Repertorium van Nederlandse zendings- en missie-archieven 1800-1960

 
English | Nederlands

Zendende Kerk van Heeg

Naam Zendende Kerk van Heeg
Periode 1900-1955
Denominatie Gereformeerde Kerken in Nederland
Org Zending

Korte geschiedenis

In 1900 vestigde missionair predikant D. Bakker zich in Keboemen, gelegen aan de spoorlijn van Bandung naar Jogjakarta. Vandaaruit werkte hij in de regentschappen Keboemen en Karanganjar. In 1930 nam men het terrein Wonosobo over van de zendende kerk van Delft. Begin jaren dertig werden er missionaire zusters aangesteld, belast met de ontwikkeling van het vrouwenwerk. Het onderwijs kreeg nadrukkelijk aandacht. Een deel van de scholen ging rechtstreeks uit van de zending, een deel van particuliere, gereformeerde, verenigingen. Ook voor de medische dienst zond de zending zelf werkers uit, maar ze werd ruimschoots ondersteund door particulier initiatief vanuit Nederland. In 1931 werd de eerste synode gehouden van de gereformeerd kerken op Midden-Java. In 1950 werd de classis Banjoemas opgesplitst in noord en zuid. De zendende kerk van Adipala (Java) werkte in Banjoemas-Zuid tot 1955 samen met Heeg volgens een regionaal akkoord.  Ook werden in 1950 de classes Keboemen, Poerworedjo en Banjoemas-Zuid  bij elkaar gevoegd. In 1955 werd het gebied opnieuw verdeeld tussen Friesland-Zuid (Heeg) en Friesland-Noord (Leeuwarden). Heeg trok zich wegens bezwaren hiertegen terug waarna Sneek de taken van Heeg overnam.

Organisatie

De plaatselijke kerk was volgens de gereformeerde zendingsorde van 1902 de aangewezen instantie om zending te bedrijven. De Gereformeerde kerken in Nederland concentreerden hun zendingsactiviteiten op het zuiden van Midden-Java ('Midden-Java ten zuiden) en op het eiland Soemba. In de periode 1902-1931 waren op Java de volgende zendende kerken actief: Utrecht (vanaf 1897), Heeg (Friesland, vanaf 1900), Amsterdam (vanaf 1901), Delft (vanaf 1903) en Middelburg (vanaf 1911), De zendende kerken werkten in dit veld meestal samen met andere kerken. Vaak werd om dat in goede banen te leiden een 'akkoord van Samenwerking' gesloten.

De kerk van Heeg werkt samen met de kerken uit de provincie Friesland, die tien classes telde. Sinds 1905 was Friesland verdeeld over twee particuliere synoden. Men rapporteerde jaarlijks aan de provinciale synode van Friesland, vanaf 1905 aan de twee particuliere synoden en vanaf 1915 aan de Friese zendingssynode. Het samenwerkingsorgaan had beslissingsbevoegdheid. De kerkenraad van Heeg vergaderde regelmatig met de Friese zendingsdeputaten (een deputaat per classis). 

 

Taken en activiteiten
  • Bijbelvertaling
  • Onderwijs (hieronder ook kweekscholen)
  • Geldwerving
  • Gezondheidszorg
  • Informatievoorziening en propaganda
  • Pastoraal werk
  • Evangelieverkondiging en catechese
  • Bestudering en beschrijving van taal en cultuur
  • Christelijke lectuurvoorziening/colportage
  • Uitzending van zendingswerkers en missionarissen
  • Werk van en voor vrouwen en meisjes
Voorloper
  • Deputaten voor Midden-Java ten Zuiden (Zie: Generaal Deputaatschap voor de Zending) (1892-1900)
Continenten
  • Azië
Lokatie
  • Nederlands Indië
  • Midden-Java
  • Keboemen
  • Wonosobo
  • Banjoemas
  • Poerworedjo
Selectie uit de literatuur
Titel
  • Gedenkboek der Friese Zending : overzicht van het zendingswerk op het Friese terrein gedurende een halve eeuw, 1900-1950
Paginering
  • 128 p
Uitgever
  • Sneek : "De Motor"
Jaar van uitgave
  • 1950

Titel
  • Schetsen en herinneringen / [inleiding: K. van Dijk ; met bijdragen van G.M. van Rennes ... et al.]
Auteur
  • Klaas van Dijk (1877-1945) ; G.M. van Rennes
Paginering
  • 173 p
Uitgever
  • [S.l. : s.n.]
Jaar van uitgave
  • 1925


Bronnenpublicatie
Titel
  • De Gereformeerde zending in Midden-Java, 1859-1931 : een bronnenpublicatie / bew. door H. Reenders
Auteur
  • Hommo Reenders (1935-2009)
Reeks
  • Uitgaven van de Werkgroep voor de Geschiedenis van de Nederlandse Zending en Overzeese Kerken. Grote reeks ; 5
Paginering
  • XX, 975 p
Uitgever
  • Zoetermeer : Boekencentrum
Jaar van uitgave
  • 2001

Titel
  • De gereformeerde zending in Midden-Java 1931-1975 : een bronnenpublicatie / bew. door Chr.G.F. de Jong
Auteur
  • Christiaan George Frederik de Jong (1949-)
Reeks
  • Uitgaven van de Werkgroep voor de Geschiedenis van de Nederlandse Zending en Overzeese Kerken. Grote reeks ; 6
Paginering
  • XXIII, 890 p
Uitgever
  • Zoetermeer : Boekencentrum
Jaar van uitgave
  • 1997

Titel
  • Acta van de Provinciale Zendingssynode der Gereformeerde Kerken in Friesland gehouden te ...Acta der Provinciale Zendingssynode der Gereformeerde Kerken in Friesland...
Uitgever
  • [S.l. : s.n.]
Jaar van uitgave
  • 1915-...


Periodieken
Titel
  • Friesch kerkblad : orgaan van de officieele berichten der gereformeerde kerken in Friesland
Paginering
  • Jrg.1 (1906) - jrg.35, nr.3 (1940)?
Uitgever
  • Sneek : De Motor
Jaar van uitgave
  • 1906-1940?

Titel
  • Uit Keboemen : maandblad, gewijd aan de belangen der Friesche Zending / red. K. van Dijk
Auteur
  • Klaas van Dijk (1877-1945)
Paginering
  • Jrg. 1, nr. 1 (Juli 1921) - 1941
Uitgever
  • Heeg : Zendende Kerk van HeegSneek : ʺDe Motorʺ
Jaar van uitgave
  • 1921-1941

Titel
  • De Friesche kerkbode : officieel orgaan van de gereformeerde kerken in FrieslandFriese kerkbode
Paginering
  • Jrg. 28, nr. 1374 (15 mrt. 1946) - nr. 1382 (10 mei 1946) ; Jrg. 1, nr. 10 (17 mei 1946) - jrg. 42, nr. 35 (11 sept. 1987)
Uitgever
  • Leeuwarden : A. Jongbloed
Jaar van uitgave
  • 1946-1987
Meer over het archief
Beschrijving archief

Het archief is goed geordend met een verdeling in stukken van algemene aard en stukken over bijzondere onderwerpen. De algemene stukken omvatten: notulen van de Raad van de Zendende Kerk en de notulen van de Deputaten voor de zending, voorts correspondentie en ingekomen en uitgegane stukken, deze allle over de hele periode, 1899-1955. De bijzondere onderwerpen zijn: organisatie, financiën, zendingssynode, zendingsarbeiders, medische dienst en enige documentatie. De rapportages van zendingswerkers zijn niet apart beschreven maar opgenomen onder de gewone correspondentie. Deze is, met uitzondering van de periode 1932-1950,  ontsloten met een agenda.

Bewaarplaats Het Utrechts Archief, Utrecht
Periode archief 1899-1955
Openbaarheid openbaar
Omvang Inv. nrs. 269-335
Toegang soort
  • Inventaris met inleiding
Toegang titel Inventaris van het archief van zendende kerken, Toegangsnr. 357
Bijzondere relevantie
Toon

Verberg

282-313

Correspondentie, 1899-1955.

30 pakken

 

335

'Van Friesland's zendingsveld', 3e jrg. nr. 2 (januari 1940); gedrukt Wonosobo,

1 stuk. Overige nummers ontbreken.

Audio-visueel materiaal

331

Album met foto's van het zendingsgebied, ca. 1954-1956

 

332

Foto's van het Zendingsterrein, ca. 1900- ca. 1955

Archivalie elders
    Verwijzing naar andere archiefvormers
    Informatiewaarde Interressant archief

    Geschiedenis

    Korte geschiedenis

    In 1900 vestigde missionair predikant D. Bakker zich in Keboemen, gelegen aan de spoorlijn van Bandung naar Jogjakarta. Vandaaruit werkte hij in de regentschappen Keboemen en Karanganjar. In 1930 nam men het terrein Wonosobo over van de zendende kerk van Delft. Begin jaren dertig werden er missionaire zusters aangesteld, belast met de ontwikkeling van het vrouwenwerk. Het onderwijs kreeg nadrukkelijk aandacht. Een deel van de scholen ging rechtstreeks uit van de zending, een deel van particuliere, gereformeerde, verenigingen. Ook voor de medische dienst zond de zending zelf werkers uit, maar ze werd ruimschoots ondersteund door particulier initiatief vanuit Nederland. In 1931 werd de eerste synode gehouden van de gereformeerd kerken op Midden-Java. In 1950 werd de classis Banjoemas opgesplitst in noord en zuid. De zendende kerk van Adipala (Java) werkte in Banjoemas-Zuid tot 1955 samen met Heeg volgens een regionaal akkoord.  Ook werden in 1950 de classes Keboemen, Poerworedjo en Banjoemas-Zuid  bij elkaar gevoegd. In 1955 werd het gebied opnieuw verdeeld tussen Friesland-Zuid (Heeg) en Friesland-Noord (Leeuwarden). Heeg trok zich wegens bezwaren hiertegen terug waarna Sneek de taken van Heeg overnam.

    Organisatie

    De plaatselijke kerk was volgens de gereformeerde zendingsorde van 1902 de aangewezen instantie om zending te bedrijven. De Gereformeerde kerken in Nederland concentreerden hun zendingsactiviteiten op het zuiden van Midden-Java ('Midden-Java ten zuiden) en op het eiland Soemba. In de periode 1902-1931 waren op Java de volgende zendende kerken actief: Utrecht (vanaf 1897), Heeg (Friesland, vanaf 1900), Amsterdam (vanaf 1901), Delft (vanaf 1903) en Middelburg (vanaf 1911), De zendende kerken werkten in dit veld meestal samen met andere kerken. Vaak werd om dat in goede banen te leiden een 'akkoord van Samenwerking' gesloten.

    De kerk van Heeg werkt samen met de kerken uit de provincie Friesland, die tien classes telde. Sinds 1905 was Friesland verdeeld over twee particuliere synoden. Men rapporteerde jaarlijks aan de provinciale synode van Friesland, vanaf 1905 aan de twee particuliere synoden en vanaf 1915 aan de Friese zendingssynode. Het samenwerkingsorgaan had beslissingsbevoegdheid. De kerkenraad van Heeg vergaderde regelmatig met de Friese zendingsdeputaten (een deputaat per classis). 

     

    Taken en activiteiten
    • Bijbelvertaling
    • Onderwijs (hieronder ook kweekscholen)
    • Geldwerving
    • Gezondheidszorg
    • Informatievoorziening en propaganda
    • Pastoraal werk
    • Evangelieverkondiging en catechese
    • Bestudering en beschrijving van taal en cultuur
    • Christelijke lectuurvoorziening/colportage
    • Uitzending van zendingswerkers en missionarissen
    • Werk van en voor vrouwen en meisjes
    Voorloper
    • Deputaten voor Midden-Java ten Zuiden (Zie: Generaal Deputaatschap voor de Zending) (1892-1900)

    Geografie

    Continenten
    • Azië
    Lokatie
    • Nederlands Indië
    • Midden-Java
    • Keboemen
    • Wonosobo
    • Banjoemas
    • Poerworedjo

    Niet-archivalische bronnen

    Selectie uit de literatuur
    Titel
    • Gedenkboek der Friese Zending : overzicht van het zendingswerk op het Friese terrein gedurende een halve eeuw, 1900-1950
    Paginering
    • 128 p
    Uitgever
    • Sneek : "De Motor"
    Jaar van uitgave
    • 1950

    Titel
    • Schetsen en herinneringen / [inleiding: K. van Dijk ; met bijdragen van G.M. van Rennes ... et al.]
    Auteur
    • Klaas van Dijk (1877-1945) ; G.M. van Rennes
    Paginering
    • 173 p
    Uitgever
    • [S.l. : s.n.]
    Jaar van uitgave
    • 1925


    Bronnenpublicatie
    Titel
    • De Gereformeerde zending in Midden-Java, 1859-1931 : een bronnenpublicatie / bew. door H. Reenders
    Auteur
    • Hommo Reenders (1935-2009)
    Reeks
    • Uitgaven van de Werkgroep voor de Geschiedenis van de Nederlandse Zending en Overzeese Kerken. Grote reeks ; 5
    Paginering
    • XX, 975 p
    Uitgever
    • Zoetermeer : Boekencentrum
    Jaar van uitgave
    • 2001

    Titel
    • De gereformeerde zending in Midden-Java 1931-1975 : een bronnenpublicatie / bew. door Chr.G.F. de Jong
    Auteur
    • Christiaan George Frederik de Jong (1949-)
    Reeks
    • Uitgaven van de Werkgroep voor de Geschiedenis van de Nederlandse Zending en Overzeese Kerken. Grote reeks ; 6
    Paginering
    • XXIII, 890 p
    Uitgever
    • Zoetermeer : Boekencentrum
    Jaar van uitgave
    • 1997

    Titel
    • Acta van de Provinciale Zendingssynode der Gereformeerde Kerken in Friesland gehouden te ...Acta der Provinciale Zendingssynode der Gereformeerde Kerken in Friesland...
    Uitgever
    • [S.l. : s.n.]
    Jaar van uitgave
    • 1915-...


    Periodieken
    Titel
    • Friesch kerkblad : orgaan van de officieele berichten der gereformeerde kerken in Friesland
    Paginering
    • Jrg.1 (1906) - jrg.35, nr.3 (1940)?
    Uitgever
    • Sneek : De Motor
    Jaar van uitgave
    • 1906-1940?

    Titel
    • Uit Keboemen : maandblad, gewijd aan de belangen der Friesche Zending / red. K. van Dijk
    Auteur
    • Klaas van Dijk (1877-1945)
    Paginering
    • Jrg. 1, nr. 1 (Juli 1921) - 1941
    Uitgever
    • Heeg : Zendende Kerk van HeegSneek : ʺDe Motorʺ
    Jaar van uitgave
    • 1921-1941

    Titel
    • De Friesche kerkbode : officieel orgaan van de gereformeerde kerken in FrieslandFriese kerkbode
    Paginering
    • Jrg. 28, nr. 1374 (15 mrt. 1946) - nr. 1382 (10 mei 1946) ; Jrg. 1, nr. 10 (17 mei 1946) - jrg. 42, nr. 35 (11 sept. 1987)
    Uitgever
    • Leeuwarden : A. Jongbloed
    Jaar van uitgave
    • 1946-1987

    Het archief

    Meer over het archief
    Beschrijving archief

    Het archief is goed geordend met een verdeling in stukken van algemene aard en stukken over bijzondere onderwerpen. De algemene stukken omvatten: notulen van de Raad van de Zendende Kerk en de notulen van de Deputaten voor de zending, voorts correspondentie en ingekomen en uitgegane stukken, deze allle over de hele periode, 1899-1955. De bijzondere onderwerpen zijn: organisatie, financiën, zendingssynode, zendingsarbeiders, medische dienst en enige documentatie. De rapportages van zendingswerkers zijn niet apart beschreven maar opgenomen onder de gewone correspondentie. Deze is, met uitzondering van de periode 1932-1950,  ontsloten met een agenda.

    Bewaarplaats Het Utrechts Archief, Utrecht
    Periode archief 1899-1955
    Openbaarheid openbaar
    Omvang Inv. nrs. 269-335
    Toegang soort
    • Inventaris met inleiding
    Toegang titel Inventaris van het archief van zendende kerken, Toegangsnr. 357
    Bijzondere relevantie

    282-313

    Correspondentie, 1899-1955.

    30 pakken

     

    335

    'Van Friesland's zendingsveld', 3e jrg. nr. 2 (januari 1940); gedrukt Wonosobo,

    1 stuk. Overige nummers ontbreken.

    Audio-visueel materiaal

    331

    Album met foto's van het zendingsgebied, ca. 1954-1956

     

    332

    Foto's van het Zendingsterrein, ca. 1900- ca. 1955

    Archivalie elders
      Verwijzing naar andere archiefvormers
      Informatiewaarde Interressant archief