3. Alle de leeden present zijnde is bij den heere Catz verhaelt hoe datten vice-admirael Witte Wittertsz. op gisteren rapport ghedaen heefft van de gelegentheyt van de vloote onder den lieutenant-admirael Maerten Herpertsz., te weeten dat zij gestaedigh hebben zee gehouden ende ontrent de cust ende in ’t Canael gecruyst ende datte Spaensse vloote bij een donckere nacht ende mistige dagh haer is ontsnapt ende binnengecomen, daer zij overmaeten in becommert waeren geweest, hoewel nyet haer maer des ghemeene landts schult is; die in plaetse van 32 haer maer 10 scheepen sterck heefft uyt doen vaeren die haer nyet en costen verdeelen om den viant aen verscheyden oirten te soecken, maer so sij haer volle getal van scheepen hadden gehadt ende alsso drye esquadrons van cruyssers mogen maecken, twijffelen nyet off een van dryen soude de zaecke hebben aengetroffen ende oock battant genoch geweest zijn om dezelve te ruïneren; sodat hij wenscht dat in toecomende beeter sorghe magh werden gedraegen.

4. Dat hij oock vanweegen den lieutenant-admirael drye pointen hadde doen voorstellen daerinne beeter diende voorsien so men de effecten ende vruchten van zijn dienst wilde affwachtene ende genyeten ende sonder dewelcke den viant de baene open gelaeten wordt om so veel quaets te connen doen als sij becants dencken sonder ’tzelve haer overal gehindert te connen worden, te weeten alsso den vi[ant] van vaertuygh is verandert ende in plaetsse van groote scheepen meest wel beseylde fregatten gebruyckt die van onse groote scheepen schoon in ’t oogh gekreegen werdende, nyet connen werden affterhaelt; dat men met gelijck vaertuygh hem moet bejeegenen ende dat tot dien eynde overnoodigh weesen soude dat in plaetse van 5 de onbequaemste groote scheepen off boven d’zelve, is ’t doenlijck, vijff fregatten wierden aengebout.

Ten 2^en dat de custscheepen in ’t Goereessche [Gat] legghende deur de voorghaende directeurs offte andere op ’t spoedichste mogen werden gereetgemaeckt ende van anckers, cabels, touwen, seylen, vivres ende andere nootlijcke behoefften voorsien, opdatten admirael opcomende dezelve magh gereet vinden ende datelijcken weeder mede in zee ghaen.

Ten 3^en dewijl het schip van den admirael groot sijnde maer 130 mannen heefft, den viant ter contrariën over de 150 ende meer op zijn scheepen is hebbende, off nyet noodigh weesen soude hem eenigh meerder volck bijgevoeght te werden.

Deese poincten in deliberatie geleyt zijnde worde verstaen datte heer Nobel ende Bruyninghs op ’t 2^e point van de fregatten gecommitteert waeren geweest haer naerder te informeren ende dat alvooren hierinne te treeden derzelver rapport soude werden gehoort. ’Twelck gedaen zijnde ende verstaen weesende het maecken offte huuren van fregatten wel noodigh te sijn, maer dat sonder ghelt alles vergeeffs getenteert wordt, is nae deliberatie goedgevonden dat in plaetse van de groote onbequaeme scheepen 5 nyeuwe fregatten sullen worden gemaeckt, doch dat in besogne zal werden gebracht waer ende tot wiens laste deese penningen te vinden ende hoeverre de provintiën daerinne souden connen werden geëngageert, mitsgaders van de vordere ingrediënten die deese zaecke nae hem sleept ende van alles rapport gedaen om naerder op glet te worden; werdende hiertoe gecommitteert ende versocht een van de heeren van Delfft, Amsterdam, Rotterdam, Hoorn, Enckhuysen ende Medenblick.

Belanghende het 2^e point is in consideratie gebracht ende bij die occasie meede in omvraege gecomen het 23^en point van de continuatie offte discontinuatie van de directeurs van de custscheepen ende off men soude volghen het laetste reglement offte daerinne eenige veranderinge doen ende dienvolgens off men deur coopluyden off deur directeurs de scheepen op Hellevoet weeder soude equipperen ende gereedt doen maecken, hadden verscheyden leeden ende sonderlinge de steeden van ons quartier daertegens verscheyden consideratiën, sonderlinge op ’t uytrusten ende schoonmaecken van de scheepen, sustinerende dat om de mintste costen, meeste expeditie ende verseeckertheyt wille, de scheepen nyet in Goeree, maer in ijder quartier in de havenen daer se uytgevaeren waeren behooren inne te comen ende weeder schoongemaeckt, gecalffaet ende van alles voorsien te worden ende dat op die voet de continuatie van de directeurs conden goetvinden, maer anders nyet, geensints geraeden vindende om coopluyden die ’t nyet dan om vordel te doen is deese zaecke aen te besteeden, als ten hoochsten schaedelijck voor ’t landt. Sodat eyntelijck geconcludeert is dat voorgaende gecommitteerden ock deese zaecke naerder sullen examineren ende daervan rapport doen; dat oock interim de directeurs sullen werden versocht in haer commissie noch voor eenige maenden te willen continueren ende dat totte negotiatie van de penningen naerder omvraege zal werden gedaen.

Belanghende het 3^e point van ’t vermeerderen van ’t getal van de matroosen opten admirael is verstaen dat door eenige gedeputeerden ’t advijs van Zijn Hoogheyt zal worden gehoort ende daervan rapport gedaen; werden hiertoe versocht een van de heeren van Delfft, Amsterdam ende Hoorn.

5. Op ’t vorder innehouden van ’t 23^e point om bij provisie toe te staen in een negotiatie van de quote van Hollandt in een somme van ƒ 644.000 £ voor de custscheepen, conden de heeren van Dordrecht wel oordeelen sulcx nodigh te weesen, maer versochten dat haer comptoir als onmaghtigh daervan soude mogen werden geëxcuseert; Goude, Alckmaer, Enckhuysen ende eenige andere leeden wilden alvoren consenten innegewillight hebben eer totte negotiatie te comen, sodat geen conclusie inne genoomen heefft connen werden.

6. Is daernae rapport gedaen van ’tgunt den secretaris van Danswick vanweegen die stadt alhier heefft geproponeert, te weeten datten coningh van Polen de actiën van Spiringh belangende den opheeve van den tholl t’eenemael approbeert ende weederom nyeuwe moeyten ende costen is aenleggende om denzelven te maincteneren ende den gemelten thol tegens de pacta mette stadt gemaeckt in te voeren; dat buyten dispute is dat zij tweehondert jaeren langh haer hebben geëximeert de tirannie ende regeringe van de Prussische heeren ende in gerustighe possessie zijn van haere vrijheyt; doch dat zij om haer vrijheyt te beeter te connen maincteneren haer onder protectie van den coningh van Polen hebben begheeven ende denzelven voor beschermheer aengenomen, doch onder zeeckere conditiën ende specialijck onder conditie dat hij geen thollen aldaer soude mogen heffen vorder als doenmaels werden geaccordeert, hoewel den coningh van Polen door instigatie van ’t huys van ’t Oostenrijck gelijck nu meede geschiet telckens daertegens ’t een ende ’t ander heefft gemoveert, doch noyt daerdeur gecomen is; dat denzelven effenwel zijn voorneemen telckens op drie principale reedenen heefft gefondeert, te weeten omdat zijn rijck is als een fortificatie voor de geheele Christenheyt is tegens de invasiën van den Turck ende dat hij onmaghtigh zijnde om dezelve alleen behoorlijck te defenderen ende staende te houden, reeden is datte gebatighde daertoe yet contribueren, dat bij opstellen van deese thollen bequaemelijck geschieden can.

Ten 2^en omdat hem toecompt het dominium over de Baltische Zee ende daerom yet tot laste van de passerende scheepen instellen can, gelijck oock voor deesen meermaelen gedaen heefft ende daervan in de possessie is als uyt verscheyden acten sustineert te connen blijcken.

Ten 3^en omdatte tractaten ende conditiën met Dantsick gemaeckt verstaen moeten werden rebus sic stantibus, maer de zaecken zeedert soseer verandert ende alles vercostelijckt ende verduurt zijnde, dat hij mette voorghaende cleyne thollen nyet en behoefft tevreeden te weesen, maer nae de noot ende verdieninge van den tijdt eenige verhooginghe doen magh; dat zij deese reedenen telckens suffisantelijck hebben gedebatteert, sodatte zaecke tot noch toe daerbij gebleeven is ende dat zij alsnoch geresolveert zijn haer recht tegens denzelven coningh met allerley middelen staende te houden, daertoe oock van de coning van Denemercken werden geanimeert met presentatie van oorloghscheepen, mits datte costen meede bij instellinge van eenige thollen souden moeten werden gevonden; de Sweeden haer van gelijcken hulpe doch met gelijcke conditiën aenbiedende, alsmeede al de Hansse steeden, sonderlinge als bij deesen Staet de handt daertoe soude werden gebooden ende dewijl Zijn Ma.^t van Polen van de oorloge vervaert is, dat sij zeer geraeden souden vinden dat opte Rijcxdagh van Polen die opten 10^en martii weesen zal vanweegen deesen Staet, Deenmercken haer ende andere steeden ende vrunden expressen mogen werden affgesonden om de Stenden aldaer tot contrarie resolutie te beweeghen ende den coningh deese heffinge van thol aff te raeden; nyet twijffelende dewijl veel Stenden daer noch tegens zijn off daer sullen suffisante reedenen connen werden bijgebracht om dit voorneemen van den coningh te doen ophouden; versochten daerom dat van hier haer ten zelven eynde behoorlijck assistentie moght werden gedaen.

Bij deese occasie is in deliberatie geleyt het 23^e poinct van de beschrijvinge, mentionnerende van de debvoiren vanweegen deesen Staet aen te wenden tot defensie van de vrijheyt van de navigatie van de steeden geleegen aen de Oostzee ende tot weeringe van de voorgenomen nyeuwen Poolschen thol. Waerop nae deliberatie bij eenparige leeden verstaen is dat volgens ’t versoeck van de stadt Dansick om de importantie van de zaecke een expressen vanweegen deesen Staet opten aenstaenden Rijcxdagh in Polen zal werden affgesonden, nyet bij forme van ambassade omdat belangende die qualiteyt verscheyden jalousiën ende disputen over de rangh ende de ceremoniën souden connen werden gemoveert, die ondienst in ’t werck zelff souden mogen geeven ende dat meede sodanigen nyet soude werden toegelaeten de Stende in ’t particulier over deese zaecke aen te spreecken, maer bij forme van commissie in qualiteyt als commissaris offte affgesante, daerover geen bedenckelijckheeden sullen vallen ende alles effenwel ten dienste van den Staet zal connen werden uytgebracht ende dat daertoe eerstdaeghs een bequaem persoon sal werden uytgeleyt.

7. Den commissaris Spiringh vanweegen de croone Sweeden urgerende de betaelinge van ’t gepasseerde subsidie van 150.000 £ voor deesen geconsenteert ende consent van een nieuw subsidie in toecomende, opdat zij in haer oorloghe tegens den keyser mogen continueren ende nyet genootsaeckt werden te accorderen tot ondienst van deesen Staet, is ter occasie vandien oock datelijck bij der handt genomen het 42^e point van beschrijvinge daervan spreeckende ende omgevraeght waeruyt de quote van Hollandt in deese somme sal connen werden gevonden ende gefurneert ten uytersten tegens den 23^en februarii toecomende, tegens welcken dagh alle provintiën aengenomen hebben met haer gelt gereedt te zijn; meede wat vorder op dit versoeck te doen, meest alle leeden verstonden dat deese somme bij negotiatie soude moeten werden gevonden, omdat geen prompte middelen te vinden zijn, uytgeseyt Dordrecht die ’tzelve tegenspraecken, sustinerende haer comptoir onmaghtigh te zijn om eenige negotiatiën te doen; die van Haerlem ende Amsterdam van gelijcken het subsidie in toecomende geeyscht excuserende, heefft in deesen beyden noch geen resumptie genoomen connen werden.