© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Dircksdr., Maria, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Dircksdr [24/06/2015]
DIRCKSDR., Maria (geb. Aalsmeer? voor 1530 – gest. Leiden 1578), molenaarsweduwe, liet boedel na die in 1986 is gebruikt als uitgangspunt voor tentoonstelling over huisraad. Ze trouwde ca. 1550 met Barent Lambrechtsz. (ca. 1530-1573), molenaar. Voorzover bekend bleef het huwelijk kinderloos.
Over de familieachtergrond van Maria Dircksdr. is alleen bekend dat ze een jongere zus had die ook Maria heette en getrouwd was met Floris Cornelisz. Schuyt, organist van de Pieterskerk. Hun zoon werd de bekende organist Cornelis Schuyt. Om de zusters uit elkaar te houden werden ze in officiële stukken ‘Oude Maria’ en ‘Jonge Maria’ genoemd. Waarschijnlijk waren ze afkomstig uit Aalsmeer, want vader Dirck bezat daar een huis en een stuk land. Rond 1550 moet ‘de Oude Maria’ zijn getrouwd met Barend Lambrechtsz., een Leidse bakkerszoon die in 1562 de helft van een molen buiten de Hogewoertspoort kocht. Nadat Barend in het begin van 1573 was overleden, raakte Maria als weduwe in financiële problemen. Haar – katholiek gebleven – zwager Floris Schuyt was met achterlating van schulden gevlucht en Oude Maria Dircksdr. werd daarop door zijn schuldeisers aangesproken. De affaire leidde tot een proces voor het Hof van Holland dat zij verloor. Vlak na de dood van haar man verhuisde ze naar een klein huurhuis in de Zegerstraat. De huur bedroeg één gulden per maand.
Op 21 november 1578 noteerde de secretaris van de Weeskamer dat Oude Maritgen, de weduwe van Barent Lambrechtsz., was overleden. Een half jaar later (maart of april 1579) werd haar nagelaten boedel geïnventariseerd. Deze niet-volledige, maar wel zeer uitvoerige boedelbeschrijving bestond uit roerende en onroerende goederen en uit schulden. Duidelijk is dat de molenaarsweduwe ooit in goeden doen is geweest (ze bezat nog steeds stukken grond, een molen en obligaties) maar in haar laatste levensjaren met moeite het hoofd boven water heeft kunnen houden. Ze had een huurschuld, schulden aan haar advocaat en uitstaande rekeningen bij leveranciers van levensmiddelen. Ook had ze geld geleend bij buren en andere bekenden. Haar schuldeisers konden zich met hun bewijsstukken melden op het stadhuis.
In 1986 is de inventaris van Maria Dircksdr. gebruikt als uitgangspunt voor een tentoonstelling in het Museum Boymans-van Beuningen (Rotterdam) onder de titel Huisraad van een molenaarsweduwe. Een uitgebreide catalogus, met bijdragen over onder andere haar woning, haar huisraad en haar boekenbezit – ze bezat vier boeken – begeleidde de tentoonstelling.
Literatuur
J.R. ter Molen, A.P.E. Ruempol en A.G.A. van Dongen red., Huisraad van een molenaarsweduwe. Gebruiksvoorwerpen uit een 16de-eeuwse boedelinventaris. Tentoonstellingscatalogus Museum Boymans-van Beuningen, Rotterdam (Amsterdam 1986).
Illustratie
Omslag Huisraad van een molenaarsweduwe.
Redactie
Biografienummer in 1001 Vrouwen: 123
laatst gewijzigd: 24/06/2015
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.