93. Op 't geproponeerde van de heeren van Dordrecht ten eynde gelijck in andere dorpen is geschiet oock, alsso meede binnen Zeevenberghen, Hoghe- ende Laegheswaluwe, Made, Drummelen ende Standhasen, verpacht soude moghen werden den impost opte hoorngelden ende besaeyde landen mette 40^e ende 20^e, ende dat boven de redemptie, gehoort het advijs van de heeren Committeerde Raden, die die van Zevenbergen 'tzelve hadde gecommitteert, is nae deliberatie verstaen 'tzelve dienstigh te sullen zijn voor 't landt ende dat de heeren commissarisen bij haere instructie daertoe sullen weesen gelast.

94. Geleesen weesende de lijste van de verpachtinge die op 't stuck van de verhooginge van de scheepsbieren in sommige plaetsen is ghedaen, is nae deliberatie geresolveert dat ter plaetse daer de verpachtinge nyet en is geschiet, de commissarisen sullen gelast werden dezelve alsnoch te doen offte anderssints daer 't noot [is] mette pachters te mogen handelen, ende daer 't voor deesen geschiet is, dat aldaer denunchiatie zal worden ghedaen dat met october zijn ingangh neemen zal van alle binnenlandts geconsumeerde scheepsbieren, geen andere, ende dat voorts Committeerde Raden in 't Noorderquartier ordre sullen stellen ende billetten affsenden dat verhooginge van dezelve scheepsbieren over de Eylanden opten 26^en ende 28^en respective binnen Enckhuysen ende Medenblick, daeronder dezelve resorteren, magh werden ghedaen. Ende is oock bij ons naederhandt gemoveert datten impost van pick ende teer over de Eylanden meede ten zelve tijde ende plaetse behoort te werden verpacht, doch dienthalven geen naerder deliberatie off conclusie gevallen.

95. Hendrick Sticke, voor commies-generael binnen Amsterdam op 't begheeren van de heeren Staten-Generael nyet gedimitteert werdende, nyetteghenstaende 't grieff van incompatibiliteyt met zijn schoonvaeder den ontfanger t'eenemael weghgenomen is, ende versoeckende hem bij deesse provintie daertoe de handt gebooden te moghen werden, is verstaen dat de retroacten naegesien ende voorghaende resolutiën alvooren eens sullen werden opgesocht.

96. Belanghende den eedt te doen bij den pachters, oock den officier[s] ende magistraten, bij Committeerde Raden voorgeslaeghen, worde verstaen datten eedt bij de pachters allomme op voorige spetiën sal worden vernyeut, maer belangende de officiers ende de magistraten alleenlijcken bij diegheenen die denzelven nyet en hebben ghedaen.

97. Die van Medenblick haer naerder verclaerende op 't concept waerop de resolutie van de betalinghe der solliciteurs vast soude werden gestelt, te weeten dat zij daerinne conden consenteren, mits alvooren de betaelin[ge] van de Admiraliteyten ende defectueuse comptoiren onses quartiers vastgestelt ende effectuelijcken van tijdt te tijdt gepresteert werdende, gelijck die van Hoorn ende Enckhuysen tevooren meede hadden verclaert, wierde bij den raedtpensionaris verhaelt dat sulcx alvooren geconsenteert ende vastgestelt was ende alnoch vastgestelt wierde dat gepresteert most werden, ende heefft onder beneficie vandien geconcludeert dat opten voet ende conditiën, in 't concept beghreepen ende alhier bedongen, de betaelinge van de solliciteurs meede gearresteert ende vastgestelt werdt, daerop alle leeden hebben gesweeghen.

98. De heeren van Hoorn, haer naerder verclaerende op 't request van die van Wogghenum, seggen dat bij dezelve qualijcken te kennen gegeeven is ende datter luyden genoch zijn de gereformeerde religie toegedaen om onder 't getal van vroetschapen vercooren te mogen werden die ten mintsten tot 3.000 £ gegoedt zijn, producerende zeeckere attestatie gegeeven zelffs bij eenen Claes Jacobsz., coster mette schoolmeester, die 't request hebben geteykent, weesende contrarie haer aengeeven ende van inhoude datter wel 16 personen sijn van 3.000 £ ende meer ende noch wel 20 van daerontrent gegoedt ende in den 200^en penning bekent, die nyet in den vroetschap zijn, alle de religie toegedaen, welck oock soude blijcken in cas tot nyeuwe verschottinge mocht werden geprocedeert, dezelve personen noemende met naem ende toenaem, ende concludeerden derhalven dattet versoeck affgeslaeghen ende die van de Hove off anderssints de heeren Committeerde Raden mochten werden gelast die van Woggenum te lasten ende daertoe te houden datte suppletie van haer vacante vroetschapppen datelijcken magh werden ghedaen.

Waerop gedelibereert zijnde geresolveert is de heeren Committeerde Raden van 't Noorderquartier te belasten in deesen sodanige ordre te stellen als sij sullen vinden te behooren.

99. Op het 8^e point van 't verpachten der convoien ende licenten in 't geheel effter in omvraeghe gebracht zijnde off men nyet bij provisie een ordonnantie daerop soude moghen instellen, conden de heeren van Amsterdam daertoe nyet verstaen nochte haer personen daertoe laeten gebruycken, sodat geen conclusie op is gevallen.

100. De gedeputeerden van de XIX^en van de Westindische Compagnie binnenstaende verhaelden in 't corte de groote importantie van dezelve Compagnie, die alreede tot dienst van den landen 20 millioenen veroorloght ende daerdoor in die poincten met Godes seeghen gebracht waeren dat zij voor dit loopende jaer voor retour van suycker vandaer alreede eensdeels ontfangen ende noch verwachtende waeren 17.000 kisten suycker, behalven andere waeren, daervan de eene helffte de particulieren ende d'ander de Compagnie selve is toecomende; ende in cas dezelve Compagnie tegens de Spaensse desseinen aldaer vastgestelt ende gemaincteneert soude connen werden, dat ongelijck meer proffijten so voor den Staet als particulieren daeruyt te verwachten zijn. Versochten daeromme dat tenmintsten nu tegens het aenstaende desseyn van Spangen haer de handt gebooden ende dienvolgens promptelijcken moghte werden voldaen het restant van 't subsidie van 't jaer 1633, weesende stijff 86.000 £, noch de quote in 't subsidie van 408.000 £ voor 't jaer 1634 ende in 700.000 £ voor 't jaer 1635, noch 142.000 £ voor de fortificatiën van 't eylandt Curacao, ende noch de lest geconsenteerde 500.000 £ opte verhooginge der capitalen ende in toecomende de jaerlijcx te vervallen 700.000 £ subsidie, met continuatie van haer octroy voor 25 jaeren, alsmeede restitutie van 't schip De Salamander, voor eenige maenden verhuurt. Verclaeren daerbij voor het leste schrijven van den generael graeff Maurits uyt Brasijl al 16 scheepen, wel voorsien van vivres ende volck, hem toegesonden te hebben, die nu apparentelijcken daer sullen sijn, behalven dat verscheyden noch gereedt leggen om uyt te ghaen wachtende nae den windt, weesende meede beesigh noch een vloote onder een capitael hoofft uyt te rusten, haer zaecke daerom ten hooghsten recommanderende.

Waerop gedelibereert zijnde is goedtgevonden alvooren eens te doen opsoecken wat betaelinge opte gedraeghen consenten aen haer magh zijn gedaen ende watter noch rest offte te cort compt, ende datte zelve uytte eerste ende gereetste penningen aen haer zal werden voldaen, doch belangende de continuatie van octroy is verstaen dat gebracht zal worden in volgens poincten van beschrijvinge.

101. Is daernae binnengestaen eenen Wouter Frerycksz., bootsman van 't schip De Groote Christoffel, daer schipper op was eenen Freryck Pietersz. tot Enckhuysen, geweest een van de 10 gehuurde scheepen onder lieutenant-admirael Tromp tot versterckinge van denzelven tegens de Biscaische vloote, verhaelende dat hij alleen overgebleeven was van 'tzelve schip ende de reste tot 94 coppen, alle mits hun schip in brand geraeckte ende weghsprongh, gesoncken ende gebleeven zijn, hij met swemmen ontcomen ende naebij 't schip De Salmander gebercht weesende, ende voeghde daerbij dat onsen admirael met 12 scheepen opten 16^en september verleeden 's mergens tusschen 9 Ã 10 uuren ontmoet heefft de Spaensse vloote, sterck 67 seylen, daeronder 30 gaillioenen, 13 Duynckercksse coningscheepen, 7 Hollandse scheepen te Naepels vercofft van 28, 30 Ã 34 stucken ende de reste Oosterlingen, alle gemant met 10, 12, 14, 18 Ã 24 stucken, daerop denzelven datelijcken eenige seynschooten heefft gedaen om daerdoor tegens deese maght eenige meerder scheepen bijeen te locken ende dat hij dienonvermindert, bij den admirael van 's vijants vloote eerst geschooten zijnde nae sijne scheepen, hij denzelven dicht onder comende, de heele sijde ingeleyt ende so getroffen heefft dat daerdoor den admirael zelffs doot soude sijn geschooten ende noch 30 personen daerenboven, daeronder veel groote donnen, 'twelck een groote verslaegentheyt datelijcken onder haer vloote gecauseert hadde.

Ende was onsen admirael hierentusschen nyet zeer begheerigh om dezelve in te seylen, maer gheyende sijn seylen op, bethoonde haer nyet te willen wijcken, daertegens sij meede haer zeylen opghijden, bethonende hem meede te willen wachten maer nyet soecken. Datten admirael, hieruyt affmeetende haer kleyne courage ende tegens den avondt bij hem krijghende den vice-admirael Witte Wittersz., datelijcken chrijsraet gehouden heefft, alwaer geresolveert was den viant met den naesten dagh aen te tasten, doch mits de stockstilte heefft opten volgenden dagh, weesende den 17^en september, geen attacque connen geschieden, persisterende effenwel bij haere resolutie, hebben opten 18 's mergens te twee uuren mettet maenlicht den viant aengetast ende gevochten tot elff uuren toe ende so dapper geschooten dat hemel ende aerde scheenen te beweegen, waerdoor 2 van des viant vloote so getroffen zijn, dat dezelve sijn gesoncken met volck met al, ende een daervan becomen ende in Goereede opgebracht, ende de reste nyet connende in 't Scheurtjen geraecken, nae Duyns geloopen ende aldaer hebben gesalveert, onse admirael nae becomen vervarssinge van cruyt tot Calis haer datelijck voorder gevolght weesende, bij hem becomende noch thien scheepen, ende haer in Duyns beset houdende, sterck alsnu 27 scheepen, weesende in de leste charge in 't beghin een van de onse, vooren vermelt, meede in brandt geraeckt ende met al 't volck gesoncken, verhaelende vorder dat in deese vloote souden sijn, so de gevangens verclaeren, 25 à 27.000 gemonsterde mannen ende vier admiralen, te weeten den admirael van Castiliën, van Portugail, van Galissiën ende van Duynkercken, alle 't voorverhaelde bij den vice-admirael Witte Wittersz. geattesteert wierde warachtigh te zijn, ende daerbij dat hij met zijn schip, daervan de hut weghgesprongen ende alle masten affgeschooten waeren, meede opquam om de heeren naerder van alles te berichten, is deese zaecken uyttermaeten hoogh opgenomen ende vooreerst goedgevonden den matroos over zijn goede tijdinge te vereeren met 300 £ ende ter Generaliteyt met 500 £, ende datelijcken daerop geresolveert dat men sonder eenigh uytstel datelijcken eenige leeden in de respective quartieren affsenden sal omme bij de Admiraliteyten, Oost- ende Westindische Compagniën, de directeurs van de custscheepen ende van 't extraordinaris convoy opte Noordzee, mitsgaders bij de capers te weeghe te brenghen dat in aller ijl de scheepen, die binnen corte daeghen gereet connen werden gemaeckt, in zee brenghen, sonder aenschou te neemen op eenigh convoy ende dezelve den admirael toestuuren in Duyns tot assistentie, ende dat daerbeneffens sorge sal werden gedraegen datten zelven meede van cruyt ende munitie nae behooren magh werden voorsien, met last omme den viant aldaer, is 't moghelijck, te ruïneren ende te vernyelen nyettegenstaende custen, plaetsen off haevens offte eenige tegenweer van vreemden off geallieerden, 'tsij Franssen, Engelssen, Schotten, Oosterlinghen, die dezelve souden willen defenderen, maer dezelve, is 't noot, meede te verdrijven. Dat deese resolutie Sijn Hoogheyt ende den admirael datelijcken bekent zal werden ghemaeckt, voorts ter Generaliteyt ingebracht deur extraordinaris gecommitteerden omme aldaer meede gearresteert te werden, mits dat secreet gehouden sal worden, sonder aen yemanden geoopenbaert te moghen werden, daertoe alle de leeden hoofft voor hoofft met opsteeckinge van vingeren malcanderen hebben verplicht, werdende tot het inbrengen van deese resolutie ter Generaliteyt gecommitteert een van de heeren Edelen, Dort, Delfft, Amsterdam, Rotterdam, Hoorn, Enckhuysen ende Medenblick, metten raedtpensionaris.

Dese resolutie datelijcken ter Generaliteyt ingebracht weesende, is om de necessiteyt ende de groote importantie van de zaecke bij alle provintiën eenparichlijcken daermeede geconformeert ende voorts datelijcken deputatie van personen gedaen nae de respective quartieren omme 't geresolveerde uyt te wercken, te weeten nae Zeelandt den heer De Vries ende Croock, nae de Mase den heer Noobel, nae Amsterdam den heer Oetjens heer van Waveren, ende nae Noordhollandt de secretarisen Nanningh Keyser ende Nicolaes Stellingwerff van Hoorn ende Medenblick respective, die datelijcken van instructie ende credentiebrieven zijn voorsien ende 10 uuren in den avont ter Generaliteyt comende, dezelve hebben ontfanghen ende haer tesaemen noch 's nachts te 12 uuren uytten Haeghe begheeven om 't voorgenomen werck met allen ijver te bevorderen.

Is meede goedtgevonden datelijcken een pinck met deese resolutie aen den admirael te doen [senden] om denzelven die bekent te maecken, met dancksegginge ende versoeck van die ten besten te willen menageren. Is meede gecommitteert den pensionaris Beaumont van Dort om Zijn Hoogheyt deese resolutie bekent te maecken ende desselffs advijs op te verstaen. In derzelver absentie is noch geresolveert dat in aller ijl 10 Ã 12 branders gereet gemaeckt ende den admirael toegesonden sullen worden om die te gebruycken daer 't van nooden weesen zal.

Hebben meede de Committeerde Raeden aengenomen uyttet magasijn te doen leeveren ende den admirael toesenden 100.000 lb. polver ende verdere munitie, ende is de heer van Waveren gelast gelijcke quantiteyt t'Amsterdam te coopen ende dezelve de gepreste scheepen meede te gheeven, met beloffte datte danck sullen werden betaelt ende daervooren nae behooren gevigileert.

Zijn voorts de gecommitterden generalijcken versocht geen tijt te willen versuymen ende de scheepen, bij haer te becoomen, nyet nae malcanderen te doen wachten, maer dezelve so haest moghelijcken zal zijn te doen uytloopen, fil à fil, sonder nae anderen om te sien.