Notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot

 
English | Nederlands

Aantekeningen op 11 oktober 1636

ZITTING A

Staten van Holland en Westfriesland, Zitting van 17 september tot 16 oktober 1636.

Zaterdag 11 oktober 1636 voornoen

249. M. Uytte memorie bij den heere van Heemstede, gewesen ambassadeur in Vranckrijck, overgeleevert van eenige poincten daerop naerder resolutie werdt gerequireert, geproponeert zijnde dat naerder ordre diende gestelt opte commissievaerders van weederzijden, ten eynde de veroverde offte gerecouvreerde prinssen moghten werden gebracht in de havens, daer de scheepen vandaen vaeren, ende dat men mette executie so haestigh nyet behoort voort te vaeren, maer de propriëtarisen alvooren te hooren, worde verstaen dat alreede dienthalven bij de Admiraliteyten goede ordre was, doch dat men derzelver advijs eens op hooren zal offer oock yet aen mancqueert.

Ten 2en datte sententie geobtineert bij de Oostindische Compagnie te Diepen tegens de Oostindische Compagnie alhier moghte werden ter executie gestelt, worde verstaen dat alvooren 't advijs van de bewinthebberen van de Oostindische Compagnie alhier daerop gehoort sal worden.

Ten 3en datte hinder ende schaede die van de Noordsche Compagnie te Habel bij de Noordsche Compagnie alhier moght werden vergoedt, worde verstaen 't advijs van bewinthebberen meede alvooren hierop te hooren, ende dat teffens meede opgesocht zal worden 't leste affscheyt den ambassadeur van Vranckrijck, Bauchy, op zijn vertreck deesen aenghaende gegheeven.

Ten vierden dat eenige barcken in zee souden mogen werden gebracht om de passagen ter zee te faciliteren ende de correspondentiën te beeter te mogen continueren, gemerckt van de Fransse zijde sulcx nyet wel doenlijck is, worde verstaen datter Generaliteyt eenighe ordre in gestelt was, ende dat men verneemen soude hoe de zaecke aldaer lagh, om te sien off yet vorders in te doen sal staen.

P. Is gelesen de memorie bij de heer ambassadeur Pau als extraordinaris ambassadeur wegen Haer Ho. Mo bij Sijn Ma.t van Vranckrijck nae gedaen rapport overgegeven omme daerop geresolveert te werden, bestaende in 7 poincten:

1. omme ons leger te velde sijn[de] wat notabels te willen bij der hant nemen volgens reciprocque tractaet met Sijn Ma.t

2. omme ordre te stellen tegen de scheepen van desen Staet, haer tot Napels in dienst van Spangen begeven hebbende, tot voorcominge van verder onheyl ende meerder contentement van Vranckrijck

3. van de schepen vanhier met greynen op Spangen varende ende bij de Fransen aengehael[t] 1/3 voor borghloon ende oncosten werden geconfisqueert tot Ien september, dat daernae apparent vorder sal gaen

4. omme naerder ordere te beramen op de capiteynen ende haer commissie ter zee, als sij eenige prinsen inbrengen, dat daer soo haestich niet in wordt geprocedeert sonder de subjecten van Sijn Ma.t op haer grieven te hooren, dat daertoe bequame tijt mach werden gestelt

5. dat de genaemde Oostindische [Compagnie] tot Diepen op seeckere sententie tegen de Compagnie alhier gewesen, contentement mach werden gedaen, daernae de Franchoysen haer sullen gedragen

6. dat oock de Noortsche Compagnie tot Habel de Grace over 't verhinder haer 1632 ende 1633 door de Noortsche Compagnie hier aengedaen, mede mogen werden gegeven, ende ten

7en omme beter ordre te stellen op de passagie van brieven over en weer tusschen Vranckrijck ende desen Staet, daer groot verhinder in valt.

Waerop sijnde gedelibereert is verstaen dat op 't 1e nopende 't veldleeger geen resolutie nodich is; op 't 2e ende 3e alrede sijnde geresolveert op den 9en deser; op 't 4e nopende de ingebrachte princen, dat de Admiraliteyten daertoe alreede goede ordre heeft; 5e te stellen aen de bewinthebberen van Oostindische Compagnie; 6e aen de Noortsche Compagnie, ende ondertusschen ter Generaliteyt opsoecken wat op affscheyt van de ambassadeur Boysier aldaer is gepasseert; op 't 7e ende laetste mede ter Generaliteyt te vernemen wat met communicatie van Sijn Ex.cie daerop is gedaen.

250. M. Geleesen zijnde zeecker missive van Zijn Ex.tie van --- dewelcke geadviseert worde aen de provintiën dat men --- ontrent Schenkenschants ende de wercken bij 't Tolhuys soude -- slichten, doch het fort Amelia mette wercken aen de waeter --- houden tot naerder resolutie, ende daerbij meede gehoort --- ende schrifftelijck rapport van eenige gedeputeerden uytte Generaliteyt, die belanghende de geleegentheyt ende jegenwoordige constitutie van Schenkenschants, het deursnijden van de riviere ende van de dijcken in den Duffel, het maecken off repareren ende verlanghen van hooffden ende crebbingen naerder inspectie hebben genomen, sustinerende dat men nootwendich om den Rijn ende dienvolgens den IJsel ende Leck nyet te verliesen, de d[eur]gesneeden landen ende dijcken in den Duffel sal moeten toestoppen ende daerbeneffens verscheyden hooffden slaen ende repareren om 't waeter uytte Wael nae den arm van den Rhijn, die vier voet ondieper ende veel sm[aller] is als de Wael, te diverteren volgens de voorslaeghen bij haer gedaen.

Worde verstaen datte leeden die 't begheeren copye van dit rapport zal worden meedegegeeven om 'tzelve met haer principalen te communiceren, mits dat alles hierentusschen zal blijven in zijnen vorighen standt.

P. Is voorts gelesen een brieff van Sijn Ex.cie van den 31en augusti ende daerbij extract uyt het verbael van de gedeputeerden, die de stroomen van de Rijn ende Wael alsmede de wercken ontrent Schenckenschans, omme eenige van dien te slechten, maer de schans Amilia voorn. alsnoch te laten. Item omme de Rijn meerder water te geven , opdat die niet en verlande ende de Wael, die overvloet heeft, te verminderen met stoppen van seeckere gaten in de belegerin[ge] geopent, ende diergelijcke dingen meer.

Eenige leeden hebben hiervan versocht copie omme met haer principalen te communiceeren omme derselver consideratiën ende last daerop te verstaen, ende d'selve hiernae te openen omme geresolveert te werden.

251. M. De gedeputeerden van de Zuyd-Hollandse synode [versoeckende] in faveur van de verstroyde ende verjaeghde kercken van Sweebruggen, Hanau ende eenige plaetsen daerontrent, extreme ende ongehoorde hongersnoot geleeden hebbende, een collecte aen alle de gereformeerde kercken binnenslandts te moghen doen, om daermeede eenigermaeten te soulageren de overgeblevene miserabile mensschen die daer noch zijn, als eenige andere die hier te lande zijn gevlucht.

Thoonden de leeden wel passie ende meedelijden met deeser luyden sobere ende miserabile cond[itie], maer dewijl de armoede hier te lande ende allomme in de steeden aenwast ende ter cause van dien meenighfuldige collecten werden gedaen, vonden bedenckelijcken hierinne te treeden buyten last van haer respective principalen, tot welcken eynde deese zaecke in bedencken is gehouden.

P. De gedeputeerden van de Suyt-Hollantsche synode, lest gehouden tot Leerdam, te kennen gevende de groote clachten aen haer gedaen over de onmenschelijcke extremiteyten daerinne die van Sweebrugge, alsmede [die] onder Sijn Genade van Nassau ende Hanau vervallen sijn door honger, wreetheyt ende andersints, dat een miserie is om [te] hooren, versoeckende dat door alle de gereformeerde kercken een collecte mach worden gedaen voor deselve, ende oock voor de arme verdrevene die hier comen vluchten.

Eenige leeden hebben hiervan versocht copie omme te communiceeren met haer principalen, andere hebben 'tselve geëxcuseert.

252. M. De heer Nobel uytte Generaliteyt refererende dat Zijn Ex.tie Jan Sijmonsz. Blauhulck ontbooden heefft omme als superintendent van de custscheepen op alles het generael gesagh te hebben ende de scheepen, die in 't Goereedsche Gat sullen invallen, van wat quartieren die moghten zijn, weeder op 't spoedighste uyt te rusten; dat dienvolgens oock de Staten-Generael beesigh souden zijn om deesenaenghaende voor den heer Blauhulck zeecker instructie te beraemen, bij dewelcke hem zeecker jaerlijcx tractament soude werden toegevoeght ende oock magh gegeeven in zijn absentie yemandt moghen substitueren.

Worde bij de meeste leeden verstaen dat dit een groot misslagh weesen soude, daerdeur de respective directeurs haer lust tote directie t'eenemael soude werden benomen, ende dattet daerbeneffens bij één man nyet conden waerghenomen worden ende daerom nyet dan ondienst veroorsaecken soude. Ende is derhalven goedtgevonden dat men deese zaecke in surcheance zal houden totdattet advijs van de geassumeerde heeren daerop naerder zal zijn gehoort.

P. De heer burgemeester Bas van Amsterdam heeft voorgedragen dat ter Generaliteyt wort gebesoigneert op seeckere instructie aen Jan Sijmonsz. Blauhulck omme de superintendentie te hebben over de schepen ende directeurs van de nieuwe ordre, daerinne hij meynt dat niets behoort gearresteert te worden buyten kennisse van de vergaderinge, daerop de heer Blauhulck bij Sijn Ex.cie soude sijn geweest. D'heer Nobel daerop sijnde gehoort, dat Sijn Ex.cie Blauhulck selffs heeft versocht ende de instructie met 3 Ã 4 woorden gecorrigeert. De directeurs verstaen dat niet mogelijcken sal sijn voor Blauhulck waer te nemen.

Is goedtgevonden hierop te hooren de consideratiën van de geassumeerde heeren, ende daervan openinge gedaen sijnde, dan naerder te letten wat nodich sal dienen gedaen te werden.

253. M. Volgens de notificatie van Jacob Olffertsz., generael van de convoien tot Enckhuysen, bij den Raedt van State voorgeslaeghen wordende dat men de graenen uyt deese landen vandaer ghaende nae Marsiliën ende Livorne ende vandaer op Spagnen, daertoe albereyts weeder een vloote gereet is, soude mogen doen betaelen viants licent omme daervan te trecken dat behoorlijck is, worde verstaen dat in poincten van beschrijvinge sal werden gebracht, mette stucken ende advijs van den Raedt daerneffens ghaende, om met al zijn leeden naerder geëxamineert te worden.

P. Daernae is gelesen een brieff van de heeren Raden van State van de …, slaende op de requeste [van] Jacob Olphertsz. d'Jonge, convoymeester tot Enckhuysen, omme inne dese gelegentheyt des tijts de granen, varende op Spangen off buyten de Hooffden, te beswaren met vijants licent, ten ware naemaels bewesen wierde dat de voorsz. grainen op neutralen waren gebracht, in welcken gevalle haer weder restitutie soude worden gedaen van 'tgene te veel betaelt soude sijn.

Is goedtgevonden dat hiervan ter naesten een poinct van beschrijvinge sal worden gemaeckt, met oversendinge van de redenen daertoe dienende.

254. M. Den colonel Standlijn claeghende dat hij met zijn compagnie op Dordrecht gerepartieert zijnde, geen betaelinge can consequeren, versoeck[t] dat daertegens behoorlijcke ordre magh werden gestelt.

Is goedtgevonden den ontfanger, present weesende, te lasten dat hij uytte 40.000 £ van de 1.500.000 £ lest genegotieert, bij hem noch restende, deesen suppliant sal moghen voldoen ende betaelen, dat bij denzelven wierde geaccepteert.

P. D'colonel Sandeleyn, gerepartieert op 't comptoir tot Dordrecht, claecht aen geen betalinge te connen geraecken, tensij de ontfangers comptoir met seeckere somme van penningen werde gesubsidieert, ende alsoo hij alrede 2 maenden ten achteren is ende niet langer raet en weet sijn compagnie in ordre te houden, soo versoeckt hij betalinge.

Is verstaen dat de ontfanger De Wit hem sal betalen uyt de defecten van voorgande negotiatiën, gelijck hij aennam te doen.

255. P. De heeren van Rotterdam hebben versocht dat de leeden die haer requeste noopende het verleggen van de dagen van haer vrije leermerckten aldaer hebben opgehouden, haer gelieven te verclaren off sij eenich grieff daerin hebben.

'tWelcke bij alle de leeden is geaccordeert sooals hiervooren is versocht, uytbijsondert de heeren van Dordrecht die sustineerden dat de marckt haer hinderlijcken soude mogen wesen. Is goedtgevonden dat sij met die van Rotterdam een anderen dach sullen beramen omme nae rapport hier gearresteert te worden.

256. P. Is gelesen een missive van de orateur Hage den 7en augusti uyt Constantinopelen dat sijn predicant Davit Sartorius daer wel aengecomen was. Hadde danckinge gedaen over victorie van Schenckenschans. Ende sijn ander predicant soude vandaer vertrecken. Hadde eenich gelt van de coopluyden opgenomen, maer wegen Haer Ho. Mo. niet ontfangen.

Verhaelde voorts dat Keyserlijcke Ma.t sijn susters man, van groote wetenschap boven andere uytsteeckende, op seeckere pretexten hadde gestrenguleert ende diergelijcke actiën daer voorgevallen.

257. P. Sijnde voorts rapport gedaen van 't besoigne gehouden mette ontfangers van verscheyden steden, als De Wit, Van Alffen, De Man, Reael etc., die verclaren dat omme te voldoen de geaffecteerde posten sijluyden ontrent t'samen te cort souden comen 217.700 gulden, daertegen 't Noorderquartier in de genegotieerde 1.200.000 £ schuldich is 89.000 £, Leyden 15.000, Amsterdam over 7.000, Rotterdam 12.000, Gorckum 6.000 £, daerenboven 't Noorderquartier noch in de leste negociatie van 1.500.000 £ ontrent 77.000 £, daermede de voorsz. gebreeckende comptoiren gesubsidieert werdende, de ordre soude connen werden voldaen.

Is goedtgevonden dat de defectueuse leeden, gelijck mede die van het Noorderquartier, sullen werden aengemaent haer defecten metten eersten te voldoen.