224. Sijn geleesen brieven van den admirael van den 11^en october, verclaerende de leste brieven van den Staet ende Sijn Hoogheyt mette 2 pincken wel ontfangen te hebben, ende hoewel hij metten chrijchsraedt opten 7^en ende 8^en october lestleeden, als sij noch maer 65 à 66 scheepen sterck waeren, van advijs waeren dat geen advantage opten vijant ende Engelssen hadden ende nyet wel sterck genoch om van de victorie goede hoope mensschelijckerwijse te connen hebben, dat hij effenwel zeedert noch 12 à 14 scheepen becomen hebbende, de zaecke in naerder deliberatie van den chrijsraet op huyden heefft gebracht, ende dat sij eenparichlijcken hebben geoordelt dat sij alsnu opten viant ende Engelssen advantage behoorden te hebben, so Godts zeegen daerop sal mogen volghen ende daerom eendrachtelijcken meede geresolveert mettet eerste bequaeme weer ende windt den viant aen te tasten ende haer te defenderen tegens allen ende eenen yeghelijcken die 'tzelve soude moghen verhinderen, ter occasie van welcks in deliberatie geleyt zijnde wat den admirael op deesen te rescriberen, ende off nyet noodigh was vanhier een pinck nae de buyssen te doen ghaen om alle 's landts oorloghscheepen den admirael noch bij te doen comen, ende eyntelijcken off nyet best is, dewijl in 't rijck merckelijcke veranderinge ontstaen, de coningh ende coninginne zelffs haer tegens de Spaensse beghinnen te openbaeren ende eenige grooten ronduyt beghinnen te spreecken datte gemeene Christenheyt daeraen geleeghen is datte Spaensse vloote werde geruïneert, hebbende de Engelsse scheepen oock, soo 't schijnt, deur vreese van de branders haer tusschen ons ende de Spaenssen vandaer begheeven buytenom, sodat sonder de Engelssen te raecken de Spaenschen connen werden aengetast, eenige grooten oock aen Joachimi openinge ghedaen hebbende van mett deesen Staet ende Engelant tegens 't huys van Oostenrijck een ligue defensive ende offensive te maecken, off daerom nyet best is de brieven ende last van naerder negotiatie op Joachimi gegeeven terugge te houden, om de genomen courageuse resolutie van den admirael deur die occasie geen prejuditie te gheeven.

Is nae deliberatie geresolveert datten admirael voor sijne goede courage ende ijver zal worden bedanckt ende voorts geanimeert om daerbij te continueren ende in Godes naeme sijn resolutie in 't werck te stellen, so haest weer ende windt sullen dienen ende van Godt de heere de uytcompste verwacht.

Is voorts meede verstaen datten commandeur van de buysscheepen ende die noch vorder in de Mase mogen zijn, datelijcken meede nae den admirael uytgesonden sullen werden met brieven aen den admirael omme, is 't noot, ook de vordere oorloghscheepen opte buyssen bij hem te mogen doen comen, werdende het schrijven aen Joachimi ongeraeden geoordelt ende de brieven daervan opgehouden.

Ende is voorts verstaen dat alles voor resolutie ter Generaliteyt sal worden ingebracht deur dezelve heeren, hiertoe voor deesen gecommitteert. 'tZelve gedaen weesende wierde gerapporteert dat de provintiën met Zijn Hoogheyt belanghende [de] twee eerste poincten haer mette resolutie van Hollandt conformeerden ende dat dienvolgens de brieven daervan ingestelt ende met de twee oorloghscheepen den admirael datelijcken toegesonden sullen werden. Dan belanghende 't antwoordt te geeven aen Joachimi om zijn negotiatie metten coningh te continueren, dat eenige meenen dat sulcx noodigh is ende dientigh, Sijn Hoogheyt 'tzelve meede so apprehenderende, omdat bij dit middel ons mette Spaensse vloote alleen te doen ende de Engelssen daerbuyten souden weesen, ten 2^en omdat het respect van deesen Staet jegens den coningh so best soude connen werden bewaert ende so den coningh te traegh is om te resolveren, dattet doen van den admirael, so daer yet moght volghen, te beeter zal connen werden geëxcuseert, ende ten 3^en omdat in cas van quaede rencontre de onse strandende, in geen pericule van lijff ende leeven deur den Engelssen aen landt souden mogen werden gebracht ende andere reedenen meer, voor deesen geallegeert.

Dat Hollandt met drye andere provintiën hiertegens van advijse waeren dat deese negotiatie van Joachimi t'eenemael ondienstich weesen soude, de saecken staende als se staen, omdat daerdeur de maximen van de Engelssen van meester ende eyghenaers van de zee te weesen genochsaem werden geacquiesceert ende toegestaen, ten 2^en omdatten admirael daerdoor perplex ende twijffelachtigh gemaeckt ende van zijn ghoede resolutie soude connen werden gediverteert, ten 3^en omdat den coningh onder den handel verneemende dat yet tegens den handel strijdende bij der handt genomen werdt, daerdoor wel meerder offensie soude werden gegeeven alsoff men 't voor de vuyst hadde ghedaen omdat hij deur de handel soude verstaen geabuseert ende misleyt te sijn. Sodat om deese dispariteyt van advijsen de saecke uytgestelt was tot merghen nae de predicatie om dan geresumeert te worden, ende daerom alhier in omvraeghe gebracht zijnde wat de leeden alsnoch best souden moghen oordeelen, is goedtgevonden bij de voorghaende resolutie te persisteren ende dat daernae de saecke bij de andere provintiën zal werden beleyt.

225. Zijn geleesen verscheyden missiven van den ambassadeur Joachimi van den 10^en ende 11^en deeses uyt London, verhaelende dat bij den grooten admirael ende den secretaris Willingham hem twee schrifftelijcke memoriën waeren gegeeven om aen deesen Staet overgesonden ende antwoort op becomen te worden, bij dewelcke geëxpostuleert werdt over de insolentie bij seecker oorloghschip op zijn custen gepleeght met het neemen van drye Engelsse barcken met 220 Spagnerden, tegens 't respect dat Zijn Ma.^t op zijn zeeën, zijn custen ende sa chambre impériale toecompt, versoeckende dat omme vorder onlusten ende onheylen voor te comen, dat faict moght werden gerepareert, het volck gerestitueert, den capiteyn exemplariter gestrafft ende de schade bij sijn ingeseetenen daerdeur geleeden moght werden vergoedt. Versocht van gelijcken reparatie van 't neemen van een derde Engels scheepjes met volck onder Douvres, daervan onsen admirael alreede beloofft soude hebben reparatie ende exemplaire straffe te sullen doen. Vermaende oock ten hooghsten den admirael ende de heeren Staeten geen branders noch hostiliteyt op zijn reeden ende havens te willen gebruycken off in 't werck [te stellen], opte hooghste indignatie daerover van Zijn Ma.^t te bevreesen ende te verwachten.

Verhaelt vorder Joachimi dat bij hem geweest [is] zeecker ridder, geheeten Manssiel, weesende een oudt arch man. Seyt apart metten coningh gesproocken te hebben om met ons een ligue offensive ende defensive te maecken tegens allen anderen, daer hij apparentie toe siet so wij aen Zijn Ma.^t willen overgheeven dat wij met zijn licentie den haringh in zee vangen ende alsso den maght om sulcx te doen onder ons ingeseetenen vorder verdeelen, ende soude bij dit middel ordre gestelt connen werden dat deese Spaensse vloote aengehouden ende nyet weeder in Spagnen keeren soude. Denzelven edelman had den coningh voorgedraegen dat deese vloote tot geen anderen eynde aldaer gecomen was als om tusschen Engelant ende deesen Staet twist te rockenen. Denzelven ridder hadde meede verclaert Zijn Ma.^t verthoont te hebben dat oirboir was voor 't rijck dat deese vlote deur onse scheepen geruïneert werde, opdat de Spaenssen nyet meer met sulcke vlooten daer moghten comen ende haer selffs een affront comen doen.

Den heere Boswel, een van de grooten, hadde meede verclaert dat sodanige neutraliteyt als de coningh met Spagnen hout, het rijck schandelijck is ende wellichtelijcken ruïneus soude connen sijn, als waerdoor den Spagnert so maghtige vloote selffs tegens 't accord op haer custen brenght; dat best was dat deese vloote geruïneert werde, ende tegens gelijcke in toecomende het rijck gewaepent.

Den grooten thresorier ende den secretaris Coeck hadden meede verhaelt dat sonder groot interest van 't rijck die vlooten daer nyet langher waeren te gedoogen ende dat men daerom ordre stellen most om die eerstdaeghs te doen vertrecken, doch Joachimi ende andere meenden dat de Spaensse nyet licht vertrecken souden voor meeder maght uyt Spagnen off Duynkercken bij haer gekreegen te hebben, ende dat dezelve de onse als voor een corten tijdt gevictalieert, souden poogen te verduuren ende dan deur te ghaen.

Den coningh hadde meede Joachimi op zijn propositie van dat hij hem neutrael wilde houden voor antwoordt gegheeven 'tzelve te willen doen, mits dat van onse sijde weederomme pour honeur de ses mers en sa chambre impériale gheen hostiliteyt soude werden gepleeght. Hadde vorder Zijn Ma.^t aen Joachimi versocht of wij geneegen waeren tot een ligue offensive ende defensive met hem te maecken tegens allen. Hadde geantwoordt nyet te twijffelen off souden geneegen sijn met Zijn Ma.^t ende die croone van Vranckrijck gelijcke ligue te maecken, doch daervan te sullen overschrijven om last, so hij was versoeckende bij deesen. In 't gros verclaerde de voorss. Joachimi dat men claerlijcken aldaer speuren conde datte intentie van Zijn Ma.^t is off aen d'een off aen d'ander zijde met deese Spaensse vloote zijn vordel te doen.

226. Zijn meede geleesen brieven van onse ambassadeurs uyt Glückstad van den 11^en deeses, innehoudende dat opte propositie bij haer gedaen, geen finale antwoordt hebben te verwachten, maer alles bij Zijn Ma.^t getraineert ende verschoven werdt totte uytcompste van de vergaderinge in Polen. Versoecken last hoe haer te draeghen ende off den coningh in de Sonde sullen volgen om haer debvoiren te continueren, off anderssints, soo geen apparentie sien off sij nyet en sullen mogen tehuyskeeren om 't gemeenelandt in geen vergeeffsche oncosten te doen vervallen.

227. Adviseren vorder aldaer uyt zeecker missive voortgecomen uyt een Portugees, bericht te worden datte Spaensse vloote van intentie soude geweest zijn om haer nyeuw overgebrachte volck te Duynkercken aen landt te setten, ende aldaer weeder oude Spagnerts inne te neemen ende mette zelve naer de Eems te ghaen om met intelligentie van den graeff haer van Embden te prevaleren, ende datte Portugees soude verclaert hebben aengenomen te hebben om aen dezelve bij wissel te remitteren 105.000 rijcxdaelders. De seeckerheyt hadden nyet connen verneemen, maer adverteerden effenwel de heeren Staeten daervan om een waeckend oogh in 't zeyl te houden.

228. Den raedtpensionaris proponeerde datten heer van Brederode hem versocht hadde alhier voor te draeghen hoe dat Sijn Genade, met zijn compagnie colonelle geaffecteert zijnde op 't comptoir van Enckhuysen, geen betalinge en becompt ende alreede ten affteren is aen maentghelden een somme van 50.000 £, versoeckende dat ordre moght werden gestelt op 't comptoir van Enckhuysen ten eynde hem als anderen satisfactie moght werden gedaen.

Die van Enckhuysen hierop gesommeert zijnde, claeghden datte heeren Committeerde Raden van 't Quartier weygerich waeren aen de personen die capitalen op haer comptoiren hebben uytgestelt, brieven te passeren, daeruyt verscheyden onlusten ende murmuratiën onder [de] gemeente ontstonden ende noch voorder swaricheeden te vreesen waeren ende een commotie in haer heele stadt. Versochten dat bij deese vergaderinge dezelve raden moghten werden aengeschreeven om aen de voorss. rentiers, sowel als op andere comptoiren, brieven in forma te gheeven. Belanghende 't vorder versoeck seyden dat haer comptoir onmachtich was deese t'affterheyt aen den heere van Brederode ende anderen te voldoen, maer dat bij ondersoeck 'tzelve uyt andere comptoiren van 't quartier soude connen werden gevonden.

Versochten daeromme dat uytte vergaderinge commissarisen souden moghen werden gecommitteert om van Alckmaer in beghinnende bij ordre den staet van alle comptoiren van 'tzelve quartier te ondersoecken ende te examineren, daeruyt alsdan bevonden soude connen werden de waerheyt van haer geallegeerde onmacht ende dat andere comptoiren sijn van sodanigen nature offte constitutie dat daerover dit cort bij Committeerde Raden soude connen werden gevonden. Dan is vermits den laeten avondt doenmaels geen deliberatie op gevallen.