Notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot

 
English | Nederlands

Aantekeningen op 15 juli 1638

ZITTING I

Staten van Holland en Westfriesland, Zitting van 10 juli tot 6 augustus 1638

Woensdag 14 juli voor- en nanoen en Donderdag 15 juli 1638 voornoen

16. Den heere Vosberghen van Zelandt versoeckende ordre tegens wat tijt deese vergaderinge de gedeputeerden van Zelant hier souden begheeren om naerder te besogneren op ’t last- ende veylgelt tot meerder verzeeckeringe van de zee, is verstaen hoe eer hoe liever ende dat hem ’tzelve voor antwoordt zal werden toegevoeght, mits dat interim meede affgedaen zal worden het grieff dat tusschen de steeden van deese provintie belanghende de directie van de penningen ende equippage van de scheepen is uytstaende.

17. Op ’t vorder versoeck van denzelven heer Vosbergen ten eynde tot bevorderinge van ’t besogne van den XIXen der Westindische Compagnie jegenwoordigh in Zelandt vergadert, haer boven ter Generaliteyt de handt gebooden mocht werden ten eynde vandaer gedeputeerden derwaertaen mochten ghaen, die sulcx weygheren solange die van Zelandt haer nyet en sullen hebben geconformeert mette leste resolutie op ’t openstellen van den handel ghenoomen; dat effenwel het hardebollen ondienstigh is ende in de zaecken van de Compagnie groot hinder ende nadeel soude connen geeven ende daerom het compareren best is, nyet twijffelende off de zaecke zal daer met gemoede connen werden getroffen.

Is nae deliberatie goedtgevonden alvooren hierop te verstaen de consideratiën van de gedeputeerden van deese provintie ter Generaliteyt om alsdan naerder op gedisponeert te werden.

18. Op ’t versoeck van burgermeesteren van Rotterdam is verstaen dat brieven vanwegen deese vergaderinge sullen werden geschreeven aen de magistraet van Bergen op Soom ende de gedeputeerden in ’t leeger ten eynde het opcoopen van de Hollandtse biervaeten aldaer gepleeght, volgens het placcaet met allen ijver magh werden geweert.

19. Daernae in deliberatie geleyt zijnde het 3e point om de nyeuw ingesteecken warmoeslanden à l’advenant de andere te doen betaelen, te vinden bij verpachtinge volgens het overgesonden concept, vonden eenige leeden ’tzelve nyet ongeraeden maer meenden dat ditzelve nyet wel bij verpachtinge maer beeter bij collecte soude connen werden gevonden; andere wilden alvoren de doleantiën affgedaen hebben, sodat eyntelijck nyet anders geconcludeert heefft connen werden als datte vorige leeden eens naerder examineren sullen off dit middel beeter bij collecte off verpachtinge sullen connen werden gevonden ende daervan dienen van hunnen advijse.

20. Op het 4e point om te vinden 200.000 £ tottet leggen van 2 forten voor Breda, worde ’tzelve alsnoch bij Haerlem ende ons om de schaersheyt van penningen ende dat die tot reparatie van de fortificatiën der frontieren nodiger waeren geïmploieert; andere consenteerden in ’t versoeck maer wisten geen penningen aen te wijsen waeruyt ’tzelve te vinden. Sodat eyntelijck geresolveert is dit point voor geconsenteert ter Generaliteyt in te brenghen om de provintiën tot gelijck consent te beweeghen ende dat hierentussen de heeren Committeerde Raden sullen werden versocht aen te wijsen waer ’tzelve bij deese provintie haer quote aenghaende sal connen werden gevonden; die van Haerlem dezelve resolutie tegenspreekende, is effenwel daerbij gepersisteert.

21. Op het 5e point om in plaetse van ’t hoygelt te consenteren in de verhooginge van ’t oirgelt ende hoorngelt met 1/3 part, waeren meest alle leeden difficijl om de groote beswaernissen die opte landen staen, tot welckers last dit bij reflexie soude moeten redunderen; heefft daeromme opgehouden moeten werden in bedencken.

22. Op het 6e point van de verhoginge van de impost opte bieren van 2 tot 6 stuyvers ende voorts van de scheepsbieren van 12 tot 30 stuyvers, conden de meeste leeden geensints verstaen in de verhooginge van de 2 stuyvers, veele oock nyet totte bieren buytensduyns, maer verscheyden totte verhoginge van de bieren opte binnenscheepen inclinerende. Is verstaen dat point effter eens hervat te sullen werden, werdende de leeden versocht haer daerop naerder te bedencken.

23. Op het 7e point van eenen impost van den 16en penning te vinden opte huyden ende vellen conden de heeren van Leyden ’tzelve geensints goedtvinden omdat daerdeur de inlandse draeperyen daeraen dependerende grootelijcx souden werden gediverteert; andere verstonden dat metten impost van ’t bestiael de beesten genoch hadden te gelden ende dat daerom de binnenlandsche huyden nyet meer beswaert conden werden. Ende de buytenhuyden aenghaende, dat die nyet als in de convoien souden connen werden beswaert; dat de Generaliteyt ende nyet eygenlijcken deese provintie souden raecken ende oversulcx weynigh off nyet te verwachten, sodat eyntelijck geconcludeert is datte vorige gedeputeerden alvooren eens sullen examineren off opte buytenhuyden ende vellen den impost nyet soude connen werden gepractiseert ende daervan rapport te doen.

24. Den heer van Duyckenburch, heer van Lis, als man ende vooght van Florentina van Mathenes, zeeckere willige condemnatie over de questiën belangende de erffenisse van eenen joncker Johan van Mathenesse nae submissie aen eenige arbiters gedaen, buyten zijn weeten ende kennisse tot zijnen laste becomen hebbende ende versoeckende een mandament tegens de voors. gedecreteerde willige condemnatie ende cassatie van ’tzelve decreet mette clausule van relieff voor soveel des noot zij ende mandament van reductie in forma mette clausule van inhibitie ende committimus aen dengheenen dien ’t behoort. Is nae deliberatie goedgevonden dit versoeck deur eenige rechtsgeleerden uytte vergaderinge te committeren alvooren te doen examineren om te dienen van hunnen advijse. Werdende hiertoe gecommitteert een van de heeren van Dordrecht, Haerlem, Delfft, Leyden, Amsterdam, Rotterdam, Alckmaer ende Hoorn.

25. Den ontfanger Reael van Amsterdam 17 jaeren langh het landt getroulijcken gedient hebbende, is op zijn versoeck toegestaen acte van survivance opten persoon van doctor Johannes Uyttenbooghert zijn neeff om nae zijn doot bij denzelven geadministreert te worden.

26. Daniël van Alphen ontfanger van de gemeene middelen tot Leyden 18 jaeren het comptoir getrouwelijcken bedient hebbende, is op zijn versoeck toegestaen acte van resignatie om ’tzelve zijn ampt bij gelegentheyt te moghen resigneren op zijn zoon Sijmon van Alphen, onvermindert de resolutie opte resignatiën genomen, bij eenighe leeden geürgeert.

27. De heeren van de Reeckeninge notificerende dat het vergheeven van ’t ontfangerschap van de exploicten van ’t Hoff Provintiael alsmeede van de conventen ende conventuale goederen van Den Haege ende Haeghambacht aen de hoogheyt van de vergaderinge is dependerende, op welckers name oock de commissie voor deesen is gedepescheert ende dat dien nyettegenstaende de heeren Committeerde Raden onderstaen om bij resignatie dezelve ampten te vergheeven, dat haer nyet toe en compt, waeromme zij de vergaderinge daervan zijn adverterende. Ende is nae deliberatie goedtgevonden datte consideratiën van de heeren Committeerde Raden op dit stuck alvoren eens sullen werden gehoort.

28. Den vice-admirael Witte Witters. notificeerde dat het schip De Bul, ’t schip De Eendracht ende noch een schip van Amsterdam met 2 fregatten gereet waeren nae de cust te ghaen, datt noch 2 fregatten ijder nae 14 man waeren wachtende ende dan meede gereedt souden sijn; datte twee roei-jachten over 14 daegen claer souden sijn, versoeckende dat volck, munitie ende vivres bij de directeurs intijdts verschafft moghten worden om van dezelve den behoorlijcken dienst te trecken; ende alsso den admirael een goedt getal scheepen die alreede vuyl zijn zal moeten opsenden ende wel nodigh andere in plaetse datelijcken bij hem diende te hebben om de Duynkerckers tot 30 ende meer in ’t getal gereedt leggende om uyt te loopen te beeter te connen innehouden off afftervolgen; so versocht hij meede datte scheepen die de Oostindischvaerders geconvoieert hebben ende nu in sijn so men seyt, voor een corten tijdt den admirael souden connen werden bijgevoeght. Waerop gedelibereert zijnde ende verstaen weesende dat vijff scheepen van ’t landt, 2 van de Compagnie ende 2 gehuurde dit convoy hadden gedaen, is verstaen dat men ter Generaliteyt zal innebrenghen datte Admiraliteyten respective ende de bewinthebbers tot Amsterdam mogen aengeschreeven worden om voor een corten tijdt haer scheepen ten eynde etc. opte cust te senden, mits datte Compagnie de montcost ende maentgelt aen de convoien weeder zal mogen corten ende dat oock de gehuurde scheepen, is ’t doenlijcken, daeronder mogen werden beghreepen.

29. Geleesen weesende de rescriptie van de Admiraliteyten tot Rotterdam opte requeste van den admirael Dorp ende den vice-admirael Lyeffhebber, d’eene een somme van ƒ 37.399 £, d’ander ƒ 24.630 £ over affterstallige maentgelden ende costgelden noch pretenderende, ende verhaelende dat sij meenden, dewijl de ordonnantiën bij dezelve becomen opte monsterrollen gemaeckt zijn, dat zij daeromme sowel als andere behooren betaelt te worden ende geen onderscheyt connen vinden. Is nae deliberatie op deese zaecke verscheydentlijck gediscoureert ende eyntelijck geconcludeert dat deur eenige uytten heeren Committeerde Raden ende uytte vergaderinge te deputeren dit stuck eens naerder zal werden geëxamineert, omme te tenteren off nyet mette zelve eenigh accoordt soude connen worden ingegaen als mette capiteynen opte rivieren is geschiet, ende daervan rapport gedaen om naerder in gedisponeert te worden. Wordende beneffens de heeren Committeerde Raden hiertoe versocht een van de heeren van Dort, Haerlem, Leyden, Amsterdam, Alckmaer, Hoorn ende Medenblick.

30. Gehoort zijnde ’t advijs van de heeren Committeerde Raden belanghende de prolongatie van de executie aen de pachters op ’t innen van de imposten te mogen gheeven, is verstaen te persisteren bij de ordonnantie van 4 maenden, mits dat bij de heeren Committeerde Raden respective d’zelve tot discretie noch met 2 maenden sullen mogen worden verlenght ende verdere nyet.

31. Het 8e point om een impost te vinden opte comptanten ende het 9e om 100.000 £ te vinden bij tauxatie van de winckels over de goude ende zijde laeckenen meede in omvraeghe gebracht weesende, heefft om de meenighfuldige difficulteyten ter contrariën geen resolutie inne genomen connen worden, maer zijn opgehouden in resumptie.

32. Den ambassadeur Joachimi bij brieven van den 6en julii uyt Engelandt adviserende dat eenen Nicolaes Polhil brieven van repressaliën van den coningh tegens de ingeseetenen deeses landts becomen hebbende, alreede in zee gegaen is met 2 scheepen van 24 à 26 stucken ende datten zelven met noch eenen anderen met noch vier scheepen mede met 24, 26 à 28 stucken gemonteert gereet leggen om uyt te ghaen om haer advantage opte scheepen deeser landen te becomen; datte voors. eerste scheepen alreede een Amsterdamse fluyt aengehaelt hebbende, hij met zijn intercessie die vrij becomen heefft, omdatte zelve weynigh importeerde ende apparentelijck de Engelssen nyet costelijck genoch is geweest, doch dat vandaegh te dagh vorder schade te vreesen is ende daerom wel wenschten dattet gedreyghde quaet eer ’t verder ghaet, moght werden voorgecomen. Is nae deliberatie goedtgevonden dat vorige gedeputeerden opte Engelsse zaecken dit point eens naerder sullen examineren ende met malcanderen is ’t mogelijcken voorslaen ende beraemen eenige middelen die tot weghneeminge van deese gedreyghde onheylen sullen mogen dienen ende daervan rapport te doen.

33. Geleesen weesende ’t advijs van den Hove provinciael ende van de heeren van de Reeckeninge op ’t versoeck van de heere fiscael Kindschot om van zijn ampt dat hij nu 25 jaeren bedient heefft ontslaegen te werden, van inhoude dewijl denzelven fiscael een zeer bequaem ende eerlijck man is, vroom van gemoedt, die de justitie tot noch toe wel gedient heefft ende dien zij nyet wel connen missen, dat men daerom met hem in handelinge souden mogen comen ten fine van continuatie in zijn dienst, te meer dewijl anders met die van Zelandt op ’t suppleren van dezelve plaetse geschapen zijn te sullen comen in groote contentie. Is nae deliberatie geoordelt de reedenen bij ’t advijs geallegeert nyet suffisant te zijn om yemant tegens zijn danck in eenige bedieninge te houden ende dat daerom den fiscael Kindschot werdt geconsenteert te mogen doen wat hij tot zijnen meesten oirboir geraeden vinden zal, werdende vorders de heeren van de Reeckeninge versocht te willen adviseren in wat voeghen de vacante plaetse mettet minste misnoegen van de provintie van Zelandt weeder soude mogen werden voorsien.

34. De gedeputeerden geweest zijnde opte inspectie van den Neederrhijn ende IJsel, verclaeren den zelven deurgaens van Schenckenschants aff gepeylt ende bevonden te hebben dat so den Rhijn als de IJsel op sommighe plaetsen boven 5 à 6 roeden breedt is, gecauseert deur verscheyden hooffden bij d’een ende d’ander aldaer geslaeghen tot vermeerderinge van den aenwassen voor haer landen geleegen, dat oock veele ende verscheyden plaetsen in beyde rivieren boven 3½ voet nyet diep zijn, daer den viant temet is overgecomen ende noch gestadigh is dreyghende om over te comen; dat oock aen d’een sijde van Schenckenschants de riviere meest droogh ende nauw werdt ende boven een groote plate groeyt, daerdeur ’tzelve fort geschaepen is met verrassinge offte gewelt zeer lichtelijcken in handen van den viant te sullen vallen so daerinne nyet behoorlijck werde voorsien. Hierop gedelibereert zijnde zijn de gedeputeerden voor haere moeyten bedanckt.

35. Opte aenschrijvinge van de heeren Staten-Generael ten eynde de respective provintiën wilden furneren de wapenen bij de soldaten op elcken repartitie, opte retirade van Callo verlooren, is nae deliberatie goedtgevonden datte heeren Committeerde Raden van deese provintie aen de soldaten op haer gerepartieert sullen verstrecken ende uyttet ’s landts magasijn voorsien de wapenen, mosquetten, piecken, harnassen, bandeliers ende zijdgeweeren totte zelve van nooden ende dat dezelve aen de capiteynen op behoorlijcke termijnen sullen werden gecort.

36. Den resident Cracouw bij brieven van den 7en julii uyt Hamburch notificerende datte handel tusschen de ambassadeurs van Vranckrijck, Engelant ende Sweeden alreede is beghonnen ende dat hij daerbij versocht zijnde de volmachten ende procuratiën overgeleevert ende gewisselt zijn ende dat de zijne meede versocht zijnde hij dezelve nyet en heefft connen exhiberen, ’twelck bij de voors. ambassadeurs sonderlinge van Vranckrijck ende Engelant seer qualijcken genomen wierde; datten ambassadeur van Engelandt oock aldaer geëxhibeert heefft het tractaet tussen Vranckrijck ende Engelandt so opte ligue offensive ende defensive als van assistentie ende subsidie gemaeckt ende rondelijcken verclaert so wij ons in deese handelinge tegens den keyser meede conden voeghen, dat wij het meeste vordel daervan trecken souden deurdien alle questiën in Engelant tegens deesen Staet daermeede souden comen te cesseren ende datten coningh daerenboven met 30 capitaele scheepen tot affbreuck van de Spaenssen in zee soude ghaen ende andere beloffen meer, versoeckende daeromme dat deese zaecke alhier hervat ende, soo ’t geraden is, hem naerder procuratie magh werden toegesonden. Waerop gedelibereert zijnde is goedtgevonden alvoren in deesen te treeden datte vorige leeden op dit subject gecommitteert, sullen worden versocht op te soecken de retroacten ende wat in deese zaecke lestlijcken gedaen magh zijn ende daervan rapport te doen om naemaels op gelet te werden.