© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Bonten, Ida, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Bonten [09/06/2016]
BONTEN, Ida, vooral bekend onder het pseudoniem Johannes (geb. Dordrecht 13-6-1812 – gest. Dordrecht 1-4-1869), schrijfster. Dochter van Engel Bonten, boekhandelaar, en Maria van Asperen. Ida Bonten trouwde op 27-10-1841 in Dordrecht met Pieter Los Gzn. (1815-1888), boekhandelaar, vanaf 1849 predikant. Uit dit huwelijk werd ten minste 1 zoon geboren.
Ida Bonten werd geboren in Dordrecht, waar haar vader een boekhandel had. Zij trouwde met Pieter Los, eveneens boekhandelaar in Dordrecht maar vanaf 1839 bovendien uitgever van christelijke tijdschriften voor de jeugd. Uit dit huwelijk werd een zoon geboren. In 1849 werd haar man tevens predikant in de vrije afgescheiden kerken.
Ida Bonten schreef gedichten en verhalen voor een jeugdig publiek, onder het pseudoniem Johannes. Ze was in haar tijd een van de weinige vrouwen met een mannelijk pseudoniem. In de jaren veertig begon zij te publiceren in De Leidsman der jeugd, dat van 1840-1844 in Dordrecht door haar echtgenoot werd uitgegeven, en in andere christelijke bladen als Maria en Martha en In moeders schoot. In de jaren vijftig publiceerde zij enkele verhalenbundels waarmee zij in breder kring bekendheid verwierf. De ontvangst van haar werk was positief. Volgens een recensent waren de veertien verhalen uit Lichtpunten en schaduwzijden (1851) ‘zedig en bescheiden’ en gaf zij jongeren nuttig advies ‘ter veredeling des gemoeds’ (Vaderlandsche Letteroefeningen (1852) 1, 241-243). Haar beschouwingen waren christelijk en warm van toon, doch niet erg diepgaand. Een recensent noemde ze soms te vluchtig om een blijvende indruk na te laten (Vaderlandsche Letteroefeningen (1853) 1, 427). Het Leeskabinet achtte haar verhalen zeer geschikt voor de jeugd (Leeskabinet (1856), 304).
Ida Bonten overleed op 1 april 1869 in Dordrecht, 56 jaar oud. In de zomer van dat jaar verhuisde haar weduwnaar naar Leiden en werd daar predikant bij de gereformeerde gemeente. Ruim honderd jaar na haar dood – in 1989 – werd haar ‘De wanhopige minnaar’, eerder verschenen in Vierentwintig schaduwbeelden (Breda 1853), opnieuw uitgegeven.
Naslagwerken
NNBW.
Archivalia
Centraal Bureau voor Geneologie, Den Haag: familieadvertenties Los (overlijdensadvertentie I. Bonten).
Publicaties
Ida Bonten publiceerde onder het pseudoniem ‘Johannes’:
- Maandrozen (Dordrecht 1850).
- Lichtpunten en schaduwzijden (Alkmaar 1851).
- Lief en leed, 2 delen (Dordrecht 1851, 2de druk: Amsterdam 1852).
- Een jaar levens (Alkmaar 1852).
- Levensstormen. Herinneringen aan de rand des grafs (Haarlem 1852).
- Vierentwintig schaduwbeelden: luimige dichtstukjes (Breda 1853) [heruitgave: Groningen 1989].
- Een bezoek in de inrigting voor doofstommen te Rotterdam (Dordrecht 1854).
- De humorist. Luimige gedichten, voordrachten en berijmde anecdoten (’s-Gravenhage 1860).
Literatuur
- Marjoke Rietveld-van Wingerden, Voor de lieve kleinen. Het jeugdtijdschrift in Nederland 1757-1942 (Den Haag 1992) 201, 251.
- Marjoke Rietveld-van Wingerden, Jeugdtijdschriften in Nederland en Vlaanderen 1757-1942 (Leiden 1995) 50, 51, 59.
- Toos Streng, Geschapen om te scheppen (Amsterdam 1997) 88.
- Erica van Boven, ‘Het pseudoniem als strategie. Pseudoniemen van vrouwelijke auteurs 1850-1900’, Nederlandse Letterkunde 3 (1998) 309-326, aldaar 314 en 322.
- Willem Frijhoff, Marijke Spies e.a., Geschiedenis van Dordrecht 1572-1813 (Hilversum 1998) 337.
- Lotte Jensen, Bij uitsluiting voor de vrouwelijke sekse geschikt. Vrouwentijdschriften en journalistes in Nederland in de achttiende en negentiende eeuw (Hilversum 2001) 164, 250.
laatst gewijzigd: 09/06/2016
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.