© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Inge de Wilde, Kranenburg, Aukje, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Kranenburg [13/01/2014]
KRANENBURG, Aukje (geb. Groningen 27-8-1822 – gest. Groningen 13-3-1901), boekhandelaarster. Dochter van Hindrik Kranenburg (1795-1884), koopman, en Albertien Klein (1802-1880). Aukje Kranenburg trouwde op 11-7-1845 in Groningen met Joannes Römelingh (1820-1892), boekhandelaar. Uit dit huwelijk werden 8 kinderen geboren, van wie er 3 jong overleden.
Aukje Kranenburg groeide op als oudste dochter in een Nederlands Hervormd gezin met zeven kinderen in Groningen. Op 22-jarige leeftijd huwde zij Joannes Römelingh, zoon van de boekhandelaar en uitgever Johannes Römelingh (1781-1857) – vanaf 1827 gevestigd aan de Grote Markt – en jarenlang president van het Boekverkoopers Collegie in Groningen. Aukje en Joannes begonnen in 1845 een boek- en papierhandel in de Heerestraat, hoek Hoogstraatje. Daarnaast hadden zij een uitgeversbedrijf van vooral proefschriften en godsdienstige werken.
Aukje Römeling-Kranenburg kreeg acht kinderen, van wie er vijf de volwassen leeftijd bereikten. Drie van hen kwamen ook in de boekhandel van haar en haar man te werken: Johannes (1847-1887), Albertine (1849-1889) en Geertruida Römelingh (1850-1944). Alleen de laatste was dus nog in leven toen Joannes Römelingh op 18 mei 1892 overleed. Als weduwe zette Aukje Römelingh samen met haar dochter de winkel in de Heerestraat voort. Het kwam vaker voor dat weduwen, met een of meer kinderen, het bedrijf van hun echtgenoot continueerden. Bijzonder was wel dat Aukje Römelingh in 1895 Imke Toens (1853-1929), een vrouw uit Delft die niet tot de familie behoorde, in de leiding van het bedrijf opnam. Moeder en dochter Römelingh introduceerden haar in het Nieuwsblad voor den Boekhandel van 26 maart 1895 en roemden de ‘opleiding die ze genoten heeft’.
Aukje Römelingh-Kranenburg was de zeventig gepasseerd toen zij in 1895 afscheid nam van de boekhandel in de Heerestraat. Ze overleed in 1901 en werd begraven in het familiegraf op de Zuiderbegraafplaats in Groningen, waar ook haar man begraven lag.
Archivalia
- Groninger Archieven, Groningen: Geboorte- en overlijdensaktes; bevolkingsregister; archief Groningse Boekverkoopers Collegie, inv. nr. 82.
- Castricum: Familiearchief K. Römelingh [particulier].
Literatuur
- Algemeen adresboek van Groningen (1896).
- Nieuwsblad voor den Boekhandel. Uitgave van de Vereeniging ter Bevordering van de Belangen des Boekhandels (1895, 1900).
- J. Oomkens, Bouwstoffen tot eene geschiedenis van de boekdrukkunst en den boekhandel in de stad en provincie Groningen (Groningen 1854; 2de druk 1864).
- L.S. Römelingh, Beschrijving van de familie Römelingh (z.p. [ca 1973]) [onuitgegeven typoscript].
- Inge de Wilde, Nieuwe deelgenoten in de wetenschap. Vrouwelijke studenten en docenten aan de Rijksuniversiteit Groningen 1871-1919 (Assen 1998) 287.
- Inge de Wilde, Römelingh. Boekhandelaren en uitgevers in Groningen (1806-1961) (Groningen 2001) 8-16.
Illustratie
Portretfoto, door onbekende fotograaf, ongedateerd (Fotocollectie O.D.J. Roemeling, Hardegarijp).
Auteur: Inge de Wilde
Biografienummer in 1001 Vrouwen: 721
laatst gewijzigd: 13/01/2014
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.