© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Monique van de Griendt, Burg, Hendrika Cornelia Johanna van den, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Burg [01/07/2017]
BURG, Hendrika Cornelia Johanna van den (geb. Apeldoorn 6-3-1952 – gest. Amsterdam 28-9-2014), vakbondsbestuurster en Europarlementariër. Dochter van Johannes Martinus van den Burg (1923-2003), directeur bouwzaken, en Cornelia Johanna Jonker (1919-2008), secretaresse. Ieke van den Burg trouwde (1) op 8-9-1972 in Baarn met Arnoldus Gerardus Timmer (geb. 1949); (2) na scheiding (2-7-1979) op 21-10-2004 in Amsterdam met Reinier de Lang (geb. 1953), drukker. Uit huwelijk (2) werden 1 zoon en 1 dochter geboren.
Hendrika (Ieke) van
den Burg werd in Apeldoorn geboren als oudste in een Nederlands-hervormd gezin –
ze had twee broers. Haar moeder werkte tot Iekes geboorte als secretaresse en haar
vader was werkzaam als controller; later zou hij directeur bouwzaken worden bij
de ING. Haar streng gelovige grootmoeder woonde bij hen in huis. Het gezin was
kerkelijk betrokken: de vader was ouderling, de kinderen gingen op
catechisatie. Ieke zat ook op de padvinderij en ze deed aan hockey (niet op zondag).
Als kind wilde zij zendeling worden, maar ze viel al snel van haar geloof en
protesteerde tegen de strenge regels thuis. Van 1963 tot 1970 deed ze Gymnasium
A, eerst in Apeldoorn en de laatste twee jaar aan het Baarns Lyceum. Op
achttienjarige leeftijd trouwde ze met schoolgenoot Aart Timmer; ze gingen in
Utrecht wonen. Vanaf 1970 studeerde ze sociale wetenschappen aan de
Rijksuniversiteit Utrecht. In 1974 haalde ze haar kandidaats psychologie en werd student-assistent, maar ze maakte haar studie niet af.
In 1976 begon ze als datatypiste bij een metaalbedrijf. In 1975 liep haar
huwelijk met Timmer stuk; het werd in 1979 ontbonden. In deze jaren was ze aangesloten
bij Rood Front Utrecht, een links-radicale groepering die acties voerde in
wijken en bedrijven.
Vakbond
Samen met Reinier de Lang, die zij in het Utrechtse actiewezen had leren kennen en met wie ze een relatie kreeg, ging Van den Burg in 1979 werken als leerling offsetdrukker. Een jaar later werd ze kaderlid van Druk & Papier, de grafische bond van de vakbond FNV. Toen ze in 1982 haar opleiding voltooide, was ze een van de eerste gediplomeerde offsetdruksters van Nederland. Toch deed ze dit werk niet lang. In 1984 werd ze emancipatiemedewerkster bij Druk & Papier en in 1986 beleidsmedewerkster bij het FNV Vrouwensecretariaat. In oktober van dat jaar werd zoon Niki Esse geboren. Met collega’s als Karin Adelmund lukte het Van den Burg om zaken als kinderopvang en pensioenvoorziening voor vrouwen op de agenda van de FNV te zetten. Ze verhuisde met man en kind naar de Hoofddorppleinbuurt in Amsterdam. Daar werd in 1992 dochter Suze Gro geboren.
In 1990 trad Ieke van den Burg toe tot het federatiebestuur van de FNV en werd ze werknemersvertegenwoordiger in de Sociaal-Economische Raad (SER). Tot 1997 was ze gedelegeerde namens de Nederlandse werknemersorganisaties bij de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) van de VN in Genève. Voor conferenties was ze soms wekenlang van huis – haar man, die een drukkerij had, zorgde voor de kinderen. In 1997 stopte Van den Burg met het FNV-werk.
Financiële crisis
Van den Burg voorspelde als een van de eersten een financiële crisis als gevolg van het gedrag van speculanten zoals hedgefondsen. In 2002 deed ze voorstellen voor een sterker toezicht op financiële instellingen. Ze had het liefst gezien dat er een Europees toezichthouder zou komen, maar daarvoor was er geen meerderheid in het Europees Parlement. Elke lidstaat ging voor het eigenbelang en nationale toezichthouders onthielden elkaar belangrijke informatie. Na de kredietcrisis, die in 2007 inderdaad ontstond, onderzocht de parlementaire commissie-De Wit de oorzaken, waarbij Van den Burg werd gehoord, maar met haar analyse werd opnieuw weinig gedaan.
Hiernaast werd Van den Burg vanaf 2005 op voordracht van de ondernemingsraad lid van de raad van commissarissen bij chipmachinefabrikant ASML en commissaris bij pensioenbeheerder APG. In 2006 richtte ze de stichting A Propos op, om te stimuleren dat ondernemingsraden commissarissen voordragen en om die ‘voordrachtscommissarissen’ te ondersteunen. Ze was verder voorzitter van de stichting Toetsing Verzekeraars, van Finance Watch en de Fair Wear Foundation. In 2007 werd Van den Burg voorzitter van de PvdA-delegatie in het Europees Parlement. Dit werk deed ze tot juli 2009. Van 2011 tot 2014 was ze lid van het adviescomité van de European Systemic Risk Board (ESRB) die toezicht houdt op het financiële stelsel binnen de EU.
Ieke van den Burg overleed na een slopende ziekte op 28 september 2014, op 62-jarige leeftijd.
Reputatie
Ieke van den Burg was een standvastig onderhandelaarster; de werkgeverswoordvoerder noemde haar bij de ILO-conferentie: ‘The iron lady of the trade union’. Ze werkte hard en beheerste de details zonder de hoofdlijnen uit het oog te verliezen. Volgens haar collega’s was ze invloedrijk, gerespecteerd en geliefd in het Europees Parlement. Uit haar publicaties blijkt dat ze geen gevaar zag in het overdragen van bevoegdheden aan Europa, maar dat ze juist vond dat het in EU-verband regelen van bepaalde uitkeringen, meer sociale zekerheid bood. In 2015 stelde de ESRB de jaarlijkse Ieke van den Burg Prijs in voor onderzoek door jonge wetenschappers naar financiële systemen die rekening houden met het maatschappelijk belang. Vanaf 2017 loven ook de SER/Alliantie voor Medezeggenschap (AMG) en Stichting A Propos een naar haar vernoemde prijs uit, bestemd voor een goede samenwerking tussen ondernemingsraden en toezichthouders.
Naslagwerken
PDC.
Publicaties
- Zeggenschap in Brussel (Amsterdam 2009) [bundeling columns, 2005-2009].
- [met Jan Cremers, Camiel Hamans en Annelies Pilon], Voorbij de retoriek. Sociaal Europa vanuit twaalf invalshoeken (Amsterdam 2014).
- Alles draait om zeggenschap (Amsterdam 2014) bundeling columns, 2009-2014].
Literatuur
- Afgezien van in memoria op de sites van de PvdA en Wiarda Beckman Stichting (30-9-2014), de FNV (1-10-2014) en in de Volkskrant (1-10-2014).
- Christel Witteveen, ‘Ieke van den Burg heeft vooral last van de Britten’, SER Magazine, 12-2003.
- Caroline van der Graaf, ‘Wie is Ieke van den Burg? Commissaris met vakbondsbloed’, NRC Handelsblad, 16-2-2005.
- Map Oberndroff, ‘Ieke van den Burg: “Het was weer zwartepieten”’, Vrij Nederland, 17-2-2010.
Illustratie
Ieke van den Burg, door Liesbeth Sluiter, ca. 2010.
Auteur: Monique van de Griendt (met dank aan Reinier de Lang)
laatst gewijzigd: 01/07/2017
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.