Notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot

 
English | Nederlands

Aantekeningen op 15 augustus 1637

ZITTING D

Staten van Holland en Westfriesland, Zitting van 8 juli tot 15 augustus 1637

Vrijdag 14 augustus nanoen en Zaterdag 15 augustus 1637 voornoen

194. Geleesen weesende zeecker rescriptie van 3 admiraliteyten tot Amsterdam op ’t versoeck van Zijn Extie om hem 60 matrosen in ’t leeger van zeecker uytlegger toegesonden te werden, metten capiteynen om ’t geschut aldaer te bequamer te helpen maniëren, van inhoude dat zij ‘tzelve nyet en conden doen so lange haer geen gelt soude weesen gefurneert, jae dat zij meede souden moeten affdancken noch 2 andere uytleggers in plaetse van eenige van dezelve over te connen senden, is nae deliberatie goedgevonden dezelve vanweegen de vergaderinge aen te schrijven om onvermindert haer pretensiën in deesen nyet weygerich te zijn van ’t beloffte dat op hun clachten in toecomende nae behooren zal werden gelet.

195. Is meede geleesen zeecker missive van Zijn Hoogheyt van de 11en augusti verclaerende wel te mogen lijden datte 2 fregatten voor de gaten cruyssende voor een corten tijdt bij de visserije souden mogen werden gebruyckt, alsmeede een ander van de 12en  dito dat hij goedtvint dattet meerendeel van de scheepen opte cust blijven leggen inde Braeck haer ordinaris rendezvousplaetse ende dat eenige van dezelve gecommandeert souden werden aen ’t westeynde tusschen Grevelingen ende Mardijck; dat ook 2 souden werden gesonden wat dieper in ’t Canael om op Colaers compste te passen ende d’andere scheepen alsdan van alles tijdelijcken te adverteren, ende daervan alreede last aen Dorp gegeeven ende geschreeven heeft.

196. Is meede geleesen noch een missive van Zijn Hoogheyt van de 12en augusti ten hoogsten recommanderende datte zes compagniën ruyters bij hem volgens de resolutie in plaetse van de bidets aengenomen, meede geaffecteert ende promptelijcken moghten werden betaelt, alsso de ritmeesteren extraordinarie claegen dattet volck begint te verloopen ende nyet dan mutinatie ende ondienst van te verwachten is in ’t leeger; verzocht oock datte 12 compagniën op ’t comptoir van Mirop gerepartieert van haer affterstallige drije maenden moghten werden gecontenteert off sulken in ’t leeger nyet connen blijven off dienst doen; datten colonel Erentreyter meede zeer claeght over quade betalinge ende voor swarigheyt onder zijn volck zeer beducht is; dat men dewijl Charnacé sieck is nyet can weeten wat facit opte Fransse penningen te maecken ende wel noodigh weesen soude om ’t volck daerop geassigneert in ordre te houden dat bij ’t landt daerop moght werden genegotieert. Hierop ende specialijcken belangende de zes compagniën ruyters in plaetse van de bidets te affecteren opte comptoiren, naerder omvraege gedaen weesende, conden de leeden nyet verstaen datter affectatie geschieden conde opte comptoiren die so veel noch tecort quamen, maer effenwel dat de heeren Committeerden Raeden sorge mosten draeghen dat uytte prompste penningen meede mogen werden voldaen.

197. Is meede geleesen seecker missive van de Staten-Generael versoeckende alsso opte subsidiën van de 2 millioenen aen de Admiraliteyten tottet jaer 1636 toe verscheyden groote oncosten zijn gemaeckt, ende groote schulden noch zijn uytstaende, daerover de capiteynen excessivelijcken claeghen, dat daerom bij deese provintie haer defecten daerinne mogen werden gefurneert om dezelve luyden eenigh contentement te gheven.

Waerop gedelibereert zijnde verclaerden de leeden datte provintiën zelffs eerst tot consent behoorden te werden gebracht van deese millioenen, sonderlinge de provintie van Vrieslant, ende dat zij belanghende de betaelinge haer met deese provintie behoorden gelijck te stellen. Ende dat alsdan meede zeeckeren tijdt ter Generaliteyt behoorde te werden gestelt binnen dewelcke de provintiën eenpaeriglijcken sullen hebben te voldoen, om alsso de lasten tegelijck te draeghen ende daerenboven d’andere nyet te beswaeren, in welcker voeghen oock eyntelijcken geconcludeert is geworden.

198. Uytte Generaliteyt gerapporteert zijnde datte provintiën nyet alleen haer brieven over de verpachtinge van de convoien aen Zijn Hoogheyt hebben affgesonden, maer oock urgeren dat deputatie aen Zijn Hoogheyt magh werden gedaen versoeckende hoe haer daerinne te draegen, is nae deliberatie verstaen dattet ingestelde protest daertegens ter Generaliteyt sal werden ingebracht ende in actis geregistreert soo ‘tzelve geëxtendeert is, ende de saecke daerbij zal werden gelaeten. Dan daerbeneffens meede lecture gedaen weesende van de brieven bij eenige gedeputeerden ingestelt aen provintiën ende Zijn Hoogheyt om belanghende ‘t affschaffen van de verpachtingh van de convoien ende de judicature van de Levantsvaerders haer in Spaenssen dienst begheeven hebbende, bij haer resolutie ende de privilegiën ende jurisdictiën gemaincteneert te worden tegens de indrachten van eenige gedeputeerden alhier, is mette zelve geconformeert dat daerbij verstaen dat specialijcken van ’t privilege de non evocando mentie zal werden gemaeckt ende dat voorts onse gedeputeerden in den Raedt van State hier sullen werden ontbooden ende dezelve aengeseyt de resolutie alhier belangende de judicature genomen, ‘twelck datelijcken geëffectueerd werdende aen den heer van Somerdijck die alleen present was, heeft verclaert hem daer in beclemt te vinden tussen de authoriteyt van de Collegiën ende sulcx nyet te connen excuseren, ten waere gelast wierde met zijn confraters voor een tijdt te absenteren, alsso de resolutie van de Generaliteyt ende de missive van Zijn Hoogheyt tenzelven eynde streckende haer alreede toegesonden is, verwachtende hierop naerder antwoort.

Hierop gedelibereert zijnde is verstaen dat volgens voorgaende resolutie den Raedt een geraisonneerden brieff zal werden toegeschreeven, om haer tot deese delegatie nyet te laeten gebruycken, ende dat daerbeneffens de gedeputeerde van Hollandt in ‘tzelve College een acte zal werden toegesonden om haer precijs te reguleren nae haer instructie ende geen saecken van jurisdictie van steeden haer meede te bemoeyen.

199. Heeft meede gerapporteert van de zaecke van Jan Schats ende hoe datten zelve onschuldigh gevonden is van de pretense post van 22.600 £ twee mael bij reeckeninge genooten, ende dat oock bevonden is dattet sterffhuys van Doublet als geen maniement hebben gehadt, daeraen onschuldich is, dan dat Volbergen zelffs bekent heeft de 2e ordonnantie op te behoefften vervolght heeft ende op verscheyden circumstantiën naerder bij haer gepraemt weesende ende dagh van beraedt gegheeven zijnde en soo ’t schijnt voor erger vreesende, ter Generaliteyt geclaeght hadde over de scherpe proceduren van de Raedt, versoeckende eenige geadjungeerde uyttet zelffde College, ’t welck gedaen weesende, was effenwel bij haer remonstrantie tegens gedaen met protestatie van haer de saecke te ontslaen, sodat de adjuncten affter gebleeven zijn, effenwel haer gelast is de post van 22.000 £ alleen sententie in te gheeven, maer belanghende ’t actie van injurie bij Jan Schats tegens Volbergen gepretendeert ende alle de vordere saecken, dat haer gelast is haer dienaenghaende nyet te bemoeyen, dewijl alreede tot examen van dezelve andere personen hadden gecommitteert; dat dit de oorsaecke was waeromme de zaecke steecken was gebleeven, daer zij andersints naer alle apparentie wel deurgecomen souden hebben.

Hierop gedelibereert zijnde is verstaen de zaecke hierbij nyet te laeten maer te procureren datte stucken gesonden sullen worden aen ’t Hoff ende deur dezelve aen den fiscael, om hem vorders op te informeren ende daertegens te procederen gelijck men in sodanige saecken schuldigh is te doen, het raecke die ’t wil.

200. Is geleesen de rescriptie van de Staten van Utrecht opten brieff van deesen vergaderinge belangende de proceduren van de heer van Vuursschen tegens den schout Grootenhuysen, seggende dat nyet haer maer de justitie de zaecke raeckt, maer dat zij wel connen oordelen datte judicature over de Admiraliteyten aldaer domicilii causa wonende haer nyet competeren can, waerom oock aen den gerechte versocht hebben daervan te supercederen, doch voor antwoort gekreegen hebben dat rechters zijn ende opten eysch van den officier nyet connen stilstaen ende alsso mitsdien sij geen oorsaecken zijn van eenige indracht, maer dat zelffs voorgaende exempelen zijn van october 1622 dat gelijcke proceduren tegens een schout van haer jurisdictie zijn gehouden, versoecken daeromme dat haer sulcx nyet geweeten magh werden, presenterende effenwel stilstant van proceduuren voor haer Hoff so men tot Amsterdam stilstaen wil.

Zijn meede geleesen de brieven reciproce over ende weeder overgesonden, oock het advijs van ’t Hoff van Utrecht, seggende dattet een ordinaris provisie is die nyemant can werden geweygert, ’t gunt bij haer op ’t versoeck van Vuursschen is verleent, te weeten arrest op goederen met interdictie van dezelve te vercoopen totdat cautie pro judicato zal zijn gestelt ende dienvolgens citatie bij edict ende dat daerom daerinne nyet connen veranderen.

Hierop gedelibereert zijnde worde verstaen dat deese protestatie captieus ende insufficant was ende de proceduren seer impertinent ende gantsch nul, weesende ongehoort dat arrest van goederen nyet uyt civile schult maer omdat een officier sijn officie soude verleent worden, dat daerom bij de resolutie alhier gepersisteert ende die van Amsterdam vorder verclaert worden gerechticht te zijn om met haer competente proceduuren voort te vaeren.

201. De heeren Committeerden Raden proponerende dat tenmintsten voor ’t scheyden ten behoeven van de militie in ’t leeger ende weederhelffte van ’t millioen in de leegerlasten voorsien moghten werden met een somme van 900.000 £ om de saecken voor een corten tijdt ghaende te houden, te weeten 300.000 £ op het haertsteedegelt, 300.000 £ bij nyeuwe negotiatie, ende 300.000 bij ’t Noorderquartier van haere restanten opte lest voorgaende negotiatiën van eens 500.000 £, eens 10.000 £, eens 400.000 £, ende lest tottet cort van de comptoiren eens 100.000 £, maeckende ‘tsaemen 2 millioenen daer in haer quote bedraeghende 400.000 £ maer 70.000 £ hebben ontfangen, sodat haer alhier resteert 330.000 £, daervan ten minsten 300.000 £ behooren te furneren.

Deese zaecke op gedelibereert zijnde, sijn belangende de restanten van ons quartier eenige disputen gevallen, die van ’t Suyderquartier sustinerende dat wij nyet vermochten buyten ordre ons zelffs te seegenen, veel min mettet inhouden van so notabile somme van penningen als totte laste alhier, hoewel nyet dan al te schaers ingewillicht ende gedestineert waeren, dat men met ordre most ghaen in cas hier eenige lasten te betaelen waeren daer geen gelt toe was; dat sulcx meede ter vergaderinge geëyscht ende pertinentelijcken begroot behoort te worden, opdat daernae de gemeene petitie ingestelt zijnde, bij ijder genooten mocht werden ’t gunt sal worden geconsenteert ende de reste overgebracht tott betaelinge van de ongerepartieerde lasten; so sulcx nyet geschiet dat nootsaeckelijck de zaecken alhier ten quaetsten sullen uytbarsten ende dattet op ons druypen soude, daertegens weeder geseyt wierde dat verscheyden negotiatiën bij ons geconsenteert waeren doch onder geen andere conditie als dat de Admiraliteyt in ons quartier ende de directeurs daeruyt meede souden moeten worden betaelt, ende dat men uyt Committeerde Raeden most verstaen hoe groot die last geweest waer om tottet oversenden van ’t overschot ordre gestelt te worden. Zij wederom daertegens seggende dat verscheyden brieven tot dien eynde hadden affgesonden doch tael noch antwoorde wederom kreeghen, sodat eyntelijcken geresolveert is datte leeden van Westvrieslandt ende Noorderquartier alle debvoiren bij den haeren sullen aenwenden teneynde de versochte 300.000 £, weesende ’t cort van de lest voorgaende negotiatie bedraegende 2 millioenen, op ’t spoedichste aen de heeren Committeerde Raeden van ’t Zuyderquartier worden ter handen gestelt ende dat daerenboven van nyeus genegotieert magh worden een somme van 300.000 £ bij de tsaementelijcke leeden, werdende daerenboven uyttet innen van ’t haertsteedegelt noch een somme van 300.000 £ verwacht, waermeede Committeerde Raeden hoopen, de somme haer tijdelijck behandight zijnde, de zaecken totte aenstaende vergaderinge sulcx met Godts hulpe in ordre te houden, dat tenmintste onder de militie geen alteratie sal comen te ontstaen off het leeger in ongeleegentheyt gebracht, ‘twelck bij alle leeden oock aengenomen is ende daerbij belooft oock de handt te sullen bieden dat tegens de aenstaende vergaderinge den 200e penning magh werden geconsenteert en ingewilligt om de overcrijtende nooden daeruyt meede eenigh contentement te doen.

201a. Effter geresumeert het 8e point van de ampliatie van ’t cleynzeegel, is bij eenparige stemmen eyntelijcken geconcludeert dat voortaen van alle obligatiën voor notaris off onder de handt gepasseert van 200 tot 600 £ toe betaelt sal moeten worden 4 sts., ende van ’tgunt over de 600 £ is 8 sts. voor ’t cleyn zeegel; dat meede van huurcedullen van 25 tot 50 £ toe bedraegen betaelt zal werden 2 sts. ende van 50 tot 100 £ 4 sts. ende wat hooger gaet 8 sts. van ’t cleynzeegel, alles opte verbeurte van 4 ten hondert van de sommen in de respective obligatiën ende huurcedullen begreepen; dat meede particuliere quitantiën nyet gestelt in dorso van de obligatiën off in eenige registers het recht van cleynzeegel subiect sullen sijn, alsmeede de consultatiën van rechtsgeleerden, doch obligatiën ende huurcedullen voor deesen gepasseert, dat dezelve daervan vrij ende exempt sullen weesen.

202. Van gelijcken geresumeert weesende het 6e point van de beschrijvinge om de brandewijnen te beneficiëren mette ordre ende qualiteyt van stoopen bij de slijters te consumeren, meenden de heeren van Haerlem, Alckmaer ende Leyden dattet verantwoorden van een ½ aem in ’t halffjaer voor een slecht ruyter watte veel was, dan eyntelijck bij Haerlem ende Alckmaer op ’t behaegen in geconsenteert wordende, is eyntelijck meede geconcludeert dat voortaen geen brandewijnslijter minder sal mogen inleggen als een halff ancker teffens ende in ’t halffjaer sullen moeten consumeren off ten minsten vaststaen voor een halff aem ende naemen de heeren van Leyden aen metten eersten hierop naerder last in te schrijven.

203. Van gelijcken geresumeert weesende het 3e point om effter een somme van 300.000 £ te anticiperen op ’t haertsteedegelt conden de leeden daertoe nyet verstaen omdat alreede eens op geanticipeert off genegotieert was, maer urgerende dattet middel zelffs op ’t prompste geïnnet ende gefurneert behoort te worden, is eyntelijcken geresolveert dat van nu aff binnen acht daegen de quoyeren daervan opten ouden voet ingestelt sullen worden, ende dat vier weecken daernae de eerste helfft aen Committeerde Raeden zal werden betaelt ende noch vier weecken daeraen de resterende helfft, om alsso binnen neegen weecken precijs betaelt te weesen, daer nae de leeden aengenomen hebben haer te reguleren, temeer opdattet haertsteedegelt metten 200e penning die daer meede zal moeten weesen, nyet teffens de gemeente werde gevercht.

204. Op het 28e point van ’t vergeeven van ’t president- ende griffiersampt van den Hoogen Raede meede naerder resumptie gedaen weesende ende verhaelt weesende dat alsnoch geen restriptie bij de heeren Staten van Zelant is genomen, ende alle genochsaem verwaerloost wordt tot groot interest van de justitie, is verstaen ende geresolveert dat nochmaels ten overvloede aen de heeren Staten van Zelandt zal worden geschreeven omme opte lest gedaene presentatie haer naerder te verclaeren ende daerop tegens de naeste vergaderinge gereedt te sijn, off dat bij weygeringe off vorder dilay bij deese provintie daerinne zal worden voorsien als tot diensten van den lande ende van de justitie bevonden zal worden te behooren.

205. Belangende het 17e point van den 200e penning werdt verstaen dat de respective heeren Committeerde Raeden alle debvoiren sullen doen datte quoyeren van de voorgaende consenten overgeleevert ende van gereeckent sal worden ende datte slots vandien promptelijcken mogen werden geëxecuteert ende betaelt ende dat voorts in toecomende de quoyeren sullen werden geredresseert, werdende de leeden versocht tottet consent selffs sulcx de handt te bieden, dat tegens de aenstaende vergaderinge daerinne magh werden geconcludeert als weesende een saecke die onmogelijck is te vermijden.

206. De heeren committeerde Raeden meede versoeckende hoe haer te draeghen in cas de provintiën mette verpachtinge wilden voortghaen van de convoien ende daervan schrifftelijcke last, is bij meerderheyt van stemmen verstaen datte heeren Committeerde Raeden ordre sullen stellen bij die van Den Haghe dattet stadhuys, daer men gewoon is te verpachten, werdt geslooten gehouden ende so elders d’zelve moghten aenstellen, dat alsdan daer affcondinge van een billet den ommestanders zal werden voorgeleesen dat men deese verpachtinge nyet en verstaet gestandt te doen, maer bij alle mannieren te sullen doen weeren, datte pachters des gewaerschout worden om naemaels geen ignorantie te pretenderen ende dat op haer doleantiën nyet en zal worden gelet; dat oock alle steeden, collegiën ende convoymeesters aengeschreeven sullen worden geen pachters te admitteren tot eenighe bewindt daerover, in summa dat met circumspectie alles sullen doen ’tgunt tot mainctement van de voorseyde resolutie ende hooghheyt ende gerechticheyt van deese provintie bevonden zal worden te behooren.

207. Is geleesen de extensie van zeecker resolutie, concernerende het beneficiëren van de domeynen van ’t landt, ende daerbij verhaelt dat Zijn Hoogheyt wel geneegen weesen soude de heerlijckheeden van ’s Gravesande van de Graefflijckheyt te coopen so de heeren Staten ‘tzelve conden goedvinden, waerop gedelibereert zijnde is de extensie van de resolutie geapprobeert ende daerbij verstaen dattet versoeck van Zijn Hoogheyt zal werden gebracht in poincten van beschrijvinge.

208. Is eyntelijcken meede geleesen de extensie van de resolutie op het naerder rapport van de heeren commissarisen opte inspectie van de Westvriessen omringdijck geweest zijnde genomen, van inhoude dat de stucken van die van Drechterlandt cum sociis tenderende tot een generale verstoelinge beneffens de stucken welck die van Geesterambacht cum sociis daertegens sullen willen overleveren, alle tesaemen gestelt sullen worden in handen van die van den Hooghen Raede met versoeck ende last om dezelve te willen examineren, oock partijen voor so veel als noot is te hooren ende daerinne summarie ende de plano sonder figure van procesrecht doen, ende dat hierentusschen meede eenige dijcksverstandighen sullen wierden gecommiteert om met de respective dijckgraeven de keuren van de nyeuw te maecken offte beswaeren van de dijcken naerder te examineren off suffisant zijn ende off nae behooren werden geëxecuteert ende daervan rapport te doen, om naemaels in voorsien te worden als totten meesten verseeckertheede van de landen onder den dijck geleeden, bevonden zal worden te behooren.

Hierop gedelibereert zijnde is bij alle leeden deese extensie meede geapprobeert ende de resolutie daermeede gehouden voor gearresteert, uytgeseyt dat de heeren van Alckmaer in ’t narré noch eenige aenstootelijckheyt vonden dat de andere leeden wel moghte lijden dat verandert werde ende dat de resolutie geëxtendeert soude worden soo ’t rapport van de heeren commissarissen leyt, daermeede haer alle leeden hadden geconformeert ende is hiermeede de vergaderinge gedimiteert ende gescheyden.

Finis