© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Swaab, Rosetta Salomon, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Kinsbergen [13/01/2014]
SWAAB, Rosetta Salomon, ook bekend als Weduwe Kinsbergen (geb. Amsterdam ca. 1759 – gest. Arnhem 1-1-1825), kermisartieste. Dochter van Salomon Benjamin Swaab en Betje Goldsmit. Rosetta Salomon Swaab trouwde in 1777? in Amsterdam met Lion Kinsbergen (ca. 1750-1813), kermisartiest. Uit dit huwelijk werd een onbekend aantal kinderen geboren, van wie 6 de volwassen leeftijd bereikten.
Rosetta Salomon (Roosje) Swaab groeide op in een joods gezin in Amsterdam. Zij trouwde, wellicht in 1777, met Lion Kinsbergen. Het paar kreeg – blijkens de advertentie die Rosetta in 1813 bij de dood van haar man plaatste – ten minste zes kinderen. Roosje Kinsbergen-Swaab trok met man en gezin langs jaarmarkten en kermissen in heel Nederland. Vanaf 1798 maakte Lion Kinsbergen naam op de Amsterdamse kermis met koorddansnummers, en vanaf 1803 met een paardennummer. Ook de zoons van Lion en Roosje, Jacques (ca. 1779-1852), Jochem (ca. 1783-1835) en Marcus (1790-1858), traden op kermissen op.
Na de dood van haar man in 1813 zette Rosetta Swaab als ‘weduwe Kinsbergen’ het door hem ontwikkelde paardenspel op de Amsterdamse kermis voort. Zo trok zij in 1815 de aandacht met ‘exercitiën en evolutiën van paarderijers’. Niet zeker is of zij zelf die paarden dresseerde of het anderen liet doen. Zij had een tent op de Botermarkt (nu: Rembrandtplein) waarin ook andere artiesten optraden. In 1816 kwamen daar ‘koorddansers en springers’ bij.
Roosje Salomon Swaab overleed op 1 januari 1825 in Arnhem, ongeveer 84 jaar oud.
Archivalia
- Centraal Bureau voor Genealogie, Den Haag: Familieadvertenties Kinsbergen, overlijden Lion Kinsbergen 23-9-1813.
- Gelders Archief, Arnhem: BS, toegang 0207, inv. nr. 38, akte 1.
- Groninger Archieven: BS Groningen, huwelijk Jacques Kinsbergen 11-9-1823, akte 137.
Literatuur
- M.H. Gans, Memorboek (Baarn 1971) 354.
- Marja Keyser, Komt dat zien! De Amsterdamse kermis in de negentiende eeuw (Rotterdam 1976) 75, 77, 79.
- Marja Keyser, ‘Paardrijders op de kermissen van Delft en Amsterdam’, Scenarium 5 (1981) 73-80.
Redactie
Biografienummer in 1001 Vrouwen: 578
laatst gewijzigd: 13/01/2014
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.