Notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot

 
English | Nederlands

Aantekeningen op 10 september 1639

ZITTING M

Staten van Holland en Westfriesland, Zitting van 6 september tot 21 oktober 1639

Zaterdag 10 september 1639 voornoen

27. Bij de gedeputeerden gebesogneert hebbende opte brieven ende bijlaeghen, lestlijcken bij den admirael overgesonden, is gerapporteert datte zelve meedebrengen de constitutie van de vlooten van Biscaijen, sterck 60 zeylen, oock de constitutie van zijn eygen scheepen ende volck ende hoedatte vivres bij hem ontfangen zijn voor de gehuurde scheepen, behalven voor 't Hoen ende May, weesende 2 scheepen van ’t Noorderquartier, ende noch een van Gelderlandt ende Overijsel, doch dat vanweegen Vrieslandt drye scheepen t'eenemael affterblijven; dat hij vijfftien scheepen opte custe meent te laeten ende mette reste schoon te maeken ende te kruyssen; datte huurde scheepen ten uytersten tegens halff october t'eynde vict[u]alie weesen sullen; dat daeromme tot een expediënt tot dienst van de commerciën ende om des viants desseins te connen stuyten bij denzelven voorgeslaegen werde dat hij geauthoriseert moght werden de gehuurde scheepen bij hem te houden ende in plaetse vandien neegen van zijn andere op te senden tot vervarssinge van zijn mataroosen om, weeder gecalffaet ende van andere genouchsaeme behoefften voorsien, beneffens de drie scheepen van Vrieslandt, een van Overijsel ende Gelderlandt, met het nyeuwe schip tot Enckhuysen gemaeckt in plaetse van 't schip De Eendracht, hem toegesonden te mogen werden op 't spoedichste, met welcke esquadre hij dan soude moghen zee houden ende alsdan de gehuurde scheepen, t'eynde haer victualie zijnde, opsenden.

Waerop bij haer gebesogneert weesende, verclaerden van advijs te weesen dat dit voorslagh bij den admirael ghedaen, seer pertinent nut ende dienstich was ende daeromme 'tzelve t'eenemael geraeden te vinden. Hierop gedelibereert weesende is bij alle leeden daermeede geconformeert ende verstaen dattet zelve voor resolutie ter Generaliteyt zal werden innegebracht, om voorts den admirael aengeschreeven ende op 't spoedichste in 't werck gestelt te werden.

28. De reeders van den scheepe, geheeten De Wassende Maan, weesende een van de huurscheepen opte cust, ghaeven te kennen deur onweer in Texssel tegens danck van den capiteyn deur dwangh van de matroosen ingeraeckt te weesen, ende om de onwille van dezelve matroosen nyet weeder in zee te connen geraecken, versochten ordre hoe haer in deesen te draeghen, weesende oock bij brieven van den magistraet van Amsterdam ten zelven eynde gesecondeert.

Waerop gedelibereert weesende eyntelijcken goedtgevonden is de raeden ter Admiraliteyt tot Amsterdam te authoriseren om haer op deese geleegentheyt te informeren ende in cas de matroosen tegens de conditiën van de aenneeminge haer moghten hebben gedraeghen, tegens denzelven tot voorcominge van alle quaede consequentiën exemplariter te procederen, so nyet, andere vrijwillige in plaetse van dezelve te doen huuren ende 't gemelte schip weeder op 't spoedichste in zee te brenghen ten eynde daervan magh werden getrocken den dienst daervan verwacht.

29. Den resident Cracouw iterative instantiën doende om van de somme van 6.000 £, bij hem opte vergaderinge tot Hamburch uyt last van de heeren Staeten waerghenomen ende aen oncosten gemaeckt, bij de provintie van Hollandt als andere ambassadeurs betaelt te werden, is bij meest alle leeden verstaen 'tzelve t'eenemael reedelijck te zijn, waeromme ook sulcx bij resolutie goedgevonden is geweest, mits dattet zelve weeder tegens de Generaliteyt soude werden gerencontreert.

30. De consideratiën opte ordonnantie van de wijnen in naerder omvraege gebracht weesende, conden de heeren van Amsterdam ende Rotterdam daerinne nyet consenteren, waeromme goedgevonden is dezelve op te houden in resumptie.

31. Den impost op pick ende teer is goedtgevonden dat in conformité van de lest gedresseerde ordonnantie opte aenstaende verpachtinge voor een geheel jaer zal werden verpacht.

32. Op het 4e point van beschrijvinge spreeckende van twee articulen van 't jaer 1627 in de ordonnantie gestelt ende nae 't jaer 1631 daeruyt gelaeten, weeder in de ordonnantie van de bieren te insereren omme die van der Goude te disponeren tottet consent in de verhooginge van de scheepsbieren, conden de heeren van Haerlem, Amsterdam, Rotterdam ende verscheyden andere 'tzelve nyet goedtvinden omdat de verpachtinge van de bieren ghedaen zijnde, de pachters om de veranderinge ende onlusten daeruyt te ontstaen, groote pretensen fileren souden tot grooten ondienst van 't landt, ende dat buyten zulcx wel reeden was datte heeren van der Goude haer mette andere leeden conformeerden, hebbende met haere tergiversatie de vergaderinge geen cleyn disrespect ende 't landt nyet minder schade aenghedaen. Dan die van der Goude daertegens opiniatrerende ende persisterende bij haer geallegeerde poincten, is in de saecke vooralsdoen noch geen conclusie genomen connen werden.

33. Zijn eyntelijcken geleesen de generale brieven bij Sijn Genade graeff Maurits ende de politijcque raeden uyt Pernambuco overgesonden, van date den 10e julii lestleeden, in 't lange ende breede verhaelende hoe dat zij uyt zeecker genomen caravel, in hebbende 250 kisten suycker met eenigen tabacque, verscheyden brieven hadden geïntercipieert, innehoudende veelerhande clachten over de schrobberijen van haeren gouverneur ende onder anderen meede van 't desseyn bij haer voorgenomen tot weederbecominge van de plaetsen bij den onsen in Brasijl geconquesteert, daervan zij verleeden jaer om de sterffte van wel 3.000 mannen verset waeren geweest, ende effenwel mette aenstaende somer aldaer, te beghinnen in september tegenwoordigh, effter in 't werck geresolveert waeren te stellen met 3.000 man uytten haeren, 1.000 van de eylanden, 2.000 uytte Spaensse armade ende 2.000 inwoonders ten zelven eynde uyt te brenghen, t'saemen bedraegende 8.000 mannen, die zij met 26 bijwesende gallions ende noch eenige andere particulieren scheepen, daermeede sij gelooffden meester van de zee te sullen wesen, daernaetoe sullen voeren ende de haevens beset hebbende, tot voltreckinge van haer desseyn 't volck aen landt souden doen ghaen met vaste hoope van een goedt succes. Ende alsso mitsdien nyet te twijffelen was off souden van 't aenstaende somersaeysoen een merckelijcke aenstoot lijden.

Ghaeven daeromme teffens meede te kennen de difficulteyten ende perplecxiteyten, daer zij haer inne bevonden, so vermits de cleyne maght van de aenwesende militie ende de excessive groote besettinghen bij haer te doen, als voornaemelijcken meede om 't groot gebreck van vivres, van farines ende meel, van ghelt, anckers, smitsecoolen, kaerssen ende andere ontallicke behoefften meer, daer sij seer qualijcken van waeren voorsien, daeruyt verscheyden ongemacken ende inconveniënten wierden veroorsaeckt, daer sij wel meenichfuldichlijcken over geclaeght hadden, maer dienonvermindert noyt nae behooren van geholpen off voorsien, jae dattet ter contrariën becants scheen off men haer ten besten gaff ende temet noch eenigh volck toestuurt sonder gelt ende vivres, dat noch slimmer is.

Versochten daeromme serieuselijcken op 't spoedichste van de geallegeerde necessiteyten voorsien te mogen werden. Sien nyet hoe langher sullen connen ghaende houden, so binnen een maent nyet werden geholpen. Hoopen dat onderwegh alreede zal zijn 'tgunt zal connen dienen tot haer naerder contentement. Zijn meest becommert om tegens den viant een behoorlijck leeger in 't velt te connen brenghen. Want sulcx mancquerende, soude de geheelen saffra, alle de suyckermolens ende 't geheele landt geruïneert ende haer volck met alle slaeven te lande, die in haerzelffs van vivres weeten te helpen, haer teffens comen toesacken, sodat sij, van buyten nyet connende eenige vivres becomen, het weynigh dat in de magasijnen is in corten tijdt geconsumeert ende sijluyden alsso buyten raedt gestelt souden werden in de meeste extremiteyten die men bedencken kan, deese zaecke ende 't remedie vandien daeromme ten hooghsten recommanderende.

Waerop gedelibereert zijnde is bij alle de leeden eenparichlijcken verstaen ende geresolveert dat aen die van de XIX, jegenwoordigh vergadert, mitsgaders aen alle de Caemers in aller haest brieven sullen worden affgesonden, ten eynde de nootsaekelijckheeden in deesen vermelt alsnoch op 't spoedighste derwaertaen gestuurt ende gesonden mogen werden ende dat teffens de gedeputeerden uytte Generaliteyt opte XIXe sullen werden aenghemaent met allen ernst die zaecke aldaer voort te setten ende soveel mogelijcken is te procureren dat geen langeren train werde veroorsaeckt.

Dan alsso meede mentie gemaeckt werde van 't subsidie der heeren Staeten, haer beloofft, ende dat wel nodigh weesen soude 'tzelve aen haer promptelijcken te voldoen om haer tot prompter resolutiën te beeter te beweegen, ende dat die van Amsterdam meede allegeerden dat alle deese swaricheyt ontstondt deurdien men den vrijen handel belanghende de vivres voor een gedeelte nyet en wilde toestaen, ende zelffs onmaghtigh was om 'tgunt noodigh magh sijn te besorghen; andere dat men soude moghen tenteren off men nyet van 't volck, dat men hier veel te veel heefft, eenige derwaertaen soude moghen senden. Is verstaen dat op deese zaecken bij geleegentheyt naerder zal werden gedelibereert.