Notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot

 
English | Nederlands

Aantekeningen op 23 april 1638

ZITTING H

Staten van Holland en Westfriesland, Zitting van 15 april tot 28 april 1638

Vrijdag 23 april 1638 voornoen

34. Den heer van Noordwijck rapporteert uytte Generaliteyt dat die van de XIX van de Westindische Compagnie op 't stuck van 't oopenstellen van de handel op Brasijl onderlinge met malcanderen in vrundschap ende met eenparighe stemmen verdraegen ende geaccordeert zijn op zeeckere articulen hiernae volghende, daervan zij versoecken approbatie van de heeren Staten, te weeten dat alleen aen de Compagnie blijven zal de handel van de negros, ammunitie van oorloge ende van Brasiliënhout; dat belanghende alle andere waeren den handel open werdt gestelt, nyet voor een yder maer voor de participanten alleen offte die haer actie sullen verkreegen hebben tegens sulcken somme als zij in dezelve sullen participeren offte actie toe verkreegen hebben; dat dezelve vrijheyt sullen hebben alle ingeboornen ende inwoonderen van Brasyl voor sulcken somme als zij aen waeren in deese landen sullen senden; datte bewinthebberen nyet en sullen mogen handelen directelijcken noch indirectelijcken; dat alle waeren in Brasyl te verhandelen ende vandaer op particuliere reeckeninge over te brenghen alvoren in de magasijnen van de respective Cameren geconsigneert ende aldaer gevisiteert sullen worden om daernae te bestellen daer 't behooren zal, mits dat de waerde van de goederen hierin te laeden ten rechten prijse zal werden begroot ende daervan gegeven voor recognitie 10 pro cento van de waerde alhier ende 20 pro cento van de waerde van de waeren herwaerts aencomende, ende in cas de prijseringe ter quader trouwen soude mogen weesen gedaen, sullen bewinthebberen die mogen aen haer neemen mits geevende 't part meer dat van comptanten daernae toeghaende gegheeven zal worden 3 pro cento ende noch 2 pro cento daerenboven voor vracht ende avarije ende andere gelijcke poincten meer, daervan approbatie waeren versoeckende. Hierop gedelibereert zijnde, is de leeden aengenaem geweest dat deese moeyelijke questie in so grooten zaecke met gemoede was affgemaeckt ende is daeromme 'tzelve accoort bij de leeden eenparich geaccordeert ende verstaen dat ter Generaliteyt zal worden innegebracht om aldaer meede geapprobeert ende gearresteert te worden.

35. De heeren gedeputeerden gebesogneert hebbende opte egualiseren van de comptoiren rapporterende, verclaerden van advijs te weesen dat om hiertoe te comen alvooren verthoent ende naegesien souden moeten weesen de staten van de comptoiren so die waeren als de compagniën daerop wierden geaffecteert; dat daerbeneffens de ontfangers sullen hebben over te leeveren staet van haer ontfangh ende uytgeeven zedert dien tijt tottet jaer 1637 incluys ghehouden ende gedaen om d'zelve meede naerder geëxamineert te werden dat oock de instructie van de ontfangers deur Commiteerde Raden zal werden gerevideert om daerinne te veranderen dat nodigh is ende de ontfangers precijse daertoe te houden dat alle maenten staet van ontfangh ende uytgheeven overleeveren, doch dat boven allen deesen drije zaeken ten hooghsten van nooden waeren, te weeten ten 1[en] datte comptoiren met middelen werden gestijfft, ten 2en dat overtollige lasten werden affgeschafft, ten 3en datte oude middelen werden gebeneficiëert. Was meede voorgeslaegen off nyet goedt weesen soude de overtollige compagniën die bij de comptoiren nyet betaelt connen werden op Mirop te brenghen, om bij de gesamentlijcken leeden daervoor gesorcht te mogen werden; dan de saecke verscheyden disputen subject weesende, was nyet inne gearresteert. Hierop gedelibereert zijnde, is verstaen datte gedeputeerden versorcht worden dit advijs in scriptus te stellen alsmeede Committeerde Raden haer advijs opte instructie van de ontfangers, dat beyde de gedeputeerden in handen zal werden gestelt om naerder met haer principalen daerover te moghen communiceren.

36. Meede gerapporteert zijnde van 't besogne op 't 19e point sprekende van een commissiegelt, wierde verclaert dat drie zaecken voornaemelijcken daerop in consideratie quaemen, daerop naerder diende geresolveert, te weeten eerst off men alleen van alle politijcq[u]en ende militaire ampten in toecomende te vervallen, off oock van de jeghenwoordige seeckeren somme trecken zal, gelijck die van Vrieslandt al reede practiseren, meenen als yet importeren soude dat beyde in consideratie behooren te comen ende zelffs geen militaire tot vendrich incluys geëxcuseert, schoon qualijcken betaelt werden. Ten 2en dat considerabel was off men van perpetuele ende temporele ampten effenwel soude geeven, welcke questie cesseren soude als men jaerlijcx deesen impost geneegen soude weesen te continueren, anders souden de heeren Committeerde Raeden moeten dienen van advijs wat distinctie daerinne te maecken. Ten 3en was considerabel off men boven de ampten daer tractamenten toestaen oock nyet beswaeren soude met een reedelijcken taux andere personen, schoon geen tractament treckende, maer eenige om de goede proffijten die se geeven, andere om 't respect ende eere die se aenbrenghen als daer zijn bailliuwen, schouten, burgermeesteren, dijckgraeffen, schepenen, houtvester, meesterknaepen ende diergelijcke; dat alle tesaemen eerlijcke ende van de beste luyden van 't landt zijn die schoon geen tractamenten treckende, geen swaricheyt sullen maecken een reedelijcke somme tot ‘s landts noot ende onderstandt te contribueren; dat sij meenen, jae dat alle deese onder deesen impost meede beghreepen behooren te weesen omme te meer van 't middel te trecken ende omme in deesen met grondt te ghaen; datte heeren Edelen ende steeden souden willen aenneemen om tegens de vergaderinge elcks inne te brenghen een lijste van de ampten in yders jurisdictie vallende, ende dat teffens de heeren van 't Hoff ende van de Reeckeninge sullen versocht werden over te leveren een lijste van alle suppoosten aen 't Hoff ende Domeynen dependerende ende wat tractamenten d'zelve zijn treckende, om alsdan op gelet te mogen werden.

Hierop gedelibereert zijnde is verstaen dat dit advijs bij de gedeputeerden meede schrifftelijck zal werden ingestelt ende daerbij oock begroot wat taux offte penningen van yder ampt te geeven mitsgaders off voor een off meer jaeren te heffen; 'tzelve gedaen dat alsdan de leeden in handen zal werden gestelt t'zelve concept om met haer principalen te communiceren ende teffens over te brenghen de lijste van alle de ampten onder haer offte yders jurisdictie sorterende mette tractamenten daertoe staende; t'zelve geconsenteert weesende, dat men alsdan meede zal trachten daeronder te beghrijpen de ampten d'honneur ende andere daervan eenige goede emolumenten werden getrocken.

Vrijdag 23 april 1638 nanoen

37. Bij brieven van de Staten-Generael van de 23en deeses overgesonden ende geleesen weesende het tractaet van de wisselinge van de weederzijdts gevangenen te water, daerinne beghreepen alle die totten 1en maii excluys toe gevangen sullen werden, die alle datelijcken sullen mogen vrijghaen onder pasport om niet sonder sluytgelt off aen eenigh uytgeloofft ransoen gehouden te zijn ende om geen actie crimineel off civijl sullen aengehouden mogen werden, mits alleenlijcken betaelende de montcosten tot 6 sts. daeghs ende die meer uytgeloofft hebben so veel als in discretie bevonden zal worden te behooren, mits datte questiën die sullen mogen vallen bij burgermeesteren aldaer ende hier offte oock is’t noot bij hoogher handt sullen moeten werden beslecht, weesende van weederzijden geaggreëert ende geteyckent. Is nae deliberatie daermeede geconformeert ende verstaen dat allomme daer 't noot is genotificeert ende bekent zal werden gemaeckt ende voorts nae zijn forme ende innehouden geëxecuteert.

38. De directeurs van de fregatten tot Middelburch, de leste drije Duynkerckers met noch een Spaens schip verovert hebbende ende daerbij tussen 3 à 400 gevangenen in’t landt gebracht, deur welcke de wisselinge is gefaciliteert ende daerover van de Staten-Generael haer toegeleyt weesende tot een vereeringe eens 15.000 ende nae 30.000 £, bedraeghende t'saemen 45.000 £, daermeede zij geassigneert zijn op 't comptoir van Doublet ende versoeckende dat ten ruimsten van de quote van Hollandt haer ordonnanciën verleent ende betaelinge moght werden gedaen. Is verstaen dit versoeck te remitteren ter Generaliteyt om daer gedaen ende bij gedeputeerden van hier geassisteert offte gesecondeert te werden, met dien verstande dat oock staet zal worden ingebracht van de penningen die de provintiën voor deesen over premiën mogen hebben betaelt, omme d'zelve gesien alsdan naerder inne geresolveert te worden.

39. Op 't 16e point van de boter buytensduyns worde verstaen dat debvoiren aen de gedeputeerden van de provintie van Vrieslandt hier weesende sullen werden gedaen om te tenteren off bij provisie daertoe souden connen worden beweeght, ende op het pick ende teer is alsnoch goedgevonden het besogne te voltrecken.

40. Belanghende 't beneficiëren van 't cleynzeegel met obligatiën, huurcedullen ende quytantiën onder de handt nae advenant de sommen, de heeren van Delfft noch ongelast zijnde, is gehouden tot merghen.

41 Noopende het 2 st. zeegel van de Generaliteyt ende omme t'zelve te consenteren over alle binnenlandsche pasporten, worde bij Amsterdam alsnoch geëxcuseert; Haerlem ende andere wilden alvooren verstaen wattet importeren soude, sodat goedt gevonden is 't advijs van de heeren Committeerde Raden hierop noch bevoorens eens te hooren.

42. Dijckgraeff ende heemraden van de Starmeer over 't leggen van haere dijcken ende questiën daeruyt ontstaende, tot commissarisen becomen hebbende de heeren Committeerde Raeden van 't Noorderquartier ende dien onvermindert bij mandament gedaghvaert zijnde voor den Hove ende haer exceptie gerefecteert zijnde, versoecken 't college van Committeerde Raden gerenvoieert mogen werden ende alsdaer te proponeren haere grieffven om in billickheyt affgedaen te worden; is verstaen deese requeste te renvoieren in handen van 't Hoff provintiael om partijen gehoort, te dienen van hunnen advijse.

43. De gedeputeerden uytte Generaliteyt rapporteerde dat aldaer naerder voorgedraeghen hebben de diversie bij den Raedt gepleeght van de penningen totte Collegiën der Admiraliteyten gedestineert, met versoeck om daertegens voorsien te worden ende dat voor antwoordt becomen hebben dat men aldaer tevreden is dit point naerder te examineren, vermits den Raedt zedert anno 1592 daervan in possessie is geweest ende de consideratiën van den Raede van State op gehoort weesende, alsdan vorder in te resolveren als men in tijden ende wijlen zal geraeden vinden, sustinerende daerbij datte heeren van Hollandt op 't stuck van de zee haarzelven conden rechten mettet verpachten van de convoien, formeren van Assurantiecaemer offte inwilligen van een last- ende veylghelt ende diergelijcken, hebbende andere nyet te wijten solange daerinne zelffs naelaetigh zijn. Hierop gedelibereert zijnde sustineerden de heeren van Rotterdam dat dit een saecke van langen train was ende andere ijver in bethoont most werden off soude nyet van weesen te verwachten ende sij mitsdien onbequaem blijven om op middelen te adviseren, sodat eyntelijcken geresolveert is dat om de zaecke op een beeter ploy te setten eenigen uytten Raedt tegens merghen sullen werden ontbooden om reedenen te gheeven van dit haer doen ende alsdan naerder in te resolveren.

'tWelck gedaen zijnde verclaerde den Raedt dat zij zedert anno 1592 so hadden gedaen ende noch mosten doen omdat anders de compagniën noch heen noch weer souden connen comen, alsso geen ander gelt toe te vinden is deurdien de scheepen ende treckpaerden buytenluyden toecomende nyemant van de provintiën uytte quote van zijn leegerlasten die wil betaelen ende dat mitsdien de leegers noch opwaerts noch neederwaerts souden connen werden gebracht als te lande, dat veel schaedelijcker voor de ingeseetenen ende t'eenemael naedeeligh voor 't landt vallen soude; dat zij oock wel begrijpen dat zeedert het vergrooten van de limiten van 't landt mette conquesten deese transport- ende treckgelden merckelijcken zijn vergroot ende dat mitsdien veel grooter somme de Admiraliteyten werdt onttrocken als voor deesen, daertoe haer offenwel de noot dwinght. Souden wel tevreeden zijn hiervan op te houden als haer andere penningen moghten werden aengeweesen ende stellen oock haer geen partije; dat hiertoe een petitie soude mogen werden gemaeckt so de Staten-Generael daertoe connen verstaen ende dat daeruyt deese transport- ende treckgelden mogen werden voldaen, maer connen van 't eene nyet wijcken soo lange 't ander nyet vast en is gestelt. Hierop gedelibereert zijnde sloegen de heeren Edelen voor dat men ter Generaliteyt met alle instantiën soude mogen bevorderen dat een petitie tot deese zaecke bij den Raedt moght werden gedaen. Dan de heeren van Rotterdam hier mede geen contentement neemende, maer de facto alles willende gerecht hebben eer op eenige pointen van middelen te connen adviseren, wierde 'tzelve ondoenlijck geoordelt ende is daeromme geen conclusie inne genomen connen werden.