Notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot

 
English | Nederlands

Aantekeningen op 15 oktober 1637

ZITTING E

Staten van Holland en Westfriesland, Zitting van 15 september tot 17 oktober 1637

Donderdag 15 oktober 1637 voor- en nanoen

165. Is geleesen een request van de ghemeene kerckendienaren van Hollant ende Westvrieslandt daerbij versocht wierde dat voortaen in de steden van den viant te conquesteren geen vrijheyt van de paepsche religie werde toegestaen, ’twelck voor een notificatie is aengenomen om in toecomende opgelet te mogen werden, gelijck met Breda op voldaen is.

166. Is meede geleesen zeecker request van de gedeputeerden van de Zuyd- ende Noordhollandse synoden serieuselijck versoeckende dat toch eyntelijck volgens haere meenighfuldige instantiën ordre mocht werden gestelt op ’t ampliëren van de politijcqen ordonnantie concernerende de excessen in houwelijcxe zaecken, in ’t opvoeden van weeskinderen onder paepsche vooghden ende schoolen, tegens ’t prophaneren van den sabbat, oock vloecken, sweeren, vastelavonden, batementspeelen ende diergelijcke insolentiën, alsmeede tegens de groote stouticheeden ende conventiculen van de papisten, tegens de collegen van cloppen ende ’t meenighvuldigh invallen van de paepen ende Jesuïten ende allerhande commissarisen van de pauselijcke hierarchie hier te lande opgericht, overtreffende zelffs het getal van de predicanten van de gereformeerde kercken.

Is bij deese occasie in deliberatie geleyt het 18e point van de beschrijvinge hierop slaende, te weeten wat reglement men verstaet dat gestelt behoort te worden tegens de openbare pauselijcke conventiculen ende groote exorbitantiën van de papisten ende haere gestabilieerde hierarchie. Ende is bij de meeste leeden verstaen dat men belanghende ’t weeren van grove sonden de leste retroacten sullen werden opgesocht ende naerder geëxamineert, dan belanghende ’t weeren van de stouticheeden der papisten worde bij veelen voorgeslaeghen dat men ’t Hoff soude mogen belasten alle officieren van ’t landt, so uytte steeden als dorpen, voor haer te ontbieden ende dezelve den eedt aff te neemen datte placcaten tegens de conventiculen van de papisten geëmaneert sullen executeren ende nyet mette zelven composeren directelijcken off indirectelijcken, opte verbeurte van haere officiën, datelijck voor anderen impetrabel te verclaeren; dat men meede bij gebreck van de officiers de respectieve magistraten daertoe soude mogen authoriseren om deur haeren maior off landrosten daertegens te voorsien. Ende is verstaen datt bij den pensionaris Catz hiervan de resolutie schrifftelijck zal worden ingestelt om alsdan naerder geresumeert te worden.

167. De heer Teresteyn ende andere gedeputeerden bij Zijn Hoogheyt gecommitteert geweest zijnde om denzelven te congratuleren over de victorie van Breda ende vorders de resolutie genomen op ’t licentiëren van den admirael Dorp aen te segghen, doende rapport, segghen dat Zijn Hoogheyt de heeren Staten voor haere affectie bedanckt heefft ende vorders zijnen dienst gepresenteert daer dezelve soude mogen werden gerequireert ende belanghende ’t licentiëren van den admirael Dorp, dat hij verclaert hadde dat sulcx wel gedaen was ende dat goedt was dat zij hem daetelijcken bij zijn woordt hadden gevat ende wel moght lijden dat met den eersten nominatie van 6 à 7 personen moght werden gedaen om daeruyt bij hem eenen geëligeert te worden.

Hierop gedelibereert zijnde zijn vooreerst de gedeputeerden voor haere goede debvoiren bedanckt ende is voorts verstaen best te weesen dat nyet een commandeur maer eenen lieutenant-admirael soude werden gestelt eer ’t werck compt te verflauwen, werdende tot dien eynde het verlaeten van den admirael Dorp vastgestelt ende van nyeus bij de leeden voorgeslaegen den generael Karel Specx, Maerten Herpertsz., Witte Wittersz., den maior Padborch, den burgermeester Nanninghsz. ende den burgermeester Berckhout, ende soveel min off meer als de leeden souden goedtvinden, wel verstaende datt men den commandeur Jan Evertsen op ’t nyeuwe gros van scheepen bij provisie soude mogen gebruycken; daervan de resolutie ingestelt ende mede naerder geresumeert soude worden.

168. De vergaderinghe inclinerende tot scheyden is vanweeghen de heeren Committeerde Raden voorgeslaegen dat vooreerst ordre gestelt most werden totte betaelinge van verscheyden lasten ende hooghdringende nooden die geen uytstel connen lijden, als daer is het affterstal van den voerluyden van ’t jaer 1635, 1636 ende 1637, bij missive van Zijn Hoogheyt van den 1en deeses serieuselijcken gerecommandeert; het affterstal van de capiteynen ende matroosen so ter zee als opte binnenstromen; het subsidie aen de Admiraliteyten; het cort van de affectatie ende voorts op alle posten in ’t 5e point van de beschrijvinge beghreepen, tractamenten van militaire personen, betaelinge van de ongerepartieerde soldaten ende vordere lasten in de petitie van den Raedt van State beghreepen, die meest alle so pregnant zijn dat men nyet wel en weet wat eerst off wat lest te betaelen; waeromme dezelve Committeerde Raden versochten dat eenige uytte vergaderinge gecommitteert moghen werden om dienthalven met haer in communicatie te comen. ’t Welck goedgevonden weesende, zijn daertoe gecommitteert een van de heeren Edelen, Dordrecht, Amsterdam, Rotterdam ende Hoorn.

169. Belanghende de ongeleegentheyt tot Dantsick geweest over ’t voornemen van een nyewen thol bij Zijn Ma.t van Polen aldaer iure regio ende ex dominio maris in te stellen,  verstaen weesende dat zelffs die van Dantsick haer in posture van wapenen stellen om sulcx te keeren; dat oock den bisschop metropolitain, die ’t meeste bewindt van de saecken van ’t rijck heefft, daertegens is opposerende; is nae deliberatie verstaen dat vanweegen deesen Staet oock bij alle middelen daertegens sal worden gearbeydt ende vooreerst brieven geschreeven aen Zijn Ma.t ende deesen metropolitain om ’tzelve te dissuaderen als strijdende tegens formele contracten ende so dit nyet ten besten opereert, dat alsdan op ander remediën zal werden gedaght.

170. Het 16e point van den 200en penning effter geürgeert weesende, persisteerden verscheyden leeden van alvoren de restanten gesuyvert te mogten zijn, sodat geen conclusie in genomen heefft conne worden.

171. Het 17e point van de anticipatie van de verpondinge voor ’t jaer 1637 toe te willen staen, verstonden de leeden dat nyet practicabel was om de affectatie ende in allen gevalle omdattet consent tottet zelve middel eerst gedraegen moet worden, daerinne de heeren van Leyden ende eenige andere noch waeren difficulterende so lange de doleantiën op ’t redres nyet conden wesen affgedaen.