
  • Chronologisch overzicht van de werkzaamheid der Jezuïeten in de missie van N.O.-I. : bij den 75sten verjaardag van hun aankomst in de nieuwe missie 1859-9 juli-1934 / samengest. door A.J. van Aernsbergen
Auteur
  • A.J. van Aernsbergen
Paginering
  • viii, 440p
Uitgever
  • Bandoeng [etc.] : Nix [etc.]
Jaar van uitgave
  • 1934

Titel
  • 'Our Fathers in the East India Islands. The foreign mission of the Province of Holland' in: Woodstock Letters 25
Paginering
  • 39-47
Jaar van uitgave
  • 1896



Bronnenpublicatie
Titel
  • Paters in de Oost : brieven uit Indië 1859-1883 / bezorgd door Henk C.M.I. Smeets
Auteur
  • Henk C.M.I. Smeets
Paginering
  • 112 p
Uitgever
  • Zutphen : Walburg Pers
Jaar van uitgave
  • cop. 2005


Periodieken
Titel
  • Berichten uit Nederlandsch-Oost-Indië ten dienste der eerwaarde directeuren van den Sint Claverbond.
Jaar van uitgave
  • 1889-1919

Titel
  • Algemeene Missiekalender. Missionerende orden en Congregaties
Jaar van uitgave
  • 1926-1979

Titel
  • Kontaktblad / Nederlandse Jezuïeten.
Paginering
  • No. 1 (november 1959) - (1967)
Uitgever
  • Nijmegen : Nederlandse Jezuïeten
Jaar van uitgave
  • 1959-1967

Titel
  • Nederlandse Jezuïeten / Paters Jezuïeten
Paginering
  • Nr. 1 (1968) - nr. 148 (dec. 2004)
Uitgever
  • Nijmegen : Paters Jezuïeten
Jaar van uitgave
  • 1968-2004

Titel
  • SJ-berichten : maandelijks informatieblad van de Nederlandse en Vlaamse Jezuïeten
Paginering
  • 2001.01 (12 Sept. 2001) - ...
Uitgever
  • Brussel : Vlaamse Jezuïeten; Den Haag : Nederlandse Jezuïeten
Jaar van uitgave
  • 2001-...

Titel
  • De heraut van het H. Hart van Jezus voor de leden van het Apostolaat des Gebeds.
Paginering
  • Jrg. 47 (1916) - jrg. 96 (1965)
Uitgever
  • Maastricht [etc.] : Paters Jezuïeten
Jaar van uitgave
  • 1916-1965

Titel
  • Sub Tutela Matris
Paginering
  • (1931-1936) - (1954-1956)
Uitgever
  • Amsterdam : Paters Jezuïeten
Jaar van uitgave
  • 1931-1956

Titel
  • Jezuïeten-missies : maandschrift
Paginering
  • 1 (1936) - 15 (1956)
Uitgever
  • Leuven : [s.n.]
Jaar van uitgave
  • 1936-1956

Titel
  • Jezuïeten : tweemaandelijks tijdschrift voor onze familieleden en vrienden en weldoeners
Paginering
  • 1 (1937) - ...
Uitgever
  • Brussel : Jezuïeten
Jaar van uitgave
  • 1937-...

Titel
  • Onze Missiën
Jaar van uitgave
  • 1917-1927
Interviews

In totaal acht interviews, namelijk de nrs.:

 

29

59

156

347

363

444

768

878


Het archief

Meer over het archief
Beschrijving archief

1.   

Nederlandse provincie

Het archief van de Nederlandse provincie van de Jezuïeten wordt bewaard in het Archief Nederlandse Jezuïeten/Archivum Neerlandicum Societas Iesu (afgekort als ANSI). Dit archief is vanaf 1849 gevormd. Het is in zijn soort bijzonder rijk en zeer goed ontsloten, ook al blijven er nog zaken over die men nog beter toegankelijk wil maken. Een eigenaardigheid is dat het deel 'Handschriften' in feite bestaat uit archiefstukken, ongepubliceerde manuscripten, gedrukte publicaties en documentatie zoals krantenknipsels. Men heeft dus, wat in dienst van de overheid zijnde archivarissen niet doen, archief en blbliotheek in één bestand opgenomen. Dit heeft overigens zijn voordelen. Voor zover bekend wil de Nederlandse provincie haar archief in eigen beheer houden; van overbrenging naar het Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven in St. Agatha was in maart 2011 althans geen sprake.

 

Inventarissen

De archieven in het ANSI bestaan uit vier onderdelen en zijn toegankelijk gemaakt door middel van inventarissen, namelijk: het Provinciaalsarchief (1438 inv. nrs., 1849-heden, 40 meter),  Economaatsarchief (708 inv. nrs, 1849-heden, ca 24 meter), Nalatenschappen (Z1-505, vanaf 1848 tot heden, omvang onbekend) en Handschriften/cataloog SJ (geen verdere gegevens). Verder is er een plaatsingslijst van het archief van de St.-Claverbond, een organisatie ter ondersteuning van de jezuïetenmissie.

 

Het archief van de provincie bestaat uit stukken over: bestuur, vorming en studie, leven en werken, vormingshuizen, residenties, colleges, retraitehuizen, missie en jubilea. Het zwaartepunt voor stukken voor wat betreft missie ligt op Java. Op enkele brievencollecties is door T. van Eijk sj een nadere toegang gemaakt. Het gaat om de nummers uit het provinciaalsarchief 1598-1603. Van deze brieven worden datum, plaats, aantal pagina's en een summiere inhoudsopgave vermeld. Ook op relevant missie-materiaal uit het provinciaalsarchief is een nadere toegang gemaakt in de vorm van gedetaileerde beschrijvingen, waarbij verwezen wordt naar de oude indeling in nummer en fasciculum (161-166-172).

Het economaatsarchief bestaat uit stukken over de econoom, financiën, verzekeringen, residenties, parochies, personen, stichtingen en fondsenwerving. Het archief gaat terug tot het jaar waarin de Nederlandse provincie werd opgericht, 1850. De financiële correspondentie met het Generalaat uit de eerste helft van de twintigste eeuw is grotendeels afwezig, maar vermoedelijk zijn daarvan wel kopiëen bewaard in Rome. De meeste rekeningen en afschriften, vooral die uit de jaren 1960-1970, zijn vernietigd.

Het bestand nalatenschappen, dat in maart 2009 505 dossiers telde, wordt nog steeds aangevuld. Het is zo beschreven, dat missieactiviteiten vrij snel op te sporen zijn. De nalatenschappen zijn geïnventariseerd op naam, waarbij elke persoon een Z-nummer toegekend heeft gekregen, voorzien van geboorte- en sterfjaren. Hierop volgen: officiële documenten (paspoorten, diploma's, wijdingsbrieven etc), correspondentie, geschriften (publicaties, handgeschreven stukken, aantekeningen, dagboeken, lesmateriaal e.d.), nagelaten materiaal (voornamelijk documenta­tie over de werkzaamheden van de betreffende persoon) en ten slotte diverse stukken en foto's.

De Handschriftenverzameling bevat materiaal over de Sociëteit in het algemeen en de Hollandse Jezuïetenmissie en de Provincia Flandro-Belgica in het bijzonder. Het gaat om stukken over: opheffing en herstel van de orde, Jezuïeten en hun rol in de geschiedenis van de Nederlandse kerk, staties en landstreken, kloosterorden, kloosters en ten slotte stukken over de Indonesische missie. Volgens de inventaris uit 2009 bevinden de stukken over Ned.-Indië/Indonesië zich in de dozen 313-347 (p. 186-198 van de digitale inventaris). Bij de plaatsingslijst op dit deel van dit archief hoort nog een gedetailleerde ingang op brievenboek i 27 a, i 27 b, i 31, i 37 a-n, i 38 a-m, i 34, i 36 en i 35 b, opgesteld door T. van Eijk sj. Het gaat hier om een verzameling van brieven en uittreksels van brieven van missionarissen aan voornamelijk de provinciaal die werden rondgestuurd in de provincie. Verder brieven aan de missieprocuur over zakelijke aangelegenheiden, originele brieven van missionarissen aan de provinciaal, brieven aan familieleden en een verzameling van geschriften van F. Heijnen naar aanleiding van zijn visitatiereis naar Ned. Indië tussen 1873 en 1875. Van deze brieven worden vermeld de naam van de betreffende pater, de periode en plaats, een korte beschrijving van de inhoud en het aantal pagina's.

 

2.  

Generalaat Rome

Rome, Archivum Romanum Societatis Iesu (afgekort als ARSI): centraal archief van de Jezuïetenorde. Dit archief is verder niet onderzocht.

 

 

3.  

Viceprovincie Indonesië

Het archief van de Indonesische (vice)provincie wordt in Indonesië zelf bewaard, naar verluidt onder slechte omstandigheden (mededeling P. Begheyn sj, archivaris van de Nederlandse provincie, van 11 maart 2009). Dit archief is niet onderzocht.

 

4. 

Periode 1814-1849

Stukken die mogelijk betrekking hebben op Nederlandse Jezuïeten uit de periode ná de heroprichting in 1814 en vóór de oprichting van de Nederlandse provincie in 1849, zouden zich kunnen bevinden in:

 

4.1   

Het archief van de Vlaamse provincie (afgekort als ABSE). Dit zal van Heverlee overgebracht worden naar het KADOC in Leuven onder verantwoordelijkheid van archivaris Jo Luyten. Op 12 maart 2009 was het te raadplegen onder: http://www.jezuieten.org/html/geschiedenis/archief/archief_vl_jezuieten.html.

Het merendeel van de archiefstukken in het ABSE dateert uit de periode 1800 tot heden. De documenten kennen vier grote rubrieken, waarover op de website meer informatie te vinden is (http://www.jezuieten.org/html/geschiedenis/archief/collecties.html#anchor1). In dit archief is een grote verzameling stukken te vinden over de missies, maar die hebben vermoedelijk vooral betrekking op de missies van Vlaamse Jezuïeten in Noord-Amerika, Afrika, India en Sri Lanka. De persoonsarchieven kunnen interessant zijn wanneer het in Vlaanderen overleden Nederlandse missionarissen betreft. Momenteel is zowel de archief- als de bibliotheekcollectie enkel ontsloten via een niet-gepubliceerde inventaris, die beschikbaar is in de leeszaal. Deze toegang zal echter gedigitaliseerd worden (http://www.jezuieten.org/html/geschiedenis/archief/collecties.html#anchor1). 

 

4.2   

Het archief van de Duitse provincie ligt in München, de archivaris is Clemens Brodkorb (mededeling P. Begheyn, archivaris van de Nederlandse provincie van 11 maart 2009). Nederlandse Jezuïeten, die mogelijk actief waren in buiten-Europese missies, vielen van 1814 tot 1832 onder de Duitse provincie. Dit archief bevat Missio Helvetica und Oberdeutsche bzw. Oberdeutsche und Niederdeutsche Provinz (1810-1852). 

 

 

5.

Apostolisch-vicariaat Batavia/Jakarta

 

In het archief van het vicariaat bevinden zich veel stukken over Jezuïeten. Vanaf 1893 tot na 1960 waren de vicarissen steeds lid van de orde. Voor het gemak zijn deze stukken hieronder in het veld 'Bijzondere relevantie' beschreven. Microfiches van dit archief zijn ter inzage op het Katholiek Documentatie Centrum in Nijmegen. De kwaliteit van de fiches laat zeer te wensen over.

Bewaarplaats Archief Nederlandse Jezuieten (ANSI), Houtlaan 2, 6525 XZ Nijmegen,.024-3554219
Periode archief 1540-2011
Openbaarheid beperkt
Opmerkingen openbaarheid

Op de (inventaris van) de nalatenschappen berust in elk geval een openbaarheidsbeperking, vanwege het vertrouwelijke en recente karakter van een deel daarvan. Alleen stukken ouder dan vijftig jaar zijn te raadplegen, tenzij de Provinciale Overste anders beslist. Het archief is te bezoeken op afspraak (Begheyn (2002) 139-140).

Omvang tenminste 64 meter
Toegang soort
  • Inventaris met inleiding
Toegang titel Provinciaalsarchief; Economaatsarchief; Nalatenschappen; Handschriften
Audio-visueel materiaal

Veel, maar niet alles is beschreven. Navragen bij de archivaris kan wel degelijk vondsten opleveren. 


Bewaarplaats Curia Generalizia della Compagnia di Gesù, Borgo Santo Spirito 4 - 00193 ROMA, tel. 06-68.97.71
Openbaarheid beperkt

Bewaarplaats Katholiek Documentatie Centrum, Nijmegen
Periode archief 1807-1975
Openbaarheid beperkt
Opmerkingen openbaarheid

Toestemming van de Nederlandse provinciaal is een voorwaarde voor raadpleging.

Omvang 0,5 m
Toegang soort
  • Lijst
Toegang titel 552; Archief aartsbisdom Jakarta
Bijzondere relevantie

319 Stukken betreffende Superior Regularis SJ: A. Van Kalken SJ.
1928-1933.
microfiche: L6 1 1/1.
1 microfiche

 

320 Stukken betreffende Superior Regularis SJ: J. Hoeberechts SJ.
Wnd. Superior G. Schmedding SJ.
1918-1925, 1922.
microfiche: L6 2 1/2 - L6 2 2/2.
2 microfiches


321 Stukken betreffende Superior Regularis SJ: E. Engbers SJ.
1904-1918.
microfiche: L6 3 1/5 - L6 3 5/5.
5 microfiches

 

322 Stukken betreffende R.P. Provinciaal SJ.
1855-1927.
microfiche: L6 4 1/7 - L6 4 7/7.
7 microfiches

 

323 Stukken betreffende Superior Regularis SJ: A. Terwindt SJ.
Visitator: F. Heynen SJ.
1869-1882, 1874.
microfiche: L7 1 1/7 - L7 1 7/7.
7 microfiches

 

324 Stukken betreffende Superior Regularis SJ. M. Van den Elzen SJ.
J. Van der Hagen SJ.
1857-1859, 1859-1866, 1867-1868.
microfiche: L7 2 1/7 - L7 2 7/7.
7 microfiches

 

326 Stukken betreffende Superior Regularis SJ: W. Hellings SJ.
1896-1904.
microfiche: L7 4 1/5 - L7 4 5/5.
5 microfiches

 

327 Stukken betreffende Superior Regularis SJ: J. Keyzer SJ.
1894-1896.
microfiche: L7 5 1/2 - L7 5 2/2.
2 microfiches

 

329 Stukken betreffende Superior Regularis SJ: P.J. Van Santen SJ.
1887-1894.
microfiche: L7 7 1/3 - L7 7 3/3.
3 microfiches

 

330 Stukken betreffende Superior Regularis SJ: J. de Vries SJ.
1882-1886.
microfiche: L7 8 1/5 - L7 8 5/5.
5 microfiches

 

445 Stukken betreffende De cultu Sanctorum, Beatus Dionysius et
Redemptus O. Carm. Bern. Realini SJ.
1920, 1900, 1895.
microfiche: M10 2 1/4 - M10 2 4/4.
4 microfiches

 

489 Stukken betreffende Middelbaar Onderwijs. Middelbare School
voor Meisjes. Jac. Van Ginneken SJ. Vrouwen van Nazareth.
1927-1928.
microfiche: N4 6 1/1.
1 microfiche

 

639 Stukken betreffende Generalaat SJ te Rome.
1887, 1900, 1924-1949.
microfiche: B12-1 1/3 - B12-1 3/3.
3 microfiches

 

640 Stukken betreffende Sup. Prov. SJ. Nederland.
1933-1949.
microfiche: B12-1a 1/3 - B12-1a 3/3.
3 microfiches

 

641 Stukken betreffende Secretariatus Missionum SJ te Rome.
1934-1949.
microfiche: B12-1b 1/2 - B12-1b 2/2.
2 microfiches

 

642 Stukken betreffende Sup. Reg. Missionaris/Praep. Vice-Prov.
Indonesië. Nationaal Katholieken-congres te Jogjakarta.
1949.
microfiche: B12-2 1/6 - B12 2 6/6.
6 microfiches

 

744 Stukken betreffende Societas Jesu. Acta R.P. Provincialis.
1906-1934.
microfiche: KDC1-1 1/4 - KDC1-1 4/4.
4 microfiches

 

745 Stukken betreffende Societas Jesu. Litterae A.R.P.G.
1925-1934.
microfiche: KDC1-2 1/4 - KDC1-2 4/4.
4 microfiches

 

746 Stukken betreffende Societas Jesu. Acta Romana.
1895-1932.
microfiche: KDC1-3 1/5 - KDC1-3 5/5.
5 microfiches

 

798 Stukken betreffende Kasboek Financiële verantwoording van de
Procurator van de Nederlandse Provincie SJ aan Mgr. Staal en
aan Mgr. Luypen.
1893-1902.
microfiche: KDC42-1 1/1.
1 microfiche

 

799 Stukken betreffende Kasboek. Financiële verantwoording van de
Procurator van de Nederlandse Provincie SJ aan Mgr. Luypen SJ.
1902-1911.
microfiche: KDC42-2 1/1.
1 microfiche

 

800 Stukken betreffende Kasboek. Financiële verantwoording van de
Procurator van de Nederlandse Provincie SJ aan Mgr. Luypen SJ en
aan het Apostolisch Vicariaat Batavia.
1911-1917, 1922-1923.
microfiche: KDC42-3 1/1.
1 microfiche


Bewaarplaats Archivum Provinciae Belgicae Septentrionalis (ABSE), Heverlee [toekomst: KADOC]
Openbaarheid beperkt
Opmerkingen openbaarheid

De leeszaal is toegankelijk enkel na afspraak. Voor raadpleging van de archieven is toestemming vereist, die aangevraagd kan worden via een formulier op de website (http://www.jezuieten.org/html/geschiedenis/archief/verzoekformulier.pdf). Archivalia jonger dan dertig jaar zijn niet toegankelijk, tenzij de Vlaamse jezuïetenprovincie uitdrukkelijk anders beslist. Wegens de slechte materiële toestand of de bescherming van de persoonlijke levenssfeer kunnen bepaalde stukken eveneens niet geraadpleegd worden http://www.jezuieten.org/html/geschiedenis/archief/archief_vl_jezuieten.html) (12-03-2009).

Toegang soort
  • Inventaris met inleiding
Toegang titel niet-gepubliceerd, te raadplegen in studiezaal

Bewaarplaats Archiv der Deutschen Provinz der Jesuiten (ADPSJ), Kaulbachstrasse 31 a, 80539 München, +49 / 89 / 23 86 - 22 10, Deutschland
Periode archief [1623]1814-heden
Openbaarheid beperkt
Opmerkingen openbaarheid

De leeszaal is toegankelijk enkel na afspraak. Voor raadpleging van de archieven is toestemming vereist, die aangevraagd kan worden via een formulier op de website (http://www.jezuieten.org/html/geschiedenis/archief/verzoekformulier.pdf). Archivalia jonger dan dertig jaar zijn niet toegankelijk, tenzij de Vlaamse jezuïetenprovincie uitdrukkelijk anders beslist. Wegens de slechte materiële toestand of de bescherming van de persoonlijke levenssfeer kunnen bepaalde stukken eveneens niet geraadpleegd worden http://www.jezuieten.org/html/geschiedenis/archief/archief_vl_jezuieten.html) (12-03-2009).

Omvang 750 lfm
Archivalie elders

In het Katholiek Documentatie Centrum in Nijmegen zijn in de Verzameling Losse Archivalia (LARC) te vinden:

 

3051. Artikelenbundel ‘Oud en Nieuw uit de Schat’, door J.J. Ten Berge sj te Djakarta (Indonesië). Met begeleidend schrijven en aantekening. Typescript, concept.1950, z.j,

1 omslag.;

 

3225. Artikelen ‘Les religieux et l'activité missionaire’ en ‘De Missieplicht der priesters in het Moederland’, door J. Masson sj. z.j, 2 stukken.; LARC 4509. Boek ‘Honderd jaar Jezuïetenmissie in Indonesia’ door G. Vriens sj. Typescript. z.j,

1 band.;

 

4647. Biografie van Albertus Soegijapranata sj, apostolisch vicaris van het vicariaat Semarang. 1974,

1 omslag.

NB: Afkomstig van de Liefdezusters van de H. Carolus Borromeus/Zusters onder de Bogen te Maastricht.

Verwijzing naar andere archiefvormers
Opmerkingen

Publicaties en catalogi

In Archivum Historicum Societas Iesu verschijnt jaarlijks een bibliografie met onderverdeling op thema's, landen en personen.

 

Van elke provincie van de orde verschijnt jaarlijks een catalogus. Interessant in dit verband zijn bijvoorbeeld de Catalogus provinciae Indonesiae Societatas Iesu die vanaf 1957 jaarlijks verschenen is. Verder bestaat er de Catalogus Missionis Iavensis provinciae neerlandicae Societas Iesu (Djokjakarta 1940-1941).

 

Voor de Indonesische Provincie zijn zeer gedetailleerde catalogi voor handen, namelijk Serikat Yesus di Indonesia, 1860-1987 (Yogyakarta 1987), 2 delen, 1 op persoon en 1 geografisch en Serikat Yesus di Indonesia, 1860-1997 (Yogyakarta 1987) op naam.

 

Zie voor de Jezuïeten zelf ook Steenbrink, Catholics in Indonesia (2003) I appendices 463-485. Overigens is deze lijst van Jezuïeten niet compleet, zo ontbreekt bijvoorbeeld Van Lith SJ in dit overzicht. Hoewel dit een overzichtswerk betreft, is het boek voor de Jezuïetenmissie in Indonesië zeer interessant omdat zij die domineerden in de 19e eeuw.

 

Bibliotheken en instituten

Het Nederlands Instituut voor Jezuïeten Studies (N.I.J.S.) is in 2001 opgericht en de bibliotheek-collectie bevat werken over de geschiedenis, cultuur en spiritualiteit van de orde. Onder meer interessant zijn de historische werken over de gehele sociëteit en werken die betrekking hebben op diverse landen. Dit Instituut kan op afspraak bezocht worden. De werken kunnen ter plaatse worden geraadpleegd en worden niet uitgeleend (Begheyn, Gids voor de geschiedenis (2006) 57; (2002) 143-144). Voor meer informatie, zie http://www.nijsnijs.nl/homepage_nl.php

 

De collectie die in de provincie-bibliotheek 'Berchmanianum' van de Nederlandse Jezuïeten in Nijmegen berustte is overgebracht naar K.U. Leuven (zie www.jesuitica.be). Het gaat om boeken en handschriften uit opgeheven huizen van de Nederlandse provincie en nalatenschappen van overleden Jezuïeten (Begheyn, Gids voor de geschiedenis (2006) 58; (2002) 141; 11-03-2009).

 

In de Universiteitsbibliotheek Maastricht is een Jezuïten-collectie voor handen [Kroniek Sint Aegten, 6e jaargang, nummer 3, september 2008]

 

websites

www.jesuit.org en http://www.sjweb.info/curia/index.cfm; zie ook website archieven http://www.sjweb.info/curia/archives.cfm

 

http://www.nijsnijs.nl

 

e-mail:curgen@sjcuria.org

 

 

Informatiewaarde Groot