© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Ingrid van der Vlis, Kerkhoven, Caroline Constance Albertine, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/HuchtKerkhoven [06/09/2016]
KERKHOVEN, Caroline Constance Albertine, vooral bekend als Caroline van der Hucht-Kerkhoven, ook bekend onder pseudoniem Marie Daal (geb. Amsterdam 20-1-1840 – gest. Amsterdam 25-12-1915), schrijfster, strijdster voor humanitarisme en dierenwelzijn, oprichtster van het J.C. van der Huchtfonds. Dochter van Theodorus Johannes Kerkhoven (1789-1857), commissionair en schrijver, en Clara Henriëtte van der Hucht (1800-1888). Caroline Kerkhoven trouwde op 19-6-1862 in Amsterdam met Johan Carel van der Hucht (1832-1888), handelsagent, bankier, later directeur KNSM. Dit huwelijk bleef kinderloos.
Caroline Kerkhoven werd in Amsterdam geboren als nakomertje in een
groot gezin: ze had vier zussen en twee broers. Haar vader was luthers en haar
moeder gereformeerd. Op haar 22ste trouwde Caroline met Johan Carel van der
Hucht. Deze volle neef, opgegroeid in Nederlands-Indië, had na de dood van zijn
vader (in 1846) zijn opleiding in Nederland afgemaakt en was in Amsterdam
blijven wonen. Zowel de familie Kerkhoven als haar schoonfamilie had rijkdom
vergaard in Nederlands-Indië (Hella Haasse gebruikte een andere neef van
Caroline in haar Heren van de thee
(1992) als hoofdpersoon). Het
echtpaar Van der Hucht-Kerkhoven ging wonen aan de Amstel, later aan de
Prinsengracht. Het huwelijk bleef kinderloos. Vanwege zijn broze gezondheid nam
Johan Carel in 1871 ontslag en ging het stel regelmatig kuren. Daarvoor reisden
ze naar Duitsland en vanwege het aangenamere klimaat naar Zuid-Frankrijk.
Dierenwelzijn, kinderbescherming en humanitarisme
Caroline van der Hucht-Kerkhoven was hoofdredacteur van Androcles. Maandschrift aan de belangen van dieren gewijd, een tijdschrift dat sinds 1869 verscheen. Daarnaast droeg zij financieel ruimhartig bij aan initiatieven op dit vlak. Vanaf 1877 was ze nauw betrokken bij de Nederlandsche Vereeniging tot Bescherming van Dieren. Onder het pseudoniem Marie Daal schreef ze bovendien de roman Anna (1883), waarin ze de kwestie van dierenmishandeling thematiseerde. In 1890, twee jaar na de dood van haar man, richtte ze met een aantal andere welgestelde dames de Nederlandsche Bond ter Bestrijding van Vivisectie (NBBV) op. De NBBV gaf in 1891 haar tweedelige roman De familie van Westvoorne uit. Met Marie Jungius stond Van der Hucht-Kerkhoven aan de wieg van de Nederlandsche Kinderbond (1891), naar voorbeeld van de Engelse Bands of Mercy. De Kinderbond probeerde door middel van jeugdliteratuur en clubs kinderen bewust te maken van de noodzaak van bescherming van alles wat leeft. In 1894 trad ze ook aan als eerste vicevoorzitster van de Nederlandsche Vegetariërsbond.
Caroline van der Hucht-Kerkhoven maakte zich sterk voor het humanitarisme, een verzamelterm voor diverse idealistische stromingen die aan het eind van de negentiende eeuw opgeld deden. Ze had een groot netwerk met antimilitaristen, spiritisten, vegetariërs en christen-anarchisten. Een belangrijke spil daarin was Felix Ortt, de bekende voorvechter van het christen-anarchisme en vegetarisme. Vanaf 1899 was hij haar persoonlijke secretaris. Zij kenden elkaar van de Nederlandsche Vegetariërsbond, waarvan hij penningmeester was.
Op 25 juni 1907 richtte Caroline van der Hucht-Kerkhoven het naar haar echtgenoot genoemde J.C. van der Huchtfonds op, met duizend gulden als startkapitaal. Doelstelling van het fonds was het humanitaire gedachtengoed van het echtpaar uit te dragen. Expliciet werd daaraan toegevoegd dat geen enkel levend wezen daarvan uitgesloten werd: ook dieren konden op steun rekenen. Het fonds financierde onder meer de oprichting in 1913 van de Engendaalschool voor neutraal bijzonder onderwijs op humanitaire grondslag in Soest, een initiatief van Felix Ortt (vergelijkbaar met de Humanitaire school (1903) van de Rein Leven Beweging en de Werkplaats Kindergemeenschap (1926) van Kees Boeke). Caroline van der Hucht-Kerkhoven maakte de opening van de Engendaalschool nog mee. Zij overleed twee jaar later, op eerste kerstdag 1915, in de ouderdom van 75 jaar.
Betekenis
Van der Hucht-Kerkhoven liet een lijfrente na aan Felix Ortt. Zo kon hij in zijn levensonderhoud voorzien en zijn door haar zo bewonderde idealistische werk voortzetten. Voor de Engendaalschool stelde ze een groot legaat beschikbaar waarmee de op dat moment in financiële nood verkerende school werd gered. Uit dankbaarheid werd de naam gewijzigd in Van der Huchtschool. Deze specifieke humanitaire onderwijsvorm vond later navolging met een tweede school in Overhees (1980) en een derde Van der Huchtschool in Smitsveen (1991). Het J.C. van der Huchtfonds fuseerde in 2014 met de Martina de Beukelaar Stichting tot de stichting Van der Hucht de Beukelaar en verstrekt nog steeds financiële bijdragen aan projecten die de gezondheid en welzijn van mens en dier bevorderen.
Archivalia
Nationaal Archief, Den Haag: Stichting Indisch Thee- en Familie-archief Van der Hucht c.s. (raadpleegbaar vanaf 2017).
Publicaties
- [onder pseudoniem Marie Daal], Anna (Den Haag 1883).
- [onder pseudoniem Marie Daal], De familie van Westvoorne (Den Haag 1891).
- [met Jacoba F.D. Mossel], Licht en schaduw. Verhalen voor kinderen van verschillenden leeftijd (Den Haag 1906).
Vertaald:
- [met Daniël de Clerq], Vegetarisch kookboek aangevuld met eenige weken voor den vegetariër en voor hen die tot de natuurlijke levenswijze wenschen over te gaan (Haarlem 1892) van Eduard Baltzer.
- Het land aan gene zijde van de zon. Een sprookje voor onzen tijd (Den Haag 1895) van Anna Kingsford.
Verzameld:
- Wat mensen zeggen (z.p. 1899) [kinderlectuur].
- Uit menschen- en dierenwereld. Verhalen voor groot en klein (Soest 1905).
Literatuur
- N.P. van den Berg en K.A. van der Hucht, ‘Vier generaties van een clan actief in de theecultuur op Java’, Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie en het Iconographisch Bureau deel 42 (Den Haag 1988) 190.
- A. Kluveld, Reis door de hel der onschuldigen (Amsterdam 2000).
- Norbert van den Berg en Steven Wachlin, Het album voor Mientje. Een fotoalbum uit 1862 in Nederlandsch-Indië (Bussum 2005) 117-118, 238.
- Sanne Parlevliet, Meesterwerken met ezelsoren. Bewerkingen van literaire klassiekers voor kinderen 1850-1950 (Hilversum 2009) 183-185, 273.
Illustratie
Caroline van der Hucht-Kerkhoven. Firma Wegner & Mottu, ongedateerd (Stichting Indische Thee).
Auteur: Ingrid van der Vlis
laatst gewijzigd: 06/09/2016
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.