Notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot

 
English | Nederlands

Aantekeningen op 19 oktober 1639

ZITTING M

Staten van Holland en Westfriesland, Zitting van 6 september tot 21 oktober 1639

Woensdag 19 oktober 1639 voor- en nanoen

246. Zijn geleesen brieven van Nicolaes van IJperen, commandeur van 't casteel Delmina in Guinea, van date den 14en januarii 1639, inhoudende verscheyden clachten tegens de Engelssen ende onder andere dat zij nyet naelaeten haer overal hinderlijck ende in de weegh te sijn, stellende des conings vlagge ende haer loge opte beste plaetse, nyemant daerontrent lijdende; dat zij tot noch toe om geen questie mette zelve te hebben met goede oogen hebben aengesien ende met believen van de ingeseetenen op een ander plaetse haer loge gemaeckt ende daerbij de princevlagge gestelt; dat corts daeraen de Engelssen, geassisteert met eenige Guineesen, die haere loge geruïneert ende een bloedtvlagge in plaetse hebben gestelt, om daerdeur haer tot wraecke te irriteren ende daernae aen Engelant clachten te mogen doen, alsoff wij daertoe oorsaecke gegeeven hadden.

Hebben effenwel tot noch toe 'tzelve meede met patiëntie opgenomen, hoewel 'tzelve grootelijcx bij de ingeseetenen tot haer kleynachtinge werdt geduydt. Den ouden coningh aldaer overleeden ende een ander in sijn plaetse gesubstitueert zijnde, hebben denzelven gecongratuleert, [met] presenten vereert, ende vorder, so sij onderricht worden, versocht dat hij haer wilde assisteren om ons te ruïneren, ons affschilderende dat wij een volck zijn t'eenemael daerop uyt om ons meester van ander luyden, rijcken ende landen te maecken, ende daerom ondraeghlijck, hem beloovende, so hij 'tzelve te weege brengen kan, tot een vereeringe [van] 200 benden gouts. Deese bitterheyt ontstaet daeruyt dat zij tevooren groote partijen gouts daervandaen hebben getrocken ende nu bij de onse tegens haer gecladdet wordt, sodat zij, op haere coopmanschappen kleyn proffijt connende doen, nyet weeten hoe sulcx sullen ten besten wreecken.

Dan alsso deese proceduren onreedelijck, schaedelijck ende voor de Compagnie onverdraeghlijck sijn, versocht last hoe hem hiertegens te draeghen ende off hij de loges, van de Engelssen comende binnen canonschot zal moeten gedoogen off nyet, van gelijcken haere scheepen, mitsgaders off den vaert van de Portugesen op S.t Thomé sullen moeten gedooghen ende wat daertegens te doen.

Werde bij deliberatie verstaen dat alreede eenige uytte Generaliteyt gecommitteert waeren omme deese brieven naerder te examineren ende te dienen van rapport ende hunnen advijse wat hiertegen te doen soude staen, ende is goedgevonden dat eenige uytte vergaderinge haer sullen werden bijgevoeght om gesaemenderhandt dit stuck te examineren ende daervan te rapporteren.

247. Brieven van Cracouw van den 7en deeses melden dat bij de affgesante van Brandenburch groote debvoiren bij den coningh van Denemercken werden gedaen tot affschaffinge van den tweedubbelen thol in de Zondt, daertoe Zijn Ma.t geneegen is, mits de thollen inder Pellau, halff ende halff bij Polen ende Brandenburch genooten ende tegens recht ingestelt, teffens affgeschafft werdende, doch pooght te justificeren datten zelven thol met goedt recht inder Pellauw is ingestelt ende onder groote belofften van vrijdommen voor den court tot Coningsbergen den ambassadeur van Engelandt te beweegen om deesen thol toe te staen, oordelende dat wij, omdatte ambassade affterblijfft, daer nyet tegens hebben, duydende ons swijgen voor consent.

Hierop gedelibereert zijnde is verstaen 'tzelve te houden voor notificatie, daerop nae geleegentheyt van zaecken sal worden gelet.

248. Lecture ghedaen weesende van 't ingestelde bij den pensionaris Cats opte difficulteyten van de heeren van Haerlem ende Leyden tegens 't versoeck van die van de Westindische Compagnie noopende 't verboecken van de actiën ende het behouden van 't recht van 't stellen van bewinthebberen bij 't octroy verkreegen, conden de heeren van Haerlem noch Leyden daermeede geen contentement neemen, maer wilden bij resolutie vastgestelt hebben dat haer dit recht toecompt, alvoren 't versoeck van de Compagnie te acq[ui]esceren.

Hierop effter gedelibereert weesende persisteerden de heeren van Haerlem ende Leyden effter bij haere difficulteyten ende hebben eyntelijcken de resolutie overgenomen om d'zelve nae haer goedduncken te corrigeren ende dan weeder over te leeveren.

249. Die van Rotterdam ten hooghsten recommanderende 't versoeck van verscheyden officiers ende een groot getal matroosen opte rivieren gedient hebbende, ende eenige 50, 60, 70, 80 maenden ten affteren weesende ende daerom haer vrouwen ende kinderen t'eenemael desperaet ende sonder credijt, uytbarstende in verscheyden onstuymicheeden ende scheltwoorden nae dat ijder sijn zeer meest gevoelt, moetende om de huysen ghaen beedelen, daer anderssints zelffs eerlijck souden connen leenen, ende versoeckende dat tot soulagement van dezelve aen de Admiraliteyten tot Rotterdam in minderinge van 't subsidie, bij deese provintie aen dezelve schuldgh, een reedelijcke somme uyt commiseratie moght werden verstreckt om haer in de coude winter eenighssints daermeede te connen helpen, off dat zij anderssints genootsaeckt sullen werden zelffs daertegens te voorsien, alsso de ongeloofflijcke clachten ende aenloop nyet langer connen verdraeghen.

Is nae deliberatie goedtgevonden hierop te verstaen 't advijs van de heeren Committeerde Raeden.

250. Belangende 't opleggelt van de graenen de heeren van Amsterdam alleen difficijl zijnde om 'tzelve toe te staen op 't opleggghen, maer tevreden sijnde dattet zelve geheeven werde opte consumptie volgens het laetste concept, worde bij de leeden verclaert daerinnen soveel difficulteyten te steecken datte practijcque genochsaem onmoghelijck was, ende dattet op 't opleggen zelff nae de natuure van 't middel behoort te werden gepractiseert.

Ende eyntelijcken verstaen weesende datte concepten van ordonnantiën op dit subject ingestelt zeer varieerden ende groote onzeeckerheyt aenbrachten wat men eyghentlijcken voorheefft, is goedtgevonden Committeerde Raden te versoecken een nyeuw concept te willen instellen en 'tzelve aen de leeden te behandigen, om dan voorts in geresolveert te werden als men sal vinden te behooren.

251. Het point van 't kleedghelt geresumeert weesende, persisteerden vorige leeden bij haere difficulteyten, Haerlem, Delfft, Goude, Rotterdam ende wij 'tzelve exuserende ende voorstaende de multiplicatie van de redemptie, Dort ende meest alle excuserende de ampliatie van de laeckenen, de Edelen ter contrariën 'tzelve consenterende, mits datte ampliatie van de laeckenen daeronder soude weesen beghreepen, alsso voor deesen de baeyen ende saeyen onder de ordonnantie van de goude ende zijde laeckenen begreepen zijn geweest, sodat om deese dispariteyt van advijsen geen conclusie genomen heefft connen werden.

252. Gehoort het advijs van de heeren Committeerde Raden opten requeste van Huybrecht Pietersz., pachter van de impost van pick ende teer tot Amsterdam, is verstaen datte baenluyden ende meester scheepstimmerluyden meede den peyl subject sijn ende den impost gehouden sijn te betaelen seedert den eersten october bij haer ingeslaegen ende geconsumeert alles in conformité van 'tzelve advijs.

253. Eyntelijcken voorgeslaegen zijnde dat de heeren Committeerde Raden contentement voor 't scheyden moght werden gedaen opte geeyschte 2½ millioen bij negotiatie off anders, ende noch soveel meer als de lasten, zeedert op haer hals gecomen sullen bedraegen, te weeten 600.000 £ aen de Westindische Compagnie te geeven over ons quote in vorige subsidiën, 500.000 £ aen scheepsvrachten van 't leeger ende ten mintsten 600.000 £ voor 't huuren van scheepen, coopen van ammunitie, vivres, branders ende andere behoefften tot renforcement van de vloote aengeleyt, van alle welcke in haer voorghaende petitie nyet eens mentie is gemaeckt, ende effenwel precijse sullen moeten werden betaelt.

Verclaerden meest alle leeden geen last te hebben tot eenighe negotiatie solange geen middelen, egualerende de interesten van een goedt capitael dat men soude willen negotiëren, sullen weesen geconsenteert, sodat nyet inne geconcludeert heeft connen werden.