© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Kees Kuiken, Bosker, Grietje, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Bosker [16/01/2018]
BOSKER, Grietje (geb. Polder Nieuwland 10-9-1894 – gest. Hippolytushoef 31-4-1991), eerste vrouw die het sluitgat van de Afsluitdijk overstak. Dochter van Jannes Bosker (1855-1937), landbouwer, en Geertje Koorn (1854-1923). Grietje Bosker bleef ongehuwd.
Grietje
Bosker werd geboren als vijfde van zes kinderen in een welvarend Nederlands-hervormd
boerengezin op Wieringen. De familie van haar vader kwam oorspronkelijk uit
Oost-Groningen. Van haar schoolopleiding is niets bekend. Toen haar moeder in
1923 overleed, woonde Grietje nog thuis. Grietje heeft tot haar vaders dood in
1937 het huishouden voor hem gedaan. Daarna ging ze als alleenstaande rentenierster wonen aan het Kerkplein in het
dorp Hippolytushoef.
Gapend gat
Okko, de oudste broer van Grietje Bosker, was ondernemer en gemeenteraadslid. Toen in 1924 Wieringen met de vaste wal werd verbonden, begon hij een handel in basaltblokken en als wegen- en bruggenbouwer werkte hij vanaf 1927 mee aan de aanleg van de Afsluitdijk naar Friesland. Op 28 mei 1932 werd het sluitgat (‘De Vlieter’) officieel gedicht. Okko Bosker was erbij en had broer Jannes en zus Grietje meegenomen. Zodra de laatste grijper vol modder was gestort, begonnen scheepssirenes en stoomfluiten te toeteren. Grietje Bosker trok razendsnel haar schoenen en kousen en het jasje van haar mantelpak uit en rende met Jannes en een dijkwerker naar de Friese kant. Het beeld haalde de landelijke pers en het bioscoopjournaal.
Grietje Bosker was heel even een beroemdheid. Hoe ze haar ‘fifteen seconds of fame’ zelf beleefde, vertelde ze later aan de Enkhuizer Courant: ‘De zee kolkte woest door het gapende gat, we trokken onze schoenen en kousen uit. Ik droeg zijden kousen en een zwart mantelpak’. In een flits zag ze de genodigden die haar vanaf hun schepen gadesloegen: ‘Ik zag ze elkaar omarmen en dansen van geluk. Ik kon ook mijn tranen niet bedwingen. Met mijn modderhanden veegde ik langs mijn gezicht’ (gecit. Bril, 341-342).
In 1957, bij de viering van 25 jaar Afsluitdijk, stond Grietje Bosker opnieuw bij de sluitplaats: een elegant geklede Wieringse dame die van de Friese en Noord-Hollandse commissarissen van de koningin een bloemenhulde kreeg.
Grietje Bosker stierf op Koninginnedag 1991 in haar woonplaats Hippolytushoef, 96 jaar oud. Op haar grafsteen staat: ‘Haar trots was de Afsluitdijk’.
Reputatie
De onprotocollaire actie van Grietje Bosker werd herontdekt toen de filmer Bert Haanstra en de schrijver Max Dendermonde in 1956 uit het historische filmmateriaal van de Afsluitdijk een jubileumdocumentaire samenstelden. ‘En Grietje tilde haar rokken op,’ luidde het commentaar van Dendermonde, ‘tot hoger dan haar molton onderbroek, en samen met een paar dijkwerkers, elkaar wankel ondersteunend, strompelde zij als eerste van Noord-Holland naar Friesland’. In 2012 wijdde Martin Bril een stuk aan haar in zijn bundel Heimwee naar Nederland: ‘Grietje Bosker was dus de eerste vrouw. De mannen in wier gezelschap zij zich bevond, zijn naamloos gebleven. Misschien tellen zij niet mee, omdat ze werkten aan de dijk en is Grietje écht de eerste burger, om het zo maar eens te zeggen, die de dijk overstak. Ze trouwde nooit, en heeft de wereld niets anders nagelaten dan haar sprong over de Vlieter. Mooi, toch wel, eigenlijk’.
Archivalia
Regionaal Archief Alkmaar: burgerlijke stand en bevolkingsregister Wieringen.
Literatuur
- Bert Haanstra en Max Dendermonde, En de zee was niet meer (film 1955, Beeld en Geluid, Hilversum).
- ‘Grietje Bosker: de verpersoonlijking van de sluiting van de dijk’, Leeuwarder Courant (29-5-1957).
- ‘75 jaar Afsluitdijk’, Civiele Techniek 62 (2007) nr. 4, 9-10.
- Martin Bril, Heimwee naar Nederland (Amsterdam 2012) 340-342.
Illustratie
Grietje Bosker op het sluitgat van de Afsluitdijk, door onbekende fotograaf, 28 mei 1932 (Leeuwarder Courant, 4-6-1932).
Auteur: Kees Kuiken
laatst gewijzigd: 16/01/2018
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.