© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Marjan Sterckx, Clabecq, Collette Catharine Pauline, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Clabecq [13/01/2014]
CLABECQ, Colette Catharine Pauline, bekend als Pauline Maillot (geb. Vlissingen 16-11-1812 – gest. Parijs 12-1-1897),
beeldhouwster. Dochter van Hypolite Joseph Clabecq (geb. ca. 1780), handelaar, en Colette Françoise Beuselinck (geb. ca. 1782).
Pauline Clabecq trouwde (1) met Adolphe Florentin Joseph Hage (gest. vóór 1873); (2) op 10-7-1873 in Parijs met François
Clément Maillot (1804-1894), arts. Over kinderen is niets bekend.
Pauline Clabecq werd geboren in Vlissingen, maar onbekend is of zij daar haar jeugd doorbracht en wanneer zij uit Nederland is vertrokken. Ook de nationaliteit van haar eerste echtgenoot en de datum en plaats van dat huwelijk zijn tot dusver niet achterhaald. Vast staat dat zij in 1873 als 60-jarige ‘weduwe Hage, geboren Clabecq’ trouwde met de 69-jarige arts-in-ruste François Maillot in Parijs (zesde arrondissement). Zij trok in bij haar tweede echtgenoot, op de derde verdieping van een herenhuis in de Rue du Vieux-Colombier 21, vlak bij de geneeskundefaculteit en de Ecole des Beaux-Arts, en woonde daar tot haar dood.
Colette Clabecq kreeg haar opleiding als kunstenares van een Monnier (waarschijnlijk de Franse schilder, graveur, schrijver en acteur Henry Monnier (1799-1877)) en Dubray (waarschijnlijk de Franse sculpteur Gabriel Vital Dubray (1813-1892)). Haar vroegste deelname als beeldhouwster aan de Parijse Salons dateert van 1883 (geverifieerd vanaf 1846), en daaruit mag worden opgemaakt dat ze pas op haar zeventigste met haar beeldhouwwerk naar buiten trad. Tussen 1883 en 1893 exposeerde zij vrijwel jaarlijks als ‘Mme Pauline Maillot’ op de Salons van de Société des Artistes Français; alleen in 1884 en in 1892 ontbrak haar naam in de saloncatalogus. Achter haar naam staat steeds vermeld dat zij geboren was in Vlissingen, meestal met precisering van de ligging in ‘Hollande’ of ‘Zélande’. Zij was evenwel genaturaliseerd tot Française, waarschijnlijk via haar huwelijk. Van 1887 tot 1893 was zij lid van de Société des Artistes Français. Na het overlijden van haar man in 1894 verdween Pauline Maillot van het artistieke toneel. Zij was toen al 82 jaar oud en naar verluidt bijna blind. In een brief van haar van 20 november 1894, geschreven door de bibliothecaris van de Parijse ‘Académie de Médecine’, staat dat zij zo verzwakt is dat ze zelf niet meer kan schrijven.
Op de Parijse Salons toonde Pauline Maillot telkens één of twee sculpturen. Dit waren hoofdzakelijk portretten, onder anderen van Alfred Letellier (1886) en van H. Faure (1889), beiden gedeputeerde in Algiers. Deze opdrachten dankte zij ongetwijfeld aan haar tweede echtgenoot, die connecties had in Algiers – daar had hij in 1835 naam gemaakt met zijn behandeling van malaria met kinine. Minstens driemaal exposeerde Pauline Maillot een buste van haar echtgenoot, als ‘le docteur Maillot’, in diverse materialen. Een gesigneerd en gedateerd bronzen exemplaar van die buste bevindt zich op de Parijse begraafplaats van Montparnasse, op het graf van de familie Maillot, waar zij zelf ook begraven ligt. Een ander exemplaar van de buste schonk de beeldhouwster voor het dorpsplein van Souk el Tleta (Algerije), een dorp dat in 1881 hernoemd werd in Maillot, ter nagedachtenis van de arts. In 1890 kreeg de beeldhouwster een eervolle vermelding (‘Mention honorable’) op de Parijse Salon, waar ze de bronzen buste van haar man, en de gipsen allegorie in hoogreliëf ‘La céramique’ exposeerde.
Naslagwerken
Stanislas Lami, Dictionnaire des sculpteurs de l'Ecole française au dix-neuvième siècle (Parijs 1919) 375-76; Thieme; Petteys.
Archivalia
- Gemeentearchief Vlissingen: geboorteregister 1810-1842, november 1812, nr. 271 [geboorteakte Colette Catharine Pauline Clabecq].
- Privé-archief François Heller, Briey: fotokopie van de huwelijksaankondiging van François Clément Maillot, 1873.
- Archives Ministère de la Guerre, Parijs: brief van A. Dureau aan niet nader bepaalde ‘Monsieur’, Parijs, 20 november 1894.
Werk
Voor een lijst met titels van Pauline Maillots beeldhouwwerken, gebaseerd op de Parijse Saloncatalogi (1883-1893), zie Lami (1919) 375-376. Slechts de bronzen buste van haar echtgenoot François Clément Maillot op de Parijse begraafplaats van Montparnasse kon tot op heden geretraceerd worden. Of een ander exemplaar van deze buste zich nog in Annaba (Algerije) bevindt, valt te verifiëren. In diverse databanken die het cultureel erfgoed op Frans grondgebied inventariseren, werd haar naam (in alle variaties) niet teruggevonden (per oktober 2006).
Literatuur
- Henry Jouin, ‘La sculpture dans les cimetières de Paris’, Nouvelles Archives de l'art français (1897) 313.
- ‘Liste des artistes récompensés français et étrangers vivant au 1 avril 1901’, in Explication des ouvrages de peinture, sculpture, architecture, gravure et lithographie des artistes vivants exposés au Grand Palais des Beaux-Arts le 1 mai 1901 (Parijs 1901) LXI.
- François Heller, ‘Séance du 21 février 2003: François Clément Maillot, un illustre inconnu’, Mémoires de l'Académie de Stanislas 17 (2002/2003) 259-276.
- François Heller, ‘François-Clément Maillot, un illustre inconnu’, In: François-Clément Maillot. Bicentenaire de la Naissance du Médecin Militaire, Président du Conseil de Santé des Armées, Bienfaiteur de l'Humanité, akten van het colloquium (Briey 2004) 5-12.
Illustratie
Buste in brons van François Clément Maillot door Pauline Maillot, 1885 (begraafplaats Montparnasse, Parijs). Foto: Marjan Sterckx, 2004.
Auteur: Marjan Sterckx
Biografienummer in 1001 Vrouwen: 694
laatst gewijzigd: 13/01/2014
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.