Notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot

 
English | Nederlands

Aantekeningen op 2 maart 1640

ZITTING O

Staten van Holland en Westfriesland, Zitting van 28 februari tot 5 april 1640

Vrijdag 2 maart 1640 voornoen

18. Is geleesen een requeste van eenige van de gemeente tot Barsinghorn seggende te comen uytten naeme van 60 personen aldaer, versoeckende dat haer ende den gedeputeerden van de synode van Noord-Hollandt copye moght werden gegeeven van ’t antwoort ende rescriptie van den heer van Schagen cum classe tegens haer ingeleevert om daertegens te mogen seggen. Is meede geleesen een requeste van den heer van Schaeghen cum suis versoeckende een precysen ende corten dingh gestelt te mogen werden op welcken partijen tegens malcanderen mogen werden gehoort ende alsso eyntelijck in de zaecke getermineert. Daerop goedtgevonden is den dagh te stellen op woensdagh toecoomende 14 daeghen, waernae partijen gelast werden haer te reguleren.

19. Op ’t voorslagh bij occasie dat men spreeckt van de reductie van den interesten gedaen, te weeten off men om de verpondinge van ’t jaer 1639 oock de restanten van ’t jaer 1638 ende 1637 promptelijcken te becomen, nyet en soude mogen toestaen een halff jaer interesten voor die promptelijck souden furneren, worde ’tzelve bij de meeste leeden t’eenemael onreedelijck geoordelt ende buyten alle fatsoen, dat men traeghe betaelers soude beneficiëren ende van beeter conditie maecke als eerlijcke luyden die alreede hebben betaelt, ende is daerom geresolveert dit voorslagh te excuseren ende den ontfanghers te lasten om de penninge van deese restanten met allen ijver more solito te doen.

20. In deliberatie geleyt zijnde off men de heeren van Dordrecht te gevalle de middelen van zeeckere dorpen in de Langstrate haer affgenomen ende het comptoir van Mirop geappliceert haer comptoir nyet weeder soude connen toevoegen, conden eenige leeden daerinne toestaen, andere wilden alvooren verstaen de reedenen waerom deese middelen het comptoir van Mirop geappliceert zijn, anderen wilden de zaecke in bedencken houden totdat opte reductie naerder soude zijn geresolveert; soodat om deese dispariteyt de saecke opgehouden is geworden in resumptie.

21. De directeurs van de custscheepen van Amsterdam ende Rotterdam binnenstaende ende gesommeert waer ’t hapert datte zelve scheepen so traegh in see comen, verclaerden die van Amsterdam twee in see te hebben ende noch twee gereedt geweest te zijn om uyt te ghaen, deur den lesten storm ende ijs verhindert zijn geweest ende schadeloos geraeckt die weederom hertimmert ende nu de novo meest gereedt zijn; weesende de resterende 2 scheepen ’t eene een jacht geen last haer toegegeeven ende ’t ander so seer reddeloos thuysgecomen dat noch met timmeren beesigh zijn ende over de 9000 £ sullen costen. Die van de Mase verclaerden van haer vijff scheepen drye in zee te weesen ende de resterende twee ’t eene in de grondt ende ’t ander onbequaem is om t’zee te gebruyken om zijn groote leckheyt die nyet te helpen is.

Hierop gedelibereert zijnde werde goedtgevonden dat meede beschreeven offte affgewacht souden werden de directeurs van ’t Noorderquartier noch absent doch so men meent opte reyse zijnde, omme uyt dezelve te verstaen hoe de zaecke daer leyt ende hierentussen de directeurs van de Mase ende Amsterdam aenghemaent sullen werden allen ijver te willen bijbrenghen datte scheepen sonder vorder uytstel in zee mogen werden geprest.

22. D’zelve directeurs van Amsterdam versochten meede verclaeringe van de heeren Staeten off de directie opte Oost- ende Noordzee zal werden gecontinueert off nyet om tijdelijcken ordre te mogen stellen dat tot secours van de winterlaegers uyt oosten verwacht, tegens de Duynkerckers die daerop soude mogen passen een esquadre dat haest gereedt te maecken is in zee soude mogen werden gebracht. Dan de directeurs van ’t Noorderquartier noch nyet aengecomen zijnde, is goedtgevonden de zaecke uyt te stellen tot derzelver compste.

23. Uytte Generaliteyt is meede gerefereert dat de heeren Staten-Generael ende Zijn Hoogheyt vernoomen hebbende dat in Denemercken groot krijchswervingen werden gedaen ende dat onder andere meede aengenomen werden 6000 matroosen die men onder de handt hier te lande meede aenneempt, daeruyt nyet anders te vermoeden is alsdat den coningh zijn geheeven excessive ende enorme thollen met reedenen nyet connende maincteneren, met machtigher handt sal willen staende houden ende vorder invoeren ende doen stabiliëren, ’twelck alsso voor de gemeene commerciën ende den staet deeser landen onlijdelijck ende ondraeghelijcken is. Dat daeromme de heeren Staten-Generael met Zijn Hoogheyt serieuselijck gebesogneert hebbende opte remediën mette welcke dit voorneemen van den coningh soude connen werden gestuyt, van advijs zijn dat men mette ministers van Sweeden alhier soude mogen trachten te comen in naerder onderhandelinge ende tractaet omme gesaemender handt ’tzelve te weeren; versoeckende daerop te verstaen de intentie van deese vergaderinge. Waerop gedelibereert zijnde verstonden alle leeden dat met groote reedenen de heeren Staten-Generael ende Zijn Hoogheyt over deese saecke becommert waeren als waerdeur deese landen nyet alleen van alle haere navigatie ende commerciën versteecken, maer oock van al haer incomen ende capitaelen ter zee geadvontuurt souden connen werden ontbloot. Die van Amsterdam in specie daerbij voeghende datten coningh generalijck alle thollen heefft verdubbelt: van één twee neemende ende daerboven noch een gulden van elcke hondert £ waerdije, hebbende oock de goederen die voor deese op lasten gereguleert zijn van 24 %[?] ’t last nu tegens 12 doen verhooghen; behalven dat eenige particuliere waren noch veel hoger werden geëxactioneert, de salpeter van 18 rijcxdaelers waerdije moetende geeven 14 à 16 rijcxdaelers ende het zoudt soveel als ’t elders ingecofft is, de plancken nae advenant; welcke saecke so onreedelijck ende ondraeghelijck is dat men gedwongen wert met vrundschap off anders daertegens te ghaen hoe eer hoe liever. Ende noch best bijtijdts de eyeren noch in de hoed hebbende als daernae wanneer het landt t’eenemael verarmt ende hem deur onse middelen het mes moghte sijn in handen gegeeven om ons daermeede de keele aff te steecken.

Conden daeromme nyet alleen haer conformeren mettet gemelte advijs, maer meenden dat teffens de zeesteeden souden mogen versocht werden eens bij malcanderen te willen comen omme haere clachten van de enorme exactiën bij malcanderen te accumuleren, te examineren off dezelve voor de commerciën draegelijcken sijn; so nyet, voor te slaen andere weegen ende remediën meer daerdoor dit voorneemen van den coningh met minne offte anders sal connen werden voorgecomen ende gesteuyt ende is eyntelijck met dit advijs geconformeert ende in dier voegen geconcludeert. Werdende de heere van Noordtwijck gecommitteert om neffens andere provintiën ter Generaliteyt bij de ministers dit werck te bevorderen ende zijn teffens gecommitteert de steeden Dort, Delfft, Amsterdam, Rotterdam, Hoorn, Enckhuysen ende Medenblick ten fine bij de heeren van Amsterdam voorgeslaegen om van alles rapport gedaen zijnde noch breeder inne te mogen disponeren.

24. De heeren van Dordrecht ende vordere gecommitteerden met Zijn Hoogheyt gecommuniceert hebbende het antwoordt van den heere van Ribencourt uytten naeme van de cardinael-infante op ’t stuck van de wisselinge den schout van Rosendael aen deesen Staet gegeeven ende wat vorders in dat stuck te doen soude staen, doen rapport. Seggen dat Zijn Hoogheyt van advijs is dat men om ’t trots spreecken van de cardinael ende die van d’ander sijde in deese gelegentheyt van tijt weesende het voorjaer daerinne den viant hem van sulcken meenighte van volck merckelijck soude connen dienen tot nadeel van deesen Staet, nyet en behoort toe te gheeven omme hem bij indirecte weeghen nyet te doen toecomen het effect van zijn desseyn ende voorneemen, nyet anders weesende als de landen aen d’ander sijde met Spaensch guarnisoen te vervullen ende de ingebooren natiën daeruyt te trecken ende dat men daeromme behoort te persisteren bij voorghaende resolutie ende geenssints toestaen dat eenige Spagnerden onder een ander conditie als weeder nae Spagnen overgevoert te werden souden werden ontslaegen.

Waerop gedelibereert zijnde hebben alle leeden met dit advijs geconformeert, uytgeseyt Enckhuysen die om de meenichte van gevangenen uyt haer stadt aen d’ander sijde sittende wat scrupuleus waeren op deese saecke te resolveren; versoeckende alvooren te concluderen dat met haer principalen dit advijs moghten communiceren ende is ten selven fine de conclusie noch opgehouden geweest.