© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Dedel, Margaretha C., in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Dedel [13/01/2014]
DEDEL, Margaretha C. (geb. Amsterdam 25-6-1799 – gest. Amsterdam 30-4-1852), bestuurster en financierster van Asyl Steenbeek. Dochter van Pieter Samuel Dedel (1766-1851), jurist en lid van de Staten-Generaal, en Johanna Elisabeth Backer (1770-1810). Margaretha Dedel trouwde op 31-8-1825 in Amsterdam met Frans Ernst Berg (1802-1834), jurist en literator. Uit dit huwelijk werden 3 dochters en 2 zoons geboren.
Jonkvrouw Margaretha Dedel groeide op als zesde kind in een groot adellijk gezin in Amsterdam, met drie broers en zeven zussen. Op 27-jarige leeftijd trouwde zij met de ook uit een deftige Amsterdamse familie afkomstige Frans Ernst Berg, heer van Middelburgh. Over haar huwelijkse jaren is niet veel meer bekend dan dat haar man veel ziek was en moest kuren in zuidelijke landen. Hij stierf in januari 1834, toen het hele gezin voor zo’n kuur in Nice verbleef. Margaretha Dedel was toen zwanger van haar vijfde kind, een dochter. Omdat de twee zoons ongetrouwd bleven – de drie dochters trouwden wel –, stierf met de dood van zoon Pieter Samuel (1832-1897) deze tak van het geslacht Berg van Middelburgh uit.
Zoals veel welgestelde vrouwen uit haar tijd zocht Margaretha Dedel een bezigheid in de wereld van liefdadigheid. Zo raakte zij betrokken bij het Reveil. In 1847 stuurde zij een brief naar O.G. Heldring, predikant te Hemmen (Betuwe) met de vraag of hij een gezin wist waaraan een verwaarloosd meisje kon worden uitbesteed. Daarmee droeg zij zonder het te weten bij aan de stichting van Asyl Steenbeek voor ‘gevallen meisjes’ en prostituées, want Heldring had toen juist een bezoek aan de Goudse vrouwengevangenis afgelegd en vroeg zich af hoe deze vrouwen hulp kon worden geboden. Hij kocht een oude bierbrouwerij die hij liet ombouwen tot opvangtehuis voor deze vrouwen. Eind 1848 woonden er reeds 23 meisjes intern, en stonden er vier op het punt te arriveren.
Margaretha Dedel was van begin af aan als bestuurslid bij Asyl Steenbeek betrokken. Waarschijnlijk zorgde zij voor bekendheid in de Amsterdamse kringen van liefdadigheid. Zij droeg in ieder geval zelf financieel bij aan de instelling. In 1848 doneerde zij tien gulden, een bijdrage die vermeld werd in het jaarverslag. Aangezien er ook anonieme bedragen binnenkwamen en er dames waren die voor specifieke meisjes betaalden, kan het zijn dat haar financiële rol groter was. In het jaarverslag over 1848 staat vermeld dat onder anderen een ‘dame D.’ voor een van de meisjes instond.
Op 30 april 1852 stierf Margaretha Dedel in Amsterdam, 52 jaar oud.
Archivalia
Universiteit van Amsterdam, Universiteitsbibliotheek: Reveilarchief, Ottho Gerhard Heldring, inv.nr. E7, bestuursnotulen 1849-1858.
Literatuur
- O.G. Heldring, Eerste verslag van den Staat en de verrigtingen van het Asyl Steenbeek (Amsterdam 1849) Pamflet, Koninklijke Bibliotheek Den Haag [dit moet nog gefatsoeneerd. Vast Knuttel Pfl].
- Van vrouwenleven 1813-1913. Ontwikkelingsgang van het leven en werken der vrouw in Nederland en de koloniën (Groningen 1913) 22.
- L. Heldring e.a., Gedenkboek van het 75-jarig bestaan van de Vereeniging Het Asyl Steenbeek, 1847-1922 (z.p. z.j.) 10.
- Nederland’s adelsboek 79 (1988) 472-473 [onder Berg; gegevens over de kinderen].
- Petra de Vries, Kuisheid voor mannen, vrijheid voor vrouwen (Amsterdam 1997) 73.
Redactie
Biografienummer in 1001 Vrouwen: 662
laatst gewijzigd: 13/01/2014
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.