Repertorium van Nederlandse zendings- en missie-archieven 1800-1960

 
English | Nederlands

De Pinksterbeweging in Nederlandsch Indie

Naam De Pinksterbeweging in Nederlandsch Indie
Naamsvarianten
  • Gereja Gerakan Pentekosta
Periode 1923-1939
Denominatie pinkstergemeente
Org Zending

Korte geschiedenis

Johan Thiessen (1869-1953) was van 1901-1912 zendeling van de Doopsgezinde Kerk in Nederlands-Indie. Gedurende zijn verlof kwam hij onder invloed van de Pinksterbeweging. Hij was van 1916-1918 werkzaam in Rusland en in 1920 betrokken bij de oprichting van het Nederlandsch Pinksterzendingsgenootschap. In 1921 keerde hij terug naar Nederlands-Indië. Hij had nauwe contacten met G.R. Polman, de voorganger van de gemeente in Amsterdam. In 1923 werd Thiessen verwijderd uit de (vrij-evangelische) Bond voor Evangelisatie in Nederlandsch Oost-Indië en richtte hij de Pinkstergemeente op. In 1924 scheidde de Pinkstergemeente in Nederlandsch-Indie zich van de Pinksterbeweging af. De oorzaak van de breuk is onduidelijk. In 1929 sloot Piet Klaver (een oud-zendeling uit China) zich bij Thiessen aan. Een tweede bruek vond plaats in 1932 toen De Pinkstervreugd in Nederlandsch-Indie zich van de Pinksterbeweging afscheidde. Ook de oorzaak van deze breuk is onduidelijk. Wel waren alle leden van deze beweging Europeaan en woonden zij rond Batavia. Deze tak van de pinksterbeweging wordt voor het laatst vermeld in 1939.

(Zie: C. van der Laan, Spade Regen, C. en P. van der Laan, Toen de kracht Gods op mij viel en Nederlands Zendingsjaarboek 1937).
Organisatie

De Pinksterbeweging in Nederlands-Indië stond onder leiding van J. Thiessen en had in 1930 16 gemeenten met zo'n 1200 leden. Zes daarvan lagen in Midden-Java (met zeven inlandse voorgangers, waaronder één vrouwelijke), negen op Oost-Java (met negen inlandse voorgangers) en één in Jogjakarta (met twee inlandse voorgangers). Propagandisten waren D.P. van Klaveren en mevr. C.L. van Klaveren-Lucking, C. Groesbeek (Tjepoe, Rembang), D.H.W. Weenink-van Loon (Bandoeng), H.E. Horstman, M.S. Abell-Hansen, F.A. Abell, M.H.F. van Gessel-Egter van Wissekerke, C.J.H. Theys, E. Lesnoussa en Ong Tjay Bo. (uit: Nederlands Zendings Jaarboek 1930).

In 1939 was het aantal gemeenten gestegen tot 38 . Daarin werkten toen 18 Europese en nog maar 5 'inlandsche' en 1 'vreemde Oostersche' voorgangers. De beweging telde toen ongeveer 3.000 aanhangers. (uit: Nederlands Zendings Jaarboek 1937).
Doelstelling

Kerkgenootschap dat veel werk maakte van zending en verkondiging.
Taken en activiteiten
  • Evangelieverkondiging en catechese
  • Pastoraal werk
Continenten
  • Azië
Lokatie
  • Nederlands-Indië
  • Java
  • Celebes
Selectie uit de literatuur
Titel
  • De spade regen : geboorte en groei van de Pinksterbeweging in Nederland 1907-1930 / C. van der Laan ; met een voorw. door J.A.B. Jongeneel ; [vert. uit het Engels en bew. door de auteur]
Auteur
  • Cornelis van der Laan (1948-)
Paginering
  • 230 p., [16] p. ill
Uitgever
  • Kampen : Kok
Jaar van uitgave
  • cop. 1989
Titel
  • Toen de kracht Gods op mij viel : 100 jaar pinksterbeweging in Nederland 1907-2007 / Cees van der Laan, Paul van der Laan
Auteur
  • Cornelis van der Laan (1948-) ; Paul N. van der Laan (1951-)
Paginering
  • 223 p
Uitgever
  • Kampen : Kok
Jaar van uitgave
  • cop. 2007
Periodieken
Titel
  • Dit is het
Auteur
  • J. Thiessen
Uitgever
  • z.p.:
Jaar van uitgave
  • 1923-19xx
Meer over het archief
Beschrijving archief

De vindplaats van het archief is onbekend
Archivalie elders

Zie ook: Inventaris van het Archief van de Doopsgezinde Vereeniging ter bevordering der Evangelie-verbreiding in de Nederlandsche Overzeesche Bezittingen, sinds 1950 Doopsgezinde vereniging tot evangelieverbreiding. Toegangsnummer 305, Stadsarchief te Amsterdam:

161 Stukken betreffende het optreden en het ontslag van zendeling J.Thiessen. 1 omslag 1911-1914
    Verwijzing naar andere archiefvormers
    Opmerkingen
          1. Aan de Vrije Universiteit te Amsterdam wordt door de hoogleraar pentecotalisme, C. van der Laan, aan collectievorming gedaan met betrekking tot het pentecotalisme in en vanuit Nederland.
          2. Op de url http://www.geocities.com/gktdi (geraadpleegd 9 december 2008) worden in een artikel nog de volgende pinksterkerken genoemd:
          • (J. Thiessen, Pinksterbeweging 1923) Gereja Gerakan Pentakosta (GGP).
          • (M.A. van Alt, De Pinkerster Zending 1931) Gereja Utusan Pentakosta (GUP).
          • (F. van Akoude, Gemeente van God 1931) Gereja Sidang Jemaat Allah.
          • (Pdt. D. Sinaga,1941) Gereja Pentakosta Sumatera Utara (GPSU) of GPdI-Sinaga.
          • (Pdt. Tan Hok Tjwan, 1946) Gereja Isa Almasih (GIA).
          • (Pdt. Renatua Siburian, 1948) Gereja Pentakosta Sumatera Utara (GPdI Siburian).
          • (1951) Gereja Sidang Jemaat Pentakosta.
          • (Pdt. F.G. van Gessel en H.C. Senduk, 1952) Gereja Bethel Injil Sepenuh (GBIS).
          • (Pdt. G. Sutupo en Ing. Yuwono, 1957) Gereja Bethel Tabernakel (GBT).
          • (Pdt. Ishak Lew, 1959) Gereja Pentakosta Pusat Surabaya (GPPS).
          • (Pdt. A. Parera, 1960) Gereja Nazareth Pentakosta (GNP).

          Na 1960 onstonden, onder andere:

          •  GPdI-Sianturi.
          • Gereja Pentakosta Indonesia (GPI).
          • Gereja Pentakosta Elim (GPE).
          • Gereja Bethel Indonesia (GBI) 
          • Gereja Pentakosta Tarbernakel (GPT).

           

          Geschiedenis

          Korte geschiedenis

          Johan Thiessen (1869-1953) was van 1901-1912 zendeling van de Doopsgezinde Kerk in Nederlands-Indie. Gedurende zijn verlof kwam hij onder invloed van de Pinksterbeweging. Hij was van 1916-1918 werkzaam in Rusland en in 1920 betrokken bij de oprichting van het Nederlandsch Pinksterzendingsgenootschap. In 1921 keerde hij terug naar Nederlands-Indië. Hij had nauwe contacten met G.R. Polman, de voorganger van de gemeente in Amsterdam. In 1923 werd Thiessen verwijderd uit de (vrij-evangelische) Bond voor Evangelisatie in Nederlandsch Oost-Indië en richtte hij de Pinkstergemeente op. In 1924 scheidde de Pinkstergemeente in Nederlandsch-Indie zich van de Pinksterbeweging af. De oorzaak van de breuk is onduidelijk. In 1929 sloot Piet Klaver (een oud-zendeling uit China) zich bij Thiessen aan. Een tweede bruek vond plaats in 1932 toen De Pinkstervreugd in Nederlandsch-Indie zich van de Pinksterbeweging afscheidde. Ook de oorzaak van deze breuk is onduidelijk. Wel waren alle leden van deze beweging Europeaan en woonden zij rond Batavia. Deze tak van de pinksterbeweging wordt voor het laatst vermeld in 1939.

          (Zie: C. van der Laan, Spade Regen, C. en P. van der Laan, Toen de kracht Gods op mij viel en Nederlands Zendingsjaarboek 1937).
          Organisatie

          De Pinksterbeweging in Nederlands-Indië stond onder leiding van J. Thiessen en had in 1930 16 gemeenten met zo'n 1200 leden. Zes daarvan lagen in Midden-Java (met zeven inlandse voorgangers, waaronder één vrouwelijke), negen op Oost-Java (met negen inlandse voorgangers) en één in Jogjakarta (met twee inlandse voorgangers). Propagandisten waren D.P. van Klaveren en mevr. C.L. van Klaveren-Lucking, C. Groesbeek (Tjepoe, Rembang), D.H.W. Weenink-van Loon (Bandoeng), H.E. Horstman, M.S. Abell-Hansen, F.A. Abell, M.H.F. van Gessel-Egter van Wissekerke, C.J.H. Theys, E. Lesnoussa en Ong Tjay Bo. (uit: Nederlands Zendings Jaarboek 1930).

          In 1939 was het aantal gemeenten gestegen tot 38 . Daarin werkten toen 18 Europese en nog maar 5 'inlandsche' en 1 'vreemde Oostersche' voorgangers. De beweging telde toen ongeveer 3.000 aanhangers. (uit: Nederlands Zendings Jaarboek 1937).
          Doelstelling

          Kerkgenootschap dat veel werk maakte van zending en verkondiging.
          Taken en activiteiten
          • Evangelieverkondiging en catechese
          • Pastoraal werk

          Geografie

          Continenten
          • Azië
          Lokatie
          • Nederlands-Indië
          • Java
          • Celebes

          Niet-archivalische bronnen

          Selectie uit de literatuur
          Titel
          • De spade regen : geboorte en groei van de Pinksterbeweging in Nederland 1907-1930 / C. van der Laan ; met een voorw. door J.A.B. Jongeneel ; [vert. uit het Engels en bew. door de auteur]
          Auteur
          • Cornelis van der Laan (1948-)
          Paginering
          • 230 p., [16] p. ill
          Uitgever
          • Kampen : Kok
          Jaar van uitgave
          • cop. 1989
          Titel
          • Toen de kracht Gods op mij viel : 100 jaar pinksterbeweging in Nederland 1907-2007 / Cees van der Laan, Paul van der Laan
          Auteur
          • Cornelis van der Laan (1948-) ; Paul N. van der Laan (1951-)
          Paginering
          • 223 p
          Uitgever
          • Kampen : Kok
          Jaar van uitgave
          • cop. 2007
          Periodieken
          Titel
          • Dit is het
          Auteur
          • J. Thiessen
          Uitgever
          • z.p.:
          Jaar van uitgave
          • 1923-19xx

          Het archief

          Meer over het archief
          Beschrijving archief

          De vindplaats van het archief is onbekend
          Archivalie elders

          Zie ook: Inventaris van het Archief van de Doopsgezinde Vereeniging ter bevordering der Evangelie-verbreiding in de Nederlandsche Overzeesche Bezittingen, sinds 1950 Doopsgezinde vereniging tot evangelieverbreiding. Toegangsnummer 305, Stadsarchief te Amsterdam:

          161 Stukken betreffende het optreden en het ontslag van zendeling J.Thiessen. 1 omslag 1911-1914
            Verwijzing naar andere archiefvormers
            Opmerkingen
                  1. Aan de Vrije Universiteit te Amsterdam wordt door de hoogleraar pentecotalisme, C. van der Laan, aan collectievorming gedaan met betrekking tot het pentecotalisme in en vanuit Nederland.
                  2. Op de url http://www.geocities.com/gktdi (geraadpleegd 9 december 2008) worden in een artikel nog de volgende pinksterkerken genoemd:
                  • (J. Thiessen, Pinksterbeweging 1923) Gereja Gerakan Pentakosta (GGP).
                  • (M.A. van Alt, De Pinkerster Zending 1931) Gereja Utusan Pentakosta (GUP).
                  • (F. van Akoude, Gemeente van God 1931) Gereja Sidang Jemaat Allah.
                  • (Pdt. D. Sinaga,1941) Gereja Pentakosta Sumatera Utara (GPSU) of GPdI-Sinaga.
                  • (Pdt. Tan Hok Tjwan, 1946) Gereja Isa Almasih (GIA).
                  • (Pdt. Renatua Siburian, 1948) Gereja Pentakosta Sumatera Utara (GPdI Siburian).
                  • (1951) Gereja Sidang Jemaat Pentakosta.
                  • (Pdt. F.G. van Gessel en H.C. Senduk, 1952) Gereja Bethel Injil Sepenuh (GBIS).
                  • (Pdt. G. Sutupo en Ing. Yuwono, 1957) Gereja Bethel Tabernakel (GBT).
                  • (Pdt. Ishak Lew, 1959) Gereja Pentakosta Pusat Surabaya (GPPS).
                  • (Pdt. A. Parera, 1960) Gereja Nazareth Pentakosta (GNP).

                  Na 1960 onstonden, onder andere:

                  •  GPdI-Sianturi.
                  • Gereja Pentakosta Indonesia (GPI).
                  • Gereja Pentakosta Elim (GPE).
                  • Gereja Bethel Indonesia (GBI) 
                  • Gereja Pentakosta Tarbernakel (GPT).