© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Elizabeth Kooman, Kraan, Hanna, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Kraan [26/02/2018]
KRAAN, Hanna (geb. Rotterdam 24-7-1946 – gest. Soest 2-1-2011), kinderboekenschrijfster. Dochter van Hendrik H. Kraan (1909-1973), directeur kindertehuis en consulent voor de Kinderbescherming, en Francisca Johannes (1908-1994). Ze had een relatie met Aad Lourens (1947), apotheker.
Hanna Kraan werd geboren als
tweede kind in een gezin met drie kinderen. Ze had een oudere broer, Jaap, en
een jongere broer, Henk. Hanna groeide met nog veel meer jongens op, omdat haar
vader in Rotterdam directeur was van een Tehuis voor Werkende Jongens, het
latere Cortenaerhuis. Haar fascinatie voor lezen en het verzinnen van verhalen
had ze van geen vreemde, want haar vader schreef drie jongensboeken. Hanna was
zeventien toen ze in 1964 haar mms-diploma haalde aan de hbs voor meisjes in
Rotterdam. Een week later won zij een opstelwedstrijd van de Alliance
Française. Haar in het Frans geschreven opstel over het belang van het leren
van talen werd beloond met een verblijf van acht dagen in Parijs. In haar
vervolgstudie maakte Hanna zich een nieuwe taal eigen: ze studeerde voor
tolk-vertaler Italiaans aan de universiteit van Utrecht.
Dierenverhalen
Na haar studie werkte Hanna Kraan als tolk voor de rechtbank en diverse bedrijven en daarna als rondleider van kinderen in musea. Begin jaren zeventig keerde ze terug naar Rotterdam en doceerde ze Italiaans aan zangstudenten van het conservatorium. Een vriend vroeg haar verhalen over dieren te schrijven voor de kinderpagina’s van landbouwtijdschrift Boerderij. Kraan deed dit van 1973 tot 1978. In de verhalen introduceerde ze een haas, een egel en een heks. Jaren later bewerkte ze de verhaaltjes tot een voorleesbundel en stuurde die naar Uitgeverij Lemniscaat, die meteen enthousiast was. Zo debuteerde Kraan in 1990 met Verhalen van de boze heks. Hierna volgden nog zes boeken over een boze heks. Kraans heks is niet echt boos, maar soms humeurig en dan kan ze rare streken uithalen. Van de heksenserie werd door Didi Hovingh een 49 afleveringen tellende televisiebewerking gemaakt: een schimmenspel, uitgezonden bij Villa Achterwerk van de VPRO. De serie won in 1997 een Gouden Beeld. Na haar serie over de boze heks schreef Kraan drie boeken over de eekhoorn Krik, de pad Domper en de merel Melle, die samen avonturen beleven in en rond het huis van de familie Keizer. Ook schreef ze een boek met sinterklaasverhalen, Dansen op het dak (1998).
Kraans uitgever noemde haar bescheiden. Ze wilde schrijven, maar hield niet van de roem die daarbij kwam kijken. Ze had een relatie met de gepensioneerde apotheker Aad Lourens (1947), maar over haar privéleven liet ze niets los. Wat dat betreft leek ze op haar paddenpersonage Domper, die aan de steen waaronder hij woont twee bordjes heeft gehangen: ‘Voor 12 uur niet storen’ en op het andere ‘na 12 uur niet storen’. Toch ging Hanna Kraan er wel op uit om te signeren en met kinderen te praten over haar boeken op basisscholen en in bibliotheken. Ze kon genieten van geschiedenis, schilderijen, muziek en wandelen. Hanna Kraan overleed op 2 januari 2011 aan de gevolgen van kanker, 64 jaar oud. Op 8 januari werd ze in besloten kring gecremeerd.
Ontvangst
De literaire kritiek was in het algemeen positief over Kraans werk. Recensenten vonden haar taal helder en zorgvuldig en omschreven de verhalen regelmatig als ‘knus’. Enkele critici waren minder te spreken over de literaire kwaliteit en vergeleken Kraan in haar nadeel met Jean Dulieu en Toon Tellegen. Bij kinderen zijn Kraans boeken geliefd; ze zijn goed verkocht. De boze heks is weer bezig (1992), Bloemen voor de boze heks (1994), Toveren met de boze heks (1996), De boze heks geeft een feest (2002), Lang leve de boze heks (2003) en Krik (2005) werden getipt door de Nederlands Kinderjury. In 2008 riep Stichting Lezen Verhalen van de boze heks uit tot een van de 99 mooiste kinderboeken aller tijden. Veel van Kraans boeken verschenen als luisterboek en een deel van haar oeuvre is vertaald in het Duits, Engels, Frans, Italiaans, Servisch en Sloveens.
Naslagwerken
Lexicon jeugdliteratuur.
Archivalia
Letterkundig Museum, Den Haag: niet nader gecatalogiseerde archivalia.
Publicaties/werken
Behalve genoemde titels:
- De boze heks moet winnen (Rotterdam 1999).
- Hier is de boze heks (Rotterdam 2005) [bundeling van dertig eerder verschenen verhalen].
- Domper, Krik en Melle (Rotterdam 2006).
- De tuin van Krik (Rotterdam 2010).
- Ik ben Krik, Krik ben ik (Rotterdam 2011) [bundeling van alle eerder verschenen verhalen over Krik].
Literatuur
- Robin Blom, ‘Soms vertellen ze dat hun kind een egel-type is’, Rotterdams Dagblad, 15-2-2002.
- Dijlan van Vlimmeren, ‘Niet in te pakken met wat dikdoenerij’, AD/Rotterdams Dagblad, 6-10-2005.
Illustratie
Hanna Kraan, door onbekende fotograaf, 1999 (Lemniscaat Rotterdam).
Auteur: Elizabeth Kooman
laatst gewijzigd: 26/02/2018
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.