© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Anna de Haas, Croonenberg, Anna Richardina, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Croonenberg [13/01/2014]
CROONENBERG, Anna Richardina (ged. Den Haag 16-8-1733 – gest. Den Haag 18-3-1808), gelegenheidsdichteres. Dochter van Godard Croonenberg (gest. 1744), hof- en domeinraad, en Louisa Margareta Borrebach (gest. 1749). Anna Richardina Croonenberg trouwde op 16-11-1768 in Utrecht met Hubertus Swanenburg (gest. 1772), predikant. Het huwelijk bleef kinderloos.
Anna Richardina Croonenberg was het eerste kind van het welgestelde echtpaar Croonenberg-Borrebach. Na haar kwam nog een meisje, Margaretha Richarda (geb. 1736), die waarschijnlijk jong overleden is. Haar eerste tien levensjaren bracht Anna Richardina door in Den Haag, waar haar vader behalve hof- en domeinraad ook griffier was van de lenen van de Pruisische koning. Ze was elf jaar oud toen hij in 1744 overleed. Met haar moeder verhuisde ze kort daarna naar Utrecht. Als voogd over haar minderjarige dochter benoemde Louisa Margareta Borrebach de Utrechtse notaris en procureur Weijer Jan van Overmeer. Op haar veertiende werd Anna Richardina wees, toen ook haar moeder overleed. Vermoedelijk werd zij bij familie van haar moeder ondergebracht.
Naar verluidt zou Anna Richardina Croonenberg vóór haar huwelijk enige tijd in Middelburg hebben gewoond, waar zij zich bewoog in de kring rond de piëtistische dichter Pieter Boddaert en waar ze de bijna veertig jaar oudere Jacoba Petronella Winckelman leerde kennen (Le Jeune). In ieder geval woonde ze in 1762 in Vlissingen en in 1765 weer in Utrecht. Daar trouwde ze in 1768 met Hubertus Swanenburg, predikant in de Buurkerk-parochie, die echter vier jaar later al overleed. De weduwe bleef in Utrecht wonen tot zij, waarschijnlijk in 1796, verhuisde naar Den Haag.
Van Anna Richardina Croonenberg zijn voornamelijk gelegenheidsgedichten bekend. Volgens Le Jeune was zij een ‘vrolijke en geestige vrouw’, die ook wel eens een dagelijkse gebeurtenis aangreep voor een gedicht. Hij citeert de eerste twee regels van een vers over een ‘Diefstal in mijne tuin gepleegd’ door mussen: ‘Grauwe rokjes hadden ze aan,/ Rondom dichtjes toegedaan’. Helaas laat hij het daarbij. Anna Richardina Croonenberg overleed in 1808 in Den Haag, 74 jaar oud. Ze werd in Utrecht begraven.
Naslagwerken
Van der Aa; Nagtglas; NBAC.
Archivalia
- Het Utrechts Archief: Oud Notarieel Archief, o.a. inv. nr. U204a2, nr. 4 [9-2-1745: voogdbenoeming]; inv. nr. U192a1, nr. 270 (27-6-1749); inv. nr. U174a17, nr. 97 (19-9-1762); inv. nr. U242a23, nr. 229 (29-9-1796); inv. nr. U242a25, nr. 119 [29-8-1800: testament A.R. Croonenberg].
- Haags Gemeentearchief: DTB, Dopen, inv. nr. 13, p. 95; Registers van aangegeven lijken, nr. 3, p. 20 [overlijden].
Publicaties
- Rouwklagt wegens het smertelyk [...] overlyden, van [...] Sara Catharina Hurgronje (Vlissingen [1758]).
- Nagedachtenis, by het zalig overlyden van [...] Anna Elisabeth Juliana Lynslager (z.p. [1762]).
- Ter eerste verjaring van mijn neefje F.J.C.R. (1766) [naar het handschrift afgedrukt in: Le Jeune, 96-99].
- Vriendschaps-traanen, gestort by het zalig overlyden van mynen dierbaren vriend [...] Petrus Broes (Amsterdam 1797).
- De gedagtenis des regtveerdigen in zegen: na het schielijk afsterven van [...] Coenraad le Leu de Wilhem (Den Haag 1801).
- Troost aan [...] mevrouwe Catharina Geertruida van Valkeburg, weduwe van den zalig afgestorven heere Hieronimus van Alphen (Den Haag 1803).
- Ter nagedachtenis van [...] Carolus Segaar (Utrecht 1804).
Literatuur
- J.C.W. le Jeune, Bouwstoffen voor de Nederlandsche letterkunde en hare geschiedenis, 2de stukje (Amsterdam 1832) 38-40, 96-99.
- Zegen wensch op het voltrokken huwelijk van [...] Hubertus Swanenburg, waardig en veel geacht leeraar in de gemeinte J.Chr. van Utrecht, en Anna Richardina Croonenburg, in de echt vereenigd op den [16] van slagtmaand 1768 (z.p. z.j.).
Auteur: Anna de Haas
laatst gewijzigd: 13/01/2014
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.