© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Anna C. Mulder, Bannink, Nelletje, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Bannink [11/03/2017]
BANNINK, Nelletje (geb. Kampen 18-7-1916 – gest. Zwolle 1-5-1997, heilssoldate. Dochter van Dries Bannink (1886-1939), banketbakker, en Everdina Struik (1881-1961). Nel Bannink bleef ongehuwd.
Nel Bannink werd geboren als oudste van vier kinderen in een gereformeerd banketbakkersgezin in Kampen. Toen ze zes jaar was, verhuisde het gezin naar Zwolle, waar Nel naar de lagere school ging en erna vermoedelijk een paar jaar op de huishoudschool zat. In 1935 trad ze als huishoudster in dienst van de artsenfamilie Sollewijn Gelpke-Zwikker in Zwolle. Ze zou er tot haar pensioen blijven werken.
Heilssoldate ‘Tante Nel’
Rond het sterfbed van haar vader – in 1939 – kwam Nel Bannink via een verpleegster in contact met het Leger des Heils. Ze bezocht een kerkdienst van het Leger in de Diezerstraat en de eenvoudige geloofsbelijdenis sprak haar aan – ze voelde zich er thuis. In 1947 werd ze als heilssoldate ingeschreven en in 1952 kwam ze bij de zangbrigade van het korps. Toen een kapitein van het Leger des Heils haar vroeg om te gaan collecteren in het uitgaansleven van Zwolle, sloeg ze dit verzoek eerst af omdat ze niet durfde. Maar in 1949 begon ze er toch mee – ze zou het werk meer dan 45 jaar doen.
Elke vrijdag en zaterdag liep ‘Tante Nel’ tot diep in de nacht door de binnenstad van Zwolle. Ze had een vaste volgorde: eerst de eethuisjes en restaurants, daarna de cafés. Bang hoefde ze na verloop van tijd niet meer te zijn, want ze werd een bekende figuur van het nachtleven en werd een graag geziene gast die overal bescherming genoot. Bij verschillende etablissementen kregen ze iets te eten en te drinken: bij de Librije was er uitgebreid koffie met iets lekkers en bij de Harmonie kreeg ze saté.
Opvallend was dat Bannink met iedereen overweg kon, van dronkenlap tot burgemeester – velen stortten hun hart bij haar uit. Tegelijk kon ze goed voor zichzelf opkomen. Zonder angst reed ze midden in de nacht met een volle collectebus in haar fietstas naar huis. Voor het carnaval werd ze altijd gevraagd; ze werkte dan de gehele week. Volgens Hylke van der Zee, toentertijd journalist bij de Zwolse Courant overhandigde tekstdichter Fred van Dam haar in 1974 het eerste exemplaar van de single De Heilsoldaat, gezongen door Marc van Winter, met het refrein: ‘Hij sjouwde van kroegie naar kroegie/ al deden zijn voeten soms zeer/ en ieder klant daaraan vroegie/ wilt u soms een Strijdkreet meneer’, een lied dat op haar geschreven is. Nel Bannink haalde in 1989 haar veertigjarig jubileum als heilssoldate, dat uitbundig werd gevierd.
Nel Bannink stierf op 1 mei 1997, in de ouderdom van 81 jaar. Bij haar begrafenis op de Bergkloosterweg waren zowel het Leger als notabelen, afgevaardigden van de horeca en de carnavalsverenigingen aanwezig. Nog heel lang stond er een groene collectebus op haar graf.
Betekenis
Ruim 45 jaar heeft Nel Bannink evangelisatiewerk gedaan in de restaurants, theehuisjes en café’s van Zwolle. Daarmee was ze de Zwolse Majoor Bosshardt. In 1973 kreeg ze de zilveren eremedaille van de Orde van Oranje Nassau, die ze voortaan op haar uniform droeg. Na haar dood werd de opvang voor dak-en thuislozen in Zwolle naar haar genoemd en in 2014 een straat. Bannink was een kleine vrouw die goed kon luisteren. Hans van der Linde, een korpskadet die drie jaar met haar heeft meegelopen, noemde haar ‘de liefste mens die ik gekend heb’. Ze had ook oog voor het detail. Zo haalde ze altijd de strijkbout over het papiergeld uit de collectebus, aldus Van der Linde, want ‘geld voor Onze Lieve Heer moet netjes zijn’.
Archivalia
- Historisch Centrum Overijssel, archiefnummer 1595.
- Gesprekken met Hylke van der Zee (oud-journalist Zwolse Courant) en Hans van der Linde (korpskadet bij het Leger des Heils).
Illustratie
[in bestelling]
Auteur: Anna C. Mulder (met dank aan Hylke van der Zee en Hans van der Linde).
laatst gewijzigd: 11/03/2017
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.