© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Ingrid van der Vlis, Feith, Maria Catharina, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Feith [13/01/2014]
FEITH, Maria Catharina (ged. Elburg 21-7-1664 – gest. Elburg 5-9-1740), stichteres van oudeliedenhuis Feithenhof. Dochter van Dibbolt Feith (1637-1693), burgemeester van Harderwijk en richter van Oldebroek, en Eva van Ommeren (1635-1692). Maria Catharina Feith trouwde (1) op 27-3-1700 in Garderen met Arend Feith (1668-1708), burgemeester van Elburg en richter van Oldebroek; (2) op 7-2-1712 in Garderen met Gerrit van Witten (gest. 1737), burgemeester van Elburg. Uit huwelijk (1) werd 1 zoon geboren, die jong overleed; huwelijk (2) bleef kinderloos.
Maria Catharina Feith groeide op in Elburg, als tweede dochter in een burgemeestersgezin met vier kinderen – drie meisjes en één zoon. Ze behoorde tot de hoogste kringen van Elburg. Zelf trouwde ze twee maal met een burgemeester: in 1700 met haar neef Arend Feith, in 1712 met Gerrit baron van Witten. Ook haar broer werd burgemeester van de stad. In 1737 werd zij voor de tweede maal weduwe. Zelf stierf zij op 5 september 1740, 76 jaar oud. Op 13 september werd ze met pracht en praal begraven in de St. Nicolaaskerk van Elburg naast haar tweede echtgenoot, Gerrit van Witten. Een graftombe herinnert nog aan het echtpaar.
Maria Catharina Feith dankt haar naamsbekendheid aan het testament dat zij in augustus 1733 samen met haar tweede echtgenoot opstelde en dat na haar dood in 1740 openbaar werd gemaakt. Het testament luidde dat het grootste deel van de nalatenschap bestemd was voor de stichting van een Oude Mannen en Vrouwen Godshuis in naam van Maria Catharina Feith. Ook was een uitgebreide lijst bepalingen toegevoegd en een reglement voor de bewoners, waardoor Feith met recht geldt als ‘fundatrice’ van dit Feithenhof.
Feithenhof
Een woning op de Ledige Stede vormde de basis voor het Feithenhof. Daar was plek voor 24 mannen en vrouwen van zestig jaar en ouder. Potentiële bewoners moesten de gereformeerde religie belijden en in Elburg geboren zijn of er minstens vijftien jaar gewoond hebben. Voorts moesten zij zich vroom gedragen, zoveel werken als mogelijk was, mochten zij niet praten tijdens de bijbellezing en moesten zij ’s avonds op tijd weer binnen zijn. De regels zelf zijn niet ongewoon, wel dat de erflaatster deze zo gedetailleerd heeft nagelaten. Zo drukte Maria Catharina Feith een persoonlijk stempel op de instelling. De vijf predikanten die het toezicht moesten houden op het Feithenhof, werden door haar met naam in het testament vermeld. Zij hadden zich te houden aan de regels en gebruiken zoals Maria Catharina Feith die voorgesteld had. Nieuwe provisoren kregen nog decennialang bij aantreden een kopie van het oorspronkelijke testament uitgereikt.
Pas in 1957 werd het testament ontbonden en kregen de provisoren toestemming om losser met de bepalingen om te gaan. Zij mochten nu ook land verkopen en geld beleggen, waardoor in 1960 een grootscheepse renovatie kon plaatsvinden. Dertig jaar later ontstond het Nieuwe Feithenhof. De geest van Maria Catharina Feith was ook in het nieuwe tehuis nog duidelijk aanwezig. Zo werd er nog steeds iedere 11 november Sonde Marten (St. Maarten) gevierd, een van oorsprong katholiek feest dat in het noorden van Nederland ook in protestantse kringen gevierd bleef worden. Speciaal voor deze feestdag had Maria Catharina Feith een zilveren bokaal nagelaten voor de wijn die dan rondging. Die traditie zette zich voort in het flesje wijn dat de bewoners jaarlijks kregen, later vervangen door een uitgebreide maaltijd en een geldbedrag. Pas met de meest recente fusie tot Stichting Protestants Christelijke Woonzorg Unie Veluwe in 2007 is dit gebruik verdwenen.
Naslagwerken
Van der Aa; NNBW; Regt.
Archivalia
- Centraal Bureau voor Genealogie, Den Haag: drie dossiers Feith.
- Streekarchivariaat Noordwest-Veluwe: Stichting voor verzorging van bejaarden Feithenhof, Elburg, 1740-1945/1945-1980.
Literatuur
- H.O. Feith, Geslachtslijst van de familie Feith (Groningen 1881).
- Rhijnvis Feith, Genealogie van de familie Feith. Voortzetting der aantekeningen van mr. H.O. Feith no. 150, archivaris te Groningen (Den Haag 1924).
- P.R. Feith, Driehonderd jaar geschilderde familieportretten (Vorden 1973).
- W.J. de Gunst, Het Feithenhof, 1740-1990 (Elburg 1991).
Illustratie
Portret door onbekende kunstenaar, ongedateerd (Het Feithenhof, Elburg/foto Ger Hup).
Auteur: Ingrid van der VlisBiografienummer in 1001 Vrouwen: 404
laatst gewijzigd: 13/01/2014
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.