151. Sijn binnengeleevert de consideratiën van den synode van Zuyd-Hollandt tot Goude jegenwoordigh vergadert, tegens ’t versoeck van de kercke van Den Bosch overgeleevert. Verclaeren dat dezelve voor geen halff classe tot Gorchem aenghenomen connen worden om verscheyden reedenen raeckende ’t recht van preseance, judicature ende andere impertinentiën bij haer geallegeert. Versochten daeromme dat dit versoeck affgeslaegen ende bij den ouden voet, immers bij provisie totdat de kercke van Den Bosch tot beeter conditie zal zijn gebracht, moght werden gepersisteert offte anderssints datte zelve kercke van Den Bosch aen de Staten-Generael opgedraegen ende aen een ander classe moght werden geannexeert.

Hierop gedelibereert zijnde is verstaen dat deese consideratiën ter Generaliteyt naerder sullen werden ingebracht om dezelve tot andere resolutie, is ’t doenlijcken, te beweegen. So nyet dat op het tweede lidt van ’tzelve versoeck naerder zal werden geresolveert.

152. Die van Dordrecht ende Goude claeghende dat tegens vorige gewoonte ende ordre de predicanten binnen haere steeden bij de classe offte predicanten ten plattelande genochsaem bij complotterye van de synode werden affgehouden tot groot disrespect van de steeden ende ondienst van de kercken ende versoeckende daertegens behoorlijck ordre gestelt te werden.

Is nae deliberatie verstaen dat serieuse brieven geschreeven sullen werden aen de classen respective om in toecomende opte deputatie van de predicanten in de steeden nae ouder gewoonte behoorlijck reguard te willen neemen ende dezelve als meest geoeffende in materie van kerckelijcke verschillen ende ordren te houden voor gerecommandeert; dat gelijcke brieven sullen werden geschreeven aen die van den synode om de classe daertoe te houden ende te vermaenen, opdat alle vordere onlusten mogen werden voorgecomen ende geprevenieert.

153. Daernae in deliberatie geleyt zijnde het 8^e point van beschrijvinge omme eenen impost te vinden op ’t kleedtgelt, suykeren ende syropen mitsgaders opten honigh. Worde verstaen dattet kleedgelt in besogne gebracht was ende zijn de leeden versocht ’tzelve te willen affdoen; dattet stuck van de suyckeren ende syropen tot een Generaliteytsmiddel was voorgeslaegen, daervan de concepten bij de leeden overgenomen, doch vooralsnoch geen naerder last op becomen was; dat opten honigh noch affgewacht wierde het concept bij de heeren Committeerde Raden daerop in te stellen, sodat vooralsnoch geen conclusiën inne conden vallen.

154. Op het 9^e point omme eenen impost te vinden op ’t vreemt hout van Oost- ende West-Indiën alsmeede op eyckenhout, timmerhoudt ende noordshout volgens ’t overgesonden concept, worde bij meest alle leeden het eecken-, timmer- ende noordtshoudt geëxcuseert omdat sonder diversie van neeringe ’tzelve nyet wel soude connen werden geheeven, maer belanghende ’t vreemt houdt wierde meerder inclinatie gethoont, sodat goedtgevonden is dat deesenaenghaende de saecke deur eenige leeden naerder soude moeten werden geëxamineert.

155. Den heer van Purmerlandt mette gemeene huysluyden aldaer gesecondeert weesende met brieven van de heeren Committeerde Raden van ’t Noorderquartier, versochten met een treffelijck subsidie tottet opbouwen van haere kerck geassisteert te mogen werden; dat volgens haer besteck wel 20.000 £ soude costen, daertoe sij uytten haeren bij omslagh over de landen ende andere liberaliteyt van particulieren verhoopten te sullen consequeren een somme van 12.000 £ ende de reste haer weegen ’t gemeene landt ghaerne toegevoeght saeghen, ’tsij met assignatie van eenige middelen in comptant off op termijnen offte met consent van inhouden van de verpondinge haerer landen.

Is nae deliberatie dit versoeck geëxcuseert als prejudiciabel voor de middelen van ’t landt; dan so de supplianten connen voorslaen om yet te vinden op haere middelen van de consumptie tot subsidie van dit werck, dat daerop naerder zal werden geleth.

156. Noch zijn voorgeweest eenige particuliere saecken daerinne nae geleegentheyt gedisponeert is.

157. Sijn binnengestaen de heeren Committeerde Raden. Verclaeren met ijver overgeleyt te hebben waer te vinden het cort van de finantiën om den Staet buyten confusie te houden ende bevonden te hebben dat tot noch toe ’tzelve teweege gebracht is met inwilligen van nyeuwe middelen, met negotiatiën ende met beneficiëren van de oude middelen; dat tottet eerste ’tsij dattet laecken te seer gespannen ’tsij dat de leeden te scrupuleus zijn, geen meerder apparentie is, alsmeede nyet tottet negotiëren ende hoewel het 3^e oock meermaelen getenteert is, dat effenwel noyt de effecten op gevolght zijn die men daervan hadde verhoopt. Doch vinden effenwel dat stuck sodanigh datter haers oordels nyet en is dat met meerder ijver behartight behoort te worden ende meerder proffijt soude connen gheeven off daer de noot de leeden meerder toe can parssen ende aenraeden off daer minder reedenen toe dienen om teghen te spreecken. Waeromme zij oock geresolveert zijn dit stuck voornaemelijck de leeden op ’t uyterste te recommanderen.

Sloegen daeromme voor datte leeden malcanderen heylichlijcken souden beloven de oude middelen elck in den sijnen nae luydt van de ordonnantiën te handhaven sonder eenige compositiën off conniventiën te gedoogen, ende dat deese beloffte elcke verpachtinge soude werden vernyeuwt ende de pachters oock bij eede daertoe gehouden om de ordonnantiën so die legghen allomme te practiseren. Ende in cas eenige steeden anders moghten doen, dat opte clachten van den pachter denzelven bij den heeren Staten remissie tot discretie soude werden ghedaen, doch datte vergoedinge soude comen tot laste van sodanighe steeden; dat door dit middel wat goedts te verwachten was ende zij daeromme geresolveert met alle debvoiren die saecke te handthaeven. Doch alsso de perssende nooden nyet toe en lieten hiernae te wachten, versochten dat een merckelijcke somme haer promptelijck bij negotiatie moght werden gefurneert opdat van dezelve lasten nyet en werden overvallen.

Hierop gedelibereert zijnde thoonden de leeden gesaementlijck daertoe goede inclinatie. Doch om te seeckerder te ghaen, meenden eenige dat de vergaderinge voor weynigh daegen geschorst ende de leeden interim nae huys souden mogen ghaen om daerop eenparichlijck gelast te comen. Andere meenden dewijl men verstaet jaerlijcx over de 3 milloenen tecort te comen daer geen middelen toe te vinden zijn, dat men vooreerst den oorsaek van alle swaricheeden behoort wech te neemen ende de lasten te verminderen ende tot dien eynde de petitie van den Raedt op zijn behoorlijcken tijdt jaerlijcx affdoen, oock andere lasten menageren. Dit gedaen zijnde, dat men dan op eenige middelen moste dencken die alreede voorgeslaegen zijn ende meede opte egualisatie van de middelen, ’t verpachten van de convoien ende andere noch in besogne sijnde, om die geconsenteert weesende, alsdan op een negotiatie te dencken. Andere tottet scheyden ongeneegen zijnde ende sustinerende dat best was dat alvooren alle de leempten van de steeden souden werden geoopent, opdat uytte presente verstaen moght werden off sij die aenneemen te rechten ende daertoe de haeren te beweegen. Is eyntelijcken geresolveert dat van deesen voorslagh de leeden copye zal werden gegeeven om daerop weegen haer principalen naerder last inne te brenghen; dat van de middelen in besogne metten eersten rapport sal werden gedaen; dat men tottet verpachten van de convoien ende ’t egualeren van de middelen alle debvoiren zal doen; dat van de quade practijcqen van de middelen ijder stadt rapport sal werden gedaen ende dat tegens ’t naejaer oock zal werden getracht verscheyden lasten te retrencheren ende aff te snijden ende den Staet sulcx te stellen dat onder dezelve nyet en come te beswijcken.