© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: K. Hulsker, Goossens, Geertruida Margaretha, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Goossens [13/01/2014]
GOOSSENS, Geertruida Margaretha (ged. Batavia 9-10-1696 – begr. Batavia 22-9-1758), door haar huwelijken ‘first lady’ van Indië. Dochter van Johannes Goossens (gest. in of na 1703), boekhouder, en Sophia Fauconnier (1676-1736). Geertruida Margaretha Goossens trouwde (1) in 1720 (ondertrouw 25-5-1720) in Batavia met Michiel Westpalm (1684-1734), eerste Raad van Indië; (2) op 1-9-1736 in Batavia (in ondertrouw) met Frederik Julius Coyett (gest. 1736), gezaghebber van Java’s Noord-Oostkust; (3) op 4-1-1737 in Batavia met Johannes Thedens (1680-1748), opperhoofd van Japan. Uit huwelijk (1) werden ten minste 4 zoons en 5 dochters geboren, van wie er 5 jong overleden; huwelijk (3) bleef kinderloos.
Geertruida Margaretha Goossens werd op 9 oktober 1696 gedoopt in de Hollandse kerk te Batavia. Haar vader was boekhouder in dienst van de VOC. Van hem is slechts bekend dat hij in 1703 een testament maakte. Na zijn dood hertrouwde haar moeder met Jasper van Mansdale. Net als haar moeder, die was geboren en opgegroeid in Batavia en op Ceylon, had Geertruida Margaretha Goossens haar wortels in de Indische samenleving.
Geertruida Margaretha Goossens trouwde in 1720 met de van Ameland afkomstige Michiel Westpalm, een weduwnaar met twee kinderen die bij de VOC in dienst was als commandeur en equipagemeester. Het echtpaar kreeg ten minste negen kinderen, van wie er vijf relatief jong overleden. Westpalm werd in 1726 Raad van Indië en zes jaar later directeur-generaal, en het gezin kwam te wonen op het kasteel van Batavia. Op 24 augustus 1734 overleed Westpalm.
Ongeveer twee jaar na de dood van Westpalm ging Geertruida Margaretha Goossens, op 1 september 1736, in ondertrouw met Frederik Julius Coyett, kennelijk een vriend van de familie: hij was als getuige opgetreden bij de doop van haar dochters Geertruida Catharina (1724) en Catharina Johanna (1725). Coyett had al een indrukwekkende carrière achter de rug, onder meer als Raad van Indië. Hij overleed echter voordat het huwelijk voltrokken kon worden, op 5 september 1736, en werd op 8 september begraven. In zijn testament had Coyett zijn verloofde niet benoemd tot universeel erfgenaam, maar zij bleef achter met ‘ten minste’ een landhuis op Gunung Sari.
Universeel erfgenaam van Coyett was Johannes Thedens, weduwnaar en de man met wie Geertruida Margaretha Goossens op 4 januari 1737 trouwde. Hij was afkomstig uit Friedrichstadt (Duitsland) en had eveneens carrière gemaakt in dienst van de VOC. Tijdens hun huwelijk klom hij op tot gouverneur-generaal. Geertruida Margaretha Goossens overleefde ook deze echtgenoot. Thedens overleed op 19 maart 1748 te Batavia en werd op 23 maart begraven.
Geertruida Margaretha Goossens was de ‘echtgenote van’ enkele machtige mannen. Alleen al daardoor had ze status. Het is bekend dat ze een buitenhuis bezat. Dat zij slaven gehad moet hebben, blijkt uit een akte van emancipatie van 27 juli 1753, waarin zij de slaaf Junij van Batavia vrijliet. Deze was bezit van Coyett geweest en via Thedens door haar geërfd. In juli 1754 kocht ze zelf voor honderddertig rijksdaalders een slaaf genaamd Soenoe van Boegis, die ze later voor hetzelfde bedrag verkocht aan de directeur van Souratte, Johannes Pekock.
Van haar vermogen krijgen we een idee door de verklaring die ze op 25 januari 1736 aflegde over een obligatie van 35.000 rijksdaalders die ze geërfd had van haar moeder. Van dit bedrag moest ze 5.500 rijksdaalders aan iemand anders betalen, wat ze mogelijk in 1739 heeft gedaan. In 1746 betaalde ze de begrafenis van haar zoon Johannes Michiel Westpalm. Deze had in zijn testament te kennen gegeven dat hij uit zijn moeders huis begraven wilde worden; hij werd bijgezet in de grafkelder van zijn vader. Het is onbekend hoe vermogend Geertruida Margaretha Goossens was bij haar overlijden.
In Batavia verkeerde Geertruida Margaretha Goossens ongetwijfeld in kringen van invloedrijke en vermogende mensen. Dat blijkt onder meer uit de getuigen bij de dopen van haar kinderen, onder wie de directeur van ’s Compagnies importante handel in Bengalen. Afgaande op de tot nu toe beschikbare informatie – vermoedelijk is er in het Arsip Nasional te Jakarta meer te vinden – valt aan te nemen dat zij een gerespecteerd lid van de Indische elite was. Geertruida Margaretha Goossens overleed in 1758 te Batavia en werd daar op 22 september begraven.
Naslagwerken
Taylor.
Archivalia
- Centraal Bureau voor Genealogie, Den Haag: microficheverzameling, lade Oost-Indië, dtbl Hollandse Kerk Batavia; Fichecollectie Bloys van Treslong Prins; collectie Oost-Indische Bronnen, registratienummers 3775, 6040, 15207, van het nog niet ontsloten deel de oude verwijzing: collectie familiepapieren Bloys van Treslong Prins, W752.
- Nationaal Archief, Den Haag: Verenigde Oost-Indische Compagnie, toegangsnr. 1.04.02, inv. nr. 6848 (Oostindische testamenten), kopie-testamenten, verleden voor notarissen in de VOC-vestigingen in Indië.
Literatuur
- J.F. Snelleman, Encyclopædie van Nederlandsch-Indië, 4 (’s-Gravenhage/Leiden 1905).
- W. Wijnaendts van Resandt, [bijdrage aan] De Nederlandsche Leeuw 28 (1910) 383-384.
- P.C. Bloys van Treslong Prins, ‘Aanvullingen op “De gouverneur-generaal en commissarissen-generaal van Nederlandsch-Indië (1610-1888) door M.A. van Rhede van der Kloot” getrokken uit het Landsarchief te Batavia’, De Nederlandsche Leeuw 47 (1929) 343-346; 48 (1930) 312-317.
- P.C. Bloys van Treslong Prins, Genealogische en heraldische gedenkwaardigheden betreffende Europeanen op Java, 1 (Batavia 1934).
- P.C. Bloys van Treslong Prins, ‘De Friezen op Java IX’, De Indische Navorscher (oorspronkelijke serie) 1 (1934/35) 88.
- P.C. Bloys van Treslong Prins, ‘De beoefening van de genealogie of geslachtkunde in Nederlandsch-Indië’, De Indische Navorscher 5 (1939) 1-5.
- W. Wijnaendts van Resandt, De gezaghebbers der Oost-Indische Compagnie op hare buiten-comptoiren in Azië (Amsterdam 1944).
- ‘De gouverneur-generaal en luitenant-generaal’, De Nederlandsche Leeuw 73 (1956) 339-356.
Auteur: K. Hulsker
laatst gewijzigd: 13/01/2014
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.