Notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot

 
English | Nederlands

Aantekeningen op 8 oktober 1639

ZITTING M

Staten van Holland en Westfriesland, Zitting van 6 september tot 21 oktober 1639

Vrijdag 7 oktober nanoen en Zaterdag 8 oktober 1639 voornoen

180. Zijn geleesen brieven van den resident Cracouw, verhaelende dat onse gecommitteerde heeren ende ambassadeurs van den Staet te Gelückstadt wel gearriveert ende met alle solemniteyten, met cariossen van den coningh ende andere in competenten gevalle ende 't afflossen van 't geschut solemnelijcken ingehaelt zijn, ende treffelijcken met een maeltijdt getracteert, daer den coningh zelffs present was ende hem onder andere met danssen hadde vermaeckt. Dat haer oock datelijcken audiëntie was gegeeven ende versocht de congratulatiën ende propositie teffens te willen doen om 't werck te meer te expediëren, welcken volgens bij haer schrifftelijcke propositie neffens congratulatie datelijcken gedaen was, ende geconcludeert tot affschaffinge van de beswaernisse opten salpeter, van 't verhoogen van de thollen ende van de proceduuren tegens de walvischvangers. Dat daeruyt versocht is copye om haer op 't spoedichste naerder resolutie van den coningh te doen toecomen. Is verstaen daerop vooralsnu geen deliberatie op te vallen.

181. Op 't geproponeerde van de heeren van Amsterdam van dat alreede merckelijcke quantiteyt cruyt om nae Engelant te ghaen soude affgeleevert ende ingescheept zijn, is verstaen dat datelijcken een expressen zal werden affgesonden aen de respective Admiraliteyten aldaer, om hetzelve ingescheepte cruyt te doen ontlossen ende teffens dezelve aen te schrijven dat allen uytvoer van kruyt ende scherp expresselijcken werdt verboden ende daerom aen nyemant sullen laeten uytghaen, 'twelck datelijcken meede ter Generaliteyt meede goedgevonden ende tenzelven eynde een expressen affgesonden is.

182. Gedelibereert zijnde op 't versoeck van de gemeene coopluyden op Rouanen, in Texssel gereedt hebbende 12 boeyers, waerdigh 12 Ã 13 tonnen gouts, versoeckende met vier van de gehuurde oorloghscheepen in Texssel gekonvoieert te mogen werden, is 'tzelve bij alle leeden reedelijck geoordeelt ende verstaen dat voor resolutie ter Generaliteyt zal werden innegebracht, mits dat de boiers opte Mase daerdoor meede sullen werden geaccommodeert.

183. Naerder voorgedraegen zijnde 't ingestelde van den heere Catz opte clachten van den classe van Leyden tegens de vrouwe van Poelgeest belanghende het stellen van een predicant tot Koukerck, is 'tzelve bij alle leeden geapprobeert ende verstaen dat die van den kerckenraede sullen vermogen nae een bequaem predicant omme te sien, ende een gevonden hebbende, dan 'tzelve mette vrouwe douagière te communiceren ende daerover eens te werden.

184. Meede voorgedraegen weesende de ampliatie van 't concept van 't kleedtgelt, daerbij neffens de zijde stoffen oock de laeckenen nae proportie werden beswaert, conden weynich leeden daerinne accorderen, maer verstonden daervan alvooren metten haeren te moeten communiceren.

185. Op het 19e point spreeckende van de ambassade nae Venetiën worde 'tzelve alsnoch bij Haerlem, Amsterdam ende ons ende eenige andere gedifficulteert ter tijt toe bij die van de Signeurie aen onse ambassadeurs allomme haer behoorlijcke eertitulen ende qualificatiën sullen weesen toegestaen ende gerepareert het disrespect in Vranckrijck ende elders gegheeven, ende meede totdat naerder hoope totte voldoeninge van 't subsidie sal zijn gegeeven, waeromme opgehouden is in resumptie.

186. Op het 20e point spreeckende van de continuatie van 't subsidie voor de croone van Sweeden voor noch twee maenden, waeren verscheyden leeden noch ongelast, sodat daerom opgehouden heefft moeten werden in resumptie.

187. Uytte Generaliteyt ingebracht zijnde zeeckere resolutie, bij dewelcke verhaelt wierde dat Hollandt totte verpachtinge in 't geheel, maer nyet voor een gedeelte, conde verstaen onder zeeckere conditiën ende consideratiën, bij haer dienaenghaende geëxhibeert, daervooren haer de andere provintiën waeren bedanckende, versoeckende dat toch sonder vorder uytstel haer dienthalven mette andere provintiën gelyeffden te accommoderen, verclaerden de heeren van Amsterdam dat haer principalen seer qualijcken sullen opneemen dat sodanige verclaeringe bij Hollandt ter Generaliteyt werdt gedaen, daer nochtans zij ende andere leeden tot noch toe gelast zijn geweest, gelijck sij alsnoch zijn, om 'tzelve tegen te spreecken, als ten hoochsten naedeeligh voor 't landt ende te persisteren bij de collecte. Dezelve verclaeringe wierde bij Edam ende ons gedaen, sodat geen vruchtbaere conclusie vooralsnoch genomen heefft connen werden.

188. Daernae geresumeert weesende het consent van 't havengelt so 'tzelve lest gemodereert is, verclaerden de heeren van Hoorn daerinne nyet te connen toestaen omdattet nyet importeren soude ende oock ten aensien van Zeelant gelijcke disputen als 't last- ende veylgelt subject weesen soude; dat daerom best weesen soude te persisteren bij 't last- ende veylgelt ende die van Zelandt met alle mogelijcke middelen daertoe te disponeren; in allen gevalle, als men daertoe soude willen verstaen dat de scheepen om de West vaerende, alvooren à l'advenant de Oost- ende Noordtsvaerders behooren te werden beswaert. Enckhuysen ende wij ons hiermeede conformerende, heefft geen conclusie genomen connen werden.

189. De gedeputeerden bij Zijn Hoogheyt geweest zijnde om denzelven tot continuatie in de genomen resolutie van de 21en september te willen animeren ende omme uyt zijnen naeme meede de brieven van den Staet met de zijne aen den admirael te willen seconderen, om denzelven alle scrupule wegh te neemen, die in de woorden so die nyet claer genoch stonden, bij denzelven souden mogen werden opgevat totten meesten ondienst van 't landt, voor dewelcke ondraeghlijck is datten viant op Engelandt als een vrij vaerwaeter hebben soude, ende de Engelssen daerdeur gestijfft in haer geïmagineerde opinie van eygenaers van de Nauwe Zee te weesen; dat men daernae nyet eens soude durven tegenspreecken met minder macht als men met so excessiven grooten macht 'tzelve hadde moeten conniveren ende als bedecktelijcken toestaen, daeruyt dan vorders nyet dan al te schaedelijcke consequentiën voor 't landt souden connen ontstaen.

Verclaeren dat Zijn Hoogheyt de heeren Staeten ten hoochsten bedanckt heefft over deese vigoureuse resolutie ende voorts aengenoomen de brieven van de Staet mette zijne te accompagneren ende datelijcken aen den admirael aff te senden, gelijck Zijn Hoogheyt mede verclaerde daeghs tevooren van gelijcken gedaen te hebben, daerop hij oock antwoordt van den admirael becomen hadde met brieven van den 2en october, bij dewelcke dezelven verclaert wel geanimeert te weesen ende so haest de scheepen bij hem gedestineert aen sullen weesen gecomen ende de branders gereedt gemaeckt, dat de occasie waerneemen, soldaet- ende semanschap gebruycken ende in Godes naeme de resolutie voltrecken sal, sonder nochtans den staet van 't landt in pericule te stellen off yet onvoorsichtelijcken bij der handt te neemen, daeruyt naemaels meerder swaricheyden souden weesen te vreesen; dat Zijn Hoogheyt ende de heeren Staten haer daerop mochten verlaeten. Ende zijn hiermeede de gedeputeerden van haere moeyten ende debvoiren bedanckt ende verstaen de zaecke daerbij te laeten ende een goede uytcompste van Godt te verwachten.

190. Is meede gerapporteert van 't examen gedaen aen den persoon van Aerijaen Aerijaensz. van Delfft, die lest mette 14 scheepen uyt Duyns ontsnapt ende binnen Duynkercken gecomen ende voorts als hem vrij gedient hebbende ontslaeghen was. Verclaert dat in martio verleeden met 17 scheepen uyt Duyns geloopen ende in de Couronne gecomen zijn, daer vindende maer 3 scheepen, doch waeren daernae van Napels, Genua ende andere plaetsen noch meerder getal daerbij gecomen, tot in de 40 toe, ende eyntelijcken den Spaenssen admirael don Antonio d'Oquendo met 25 scheepen, bij hem hebbende 11 Ã 12.000 soldaten ende 4.000 bootsgesellen, met intentie om de vloote te convoieren in salvo ende weeder terugge te ghaen.

Dat de Fransse vloote van Bordeaus haer d'vreese al hadde aengejaeght ende ten waere de Duynkerckers haer den moet ingesproocken hadden, souden 't ontloopen ende haer scheepen ten besten gegeeven hebben.

Belanghende 't gevecht tegens onsen admirael verclaerde dat de vreese al in haer vloote was ende so onsen admirael meer cruyts gehadt hadde, daer sij noch een halff etmael van voorsien waeren als hij van haer scheyde, souden allegaer die costen deurgeloopen ende weer nae Spagnen gekeert hebben.

Verclaert meede datten vice-admirael Penninghton eerst vier ende nae de 2 scheepen, die de admirael Tromp voor 't noorder gadt hadde geleyt om 't uytcomen te beletten, telckens daervandaen heefft doen ghaen, ende 's nachts daeraen haer scheepen, 't een boot voor 't ander nae, aen boort gesonden heefft om met een gauwicheyt uyt te snappen, gelijck meede geschiet is.

Verclaert vorder meede dat in de 14 scheepen, daermeede zij ontsnapt zijn geweest, waren 1.300 soldaten met 500 gequetste, doch geen gelt. Wist oock van geen gelt in de vloote, ten waere in de leste scheepen van d'Ocquendo moght ingescheept zijn.

Seyt meede dat ontrent 1.000 dooden in haer vloote hebben gehadt ende dat binnen Duynkercken gereet gemaeckt wierden 14 caepers ende zes fregatten, doch costen nyet veel volck becomen, noch vier scheepen met cruyt ende loot gelaeden ende vier met touwen, masten ende andere houtwerck in de Spaensse vloote noodigh.

Waerop gedelibereert zijn[de] is goedtgevonden de gedeputeerden ter Generaliteyt te versoecken om deese verclaeringe in 't net te doen stellen bij forme van attestatie, om in tijden ende wijlen te passe gebracht te connen werden.