© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Martha Kist, Beimers, Trijntje, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Beimers [27/02/2017]
BEIMERS, Trijntje (geb. Sint Annaparochie 28-3-1922 – gest. Kilangala, Tanzania 13-6-2006), zendingswerkster en verpleegster. Dochter van Renze Beimers (1896-1970), werkman en boer, en Froukje bij de Leij (1897-1985), boerin. Trijntje Beimers bleef ongehuwd. Ze had 2 adoptiedochters en 1 adoptiezoon.
Trijntje
Beimers werd geboren als oudste van tien kinderen (zes meisjes en vier jongens)
in een boerengezin – haar ouders hadden een klein gemengd boerenbedrijf in Sint
Annaparochie, gemeente Het Bildt (Friesland), en waren lid van de Gereformeerde
Kerk. Trijntjes jeugd speelde zich af binnen haar verzuilde kring: ze bezocht
de christelijke lagere school en werd lid van de gereformeerde
meisjesvereniging. Na de lagere school werkte ze thuis mee in het bedrijf en de
huishouding. Toen ze als vijftienjarige een inleiding voor de meisjesvereniging
moest voorbereiden, werd ze gegrepen door de Bijbeltekst Ezechiël 33:7-8,
waarin God de mens verantwoordelijk stelt voor het zieleheil van ongelovigen.
Trijntje besloot zendeling te worden. Ze volgde een schriftelijke cursus
boekhouden en Engels en wilde een verpleegstersopleiding volgen, wat
aanvankelijk niet lukte vanwege haar gebrek aan vooropleiding.
Naar Tanzania
In de Tweede Wereldoorlog was het gezin Beimers betrokken bij het verzet. Ze hadden een Joodse onderduikster in huis en Trijntje bracht illegale kranten voor het verzet rond. Nadat het bevolkingsregister van Het Bildt in september 1943 door het verzet was vernietigd, moesten velen onderduiken – zo ook Trijntje.
Na de oorlog was er een tekort aan verpleegsters en Trijntje Beimers kon direct aan de slag in het Diaconessenhuis in Leeuwarden, waar ze een zesjarige verpleegstersopleiding volgde. Naast haar werk was ze actief in het protestants-christelijk jeugdwerk. Met de accordeonist Wim Eppinga uit Stiens richtte ze in verschillende dorpen in de omgeving kinderclubs op. Ze leerde de kinderen daar versjes en bijbelteksten en vertelde bijbelverhalen.
Om in aanmerking te kunnen komen voor uitzending volgde Trijntje Beimers op zaterdagen in Doorn de tweejarige Bijbelschoolopleiding aan de Bijbelschool van Jan Kits sr., lid van de Evangelische Broedergemeente in Zeist. Medio 1953 haalde ze haar bevoegdheid als godsdienstonderwijzeres en eind 1953 werd ze uitgezonden naar Tatanda in het zuidwesten van Tanzania, waar het Amerikaanse echtpaar Otto Deming en Gladys Deming-Van Buren in 1952 een post van hun Livingstone Memorial Mission hadden gesticht. Er was nog geen enkele voorziening.
Beimers werkte twaalf jaar in Tatanda. De vergoeding bestond uit kost en inwoning, geen salaris. Ze verrichtte vooral medische hulp aan de bevolking in de door haar opgerichte polikliniek. Daarnaast hielp ze elke ochtend met het zendingswerk op de post en in de bijbelscholen die het echtpaar Deming was begonnen. Volgens eigen zeggen kon ze niet zonder kinderen en ze besloot het jongetje Theo(dorus) te adopteren, maar hij overleed voor de officiële adoptie, zes maanden oud. In 1959 werden Roza (geb. 1956), Thea (1957-1986) en Sam (1957-1992) officieel haar kinderen en in 1970 werd het meisje Tony haar pleegdochter (adoptie door blanken was toen niet meer toegestaan). Ze leerde haar kinderen Nederlands, Fries en Bildts en liet hen in St. Annaparochie een schoolopleiding volgen, waarna ze teruggingen naar Tanzania. In 1960 begon Beimers een evangelisatiekrantje: Nuru – ‘licht’ in het Swahili. Het krantje was gericht op kinderen maar was vanwege de plaatjes ook geschikt om het geloof onder analfabete volwassenen te verspreiden.
Eigen zendingspost
Trijntje Beimers vatte het plan op een kindertehuis te beginnen. Omdat het echtpaar Deming het daar niet mee eens was, besloot ze in 1965 met een aantal medewerkers een nieuwe zendingspost op te richten. De keuze viel op Kilangala in het gebied Ufipa in de regio Rukwa, waar de uit Kenia verdreven Wafipa-stam een nieuw thuisland had gevonden. Het krantje Nuru bleef ze uitgeven. Om fondsen te werven voor haar nieuwe project verbleef Beimers in 1965-1966 in Nederland, wat resulteerde in de oprichting van de Stichting Afrika Zending in IJmuiden en de Stichting Trijntje Beimers, in 1967 opgericht in Sint Annaparochie. In Tatanda kreeg Beimers de roepnaam Mama Katarina.
In 1968 opende Beimers het eerste kindertehuis op de zendingspost, waaraan gedurende korte tijd ook een blindenschooltje verbonden was. Door een arts, verpleegkundigen en andere missionarissen aan te trekken kon ze haar zendingspost in Kilangala uitbreiden met onder andere een polikliniek, die vanaf 1973 onder leiding van dokter Harry Kamstra en zijn vrouw werd omgebouwd tot ziekenhuis. Trijntje Beimers werkte ondertussen samen met de Moravian Church (in Nederland: Evangelische Broedergemeente of Hernhutters genoemd), die in Rukwa een grote aanhang had. Op ‘safari’ (Swahili voor ‘reis’), de evangelisatie-rondreizen die Trijntje Beimers met haar medewerkers hield, wist ze het geloof in meer dan vierhonderd dorpen te verspreiden. Tot op hoge leeftijd bleef ze deze safari’s maken. Vanuit de zendingspost werden door de plaatselijke bevolking in de omringende dorpen veertien kerken gebouwd, die door de week als school dienst deden.
Nadat Trijntje Beimers de post Kilangala in 1976 aan haar dochter Roza en schoonzoon Johnson Simgala had overgedragen, begon ze een nieuwe zendingspost: Kantembo in Muleti (ook Muleche). Er was al een polikliniek, maar Beimers richtte er ook een kindertehuis en een kerk op – neef Anne Beimers kwam naar Kantembo om het kindertehuis te bouwen en de jongens er timmeren en metselen te leren. Daarnaast werkte Trijntje Beimers jarenlang aan de vertaling van het Nieuwe Testament in de taal Kifipa, die in 1987 door het Oostafrikaans Bijbelgenootschap werd uitgegeven.
In 1995 was Trijntje Beimers vanwege haar gezondheid enige tijd terug in Nederland. Hierna droeg ze de Kantembo zendingspost over aan Nederlandse zendelingen en keerde terug naar Kilangala, waar Moses Siame intussen de leiding had overgenomen. Vanaf dat moment trok ze zich steeds meer terug in haar eigen huisje op de zendingspost. Ze had altijd een baby in huis die ze persoonlijk verzorgde. Trijntje Beimers hield zich voortaan uitsluitend bezig met het evangelisatiewerk en de in het Swahili geschreven Nuru, die op het einde van haar leven (in 2006) verscheen in een oplage van honderdduizend exemplaren en in vijf landen werd gelezen.
Trijntje Beimers overleed op 13 juni 2006, onderweg naar het ziekenhuis van Sumbawanga, op de leeftijd van 84 jaar. Haar laatste woorden waren: ‘Het werk gaat toch wel door?’
Betekenis
Vanaf 1965 is de zendingspost van Trijntje Beimers met name onder protestanten in Friesland een van de bekendste goede doelen in ontwikkelingslanden geweest. Door de televisieuitzendingen van de EO kreeg haar werk ook landelijke bekendheid. Vlak voor haar dood publiceerde Hanny Bakker-de Vroed in samenwerking met de EO een boek over haar leven en werk. De Stichting Trijntje Beimers is nog steeds actief en werkt samen met het Zeister Zendingsgenootschap aan de verdere ontwikkeling van Kilangala en Kantembo.
Literatuur
- [Interview], Gesprekken met Vrouwen, 15-5-1966 [tv-uitzending AVRO].
- ‘Rosa, Thea en Sammy uit Tanganjika willen graag in Friesland blijven’, Nieuwsblad van het Noorden, 15-3-1966.
- ‘Afrika-zending: Tanzania’, Nader bekeken, 9-10-1971 [tv-uitzending EO].
- ‘Zending Tanzania’, Roept uit aan alle stranden, 15-7-1972 [tv-uitzending EO].
- ‘Trijntje Beimers kreeg f 11.500 voor Tanzania’, Leeuwarder Courant, 25-11-1975.
- ‘Het Bildt schenkt Trijntje Beimers ƒ 30.000’, Leeuwarder Courant, 28-1-1980.
- ‘Trientsje Beimers, verpleegkundige in Tanzania’, Tijdsein, 28-10-1995 [tv-uitzending EO].
- Televisiedocumentaire ‘Tryntsje Beimers, de Friese moeder Theresa’ door Bart Ledegang (Omrop Fryslân, 2003) [URL https://vimeo.com/43238872; geraadpleegd 17-1-2017].
- ‘Trijntje Beimers (1922-2006). Ruim een halve eeuw voor Afrika, Leeuwarder Courant, 14-6-2006.
- [reportage], Nederland Helpt, 25-10-2007 [tv-uitzending EO].
- Hanny Bakker en Lieneke de Groot, Mama Katarina. Waarin een klein mens groot kan zijn. Het verhaal van een levensmissie in Oost-Afrika (Kampen 2007).
- De geschiedenis van Trijntje Beimers [URL http://www.zzg.nl/geschiedenis; geraadpleegd 17-1-2017).
Illustratie
Auteur: Martha Kist
laatst gewijzigd: 27/02/2017
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.