Boermans, Maria Magdalena Aldegonda (1671-1736)

© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Marja Volbeda, Boermans, Maria Magdalena Aldegonda, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/MariaBoermans [13/01/2014] 

BOERMANS, Maria Magdalena Aldegonda (geb. Crudenberg, bij Wezel, Duitsland 11-9-1671 – gest. Venlo 3-2-1736), hofdame, slachtoffer van verbroken trouwbelofte. Dochter van Johannes Hubertus Boermans (1636-1711), schout, en Maria Agnes Höling (gest. 1716). Maria Magdalena Boermans bleef ongehuwd. Uit haar relatie met Henri de Pas de Feuquières (ca. 1667-1747), officier in Spaanse dienst, werd 1 dochter geboren.

Maria Magdalena Boermans was de tweede dochter uit het tweede huwelijk van Johannes Hubertus Boermans. Samen met haar vier zusters – twee halfzusjes uit het eerste huwelijk van haar vader waren jong overleden – groeide ze op in Well en Venlo. De schepenfamilie Boermans was niet onbemiddeld. De vader was onder meer schout in Blerick, Well en Bergen, en tevens hofmeester op het kasteel Well, toentertijd in bezit van de familie Van Limburg Stirum. Dankzij deze functies verkeerde hij in hogere kringen. Zijn oudste dochters – Amalia Catharina en Maria Magdalena – waren volgens Boermans en Verzijl (1925) van een bijzondere schoonheid, getuige hun portretten die tot 1905 op het kasteel Well hingen, maar waarvan de huidige verblijfplaats onbekend is.

Omstreeks 1700 was Maria Magdalena als ‘staatjuffer’ (hofdame) in dienst bij de toenmalige bewoonster van het kasteel, Juliana Petronella van Limburg Bronckhorst Stirum, douarière De Pas. Op dat moment had haar oudere zus Amalia Catharina een geheime liefdesrelatie met de jongste zoon van de douarière. Uit een schriftelijke verklaring van Maria Magdalena blijkt dat de oudere broers (Henri en Charles) lucht hadden gekregen van de affaire van hun broer met Amalia. Onder bedreiging van lichamelijk geweld – Charles greep haar naar de keel – probeerden zij Maria Magdalena uit te horen, maar zij hield vol niets van de zaak te weten. Intussen had zij zelf een relatie gekregen met Henri. Hij zou haar trouwbeloften hebben gedaan en haar met lieve woorden hebben verleid, zo verklaarde Maria Magdalena in het testament dat zij kort voor haar dood liet opmaken. Vermoedelijk haalde alle commotie rond het geheime huwelijk van zijn jongere broer een streep door een eventueel huwelijk: Henri verbrak zijn beloften.

Opnieuw werden vader Boermans en douarière De Pas met een schandaal geconfronteerd, want Maria Magdalena bleek zwanger. In Kerkrade, weg van familie en vrienden, beviel ze op 19 juli 1703 van Anna Charlotta Antonetta (de) Pas. Volgens het doopbewijs verklaarde Maria Magdalena dat Henri de Pas, graaf van Well en Bergen, de vader van Anna was: in alle latere stukken wordt het meisje Anna C.A. (de) Pas genoemd. Maria Magdalena keerde niet terug naar kasteel Well, maar ging weer wonen in het ouderlijk huis aan de Gasthuisstraat in Venlo. Haar dochter woonde van haar 4de tot haar 24ste jaar bij pleegouders in Kerkrade. Waar het meisje de eerste vier jaar heeft gewoond, is onbekend.

Maria Magdalena Boermans bleef ongehuwd. Vanaf 1709 zorgde zij samen met haar zusters Maria Ursula en Sibilla Elisabeth voor hun half verweesde neefje Antoon Max de Pas, de zoon van Amalia. Van 1727 tot 1733 woonde ze bij hem in het kasteel, daarna keerden Maria Magdalena en Sibilla Elisabeth terug naar de Gasthuisstraat. In 1734 beloonde Antoon Max haar en Sibilla Elisabeth – Maria Ursula was toen al overleden – voor al hun inspanningen. Zij ontvingen ieder een jaarinkomen van tachtig pattacons. Op 3 februari 1736 overleed Maria Magdalena Boermans, 64 jaar oud. Ze werd op 5 februari 1736 begraven bij haar moeder en zuster Maria Ursula op het koor van de St. Martinuskerk in Venlo, conform haar laatste wil.

Naslagwerken

NNBW.

Archivalia

• Gemeentearchief Venlo: toegang 150, Schepenbank Venlo, inv. nr. 2623 Inschrijvingen testamenten (1729-1740), d.d. 23-1-1736 [schepenverklaring, aangaande het testament van Maria Magdalena Bormans].
• Regionaal Historisch Centrum Limburg, Maastricht: toegang 16.112B-1, Magazijnlijst van de archieven van het kasteel Well. Aanwinsten uit de nalatenschap van A.F. van Beurden, inv. nr. 203 [verklaring notaris op verzoek van M.M. Bormans dat hij op de citadel het doop- en trouwboek zag en daarin aangetekend vond het huwelijk de Pas-Bormans]; inv. nr. 226, Verdrag tussen M.M. bormans en Anthon, Max de Pas (1734), inv. nr. 231 Testament van Maria Magdalena Bormans (23-1-1736), inv. nr. 232, bericht over dood en begrafenis Maria Magdalena Bormans (1736); inv. nr. 541, Doopbewijs van Anna, dochter van M.M.A. Bormans en Comte de Pas, baron de Well (19-7-1703); inv. nr. 550, Stukken betrekking hebbende op het onechte kind Anna (ca. 1710).

Literatuur

• M.J. Janssen, ‘Lijst van schouten en secretarissen der heerlijkheid Blitterswijk’, De Maasgouw 1 (1909) 4-5.
• A.F. van Beurden, ‘Aantekeningen over het Venlosche geslacht Boermans, ook wel Bormans, De Nederlandsche Leeuw 7 (1913) 207-212.
• H.J.F. Boermans en J.J.M.H. Verzijl, Genealogie der familie Boermans, benevens eenige aantekeningen omtrent andere aanverwante families (Venlo 1925) 56-137.
• J. Verheyen, Het kasteel van Well en de vloek die er op rustte (Maastricht 1955).
• Th.W.L. Driessen, Well en wee van een kasteeldorp in Noord-Limburg, bewerking door Hen Camps (Venlo 1980) 117-122.