© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Marloes Huiskamp, Oostfries, Catharina, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Oostfries [13/01/2014]
OOSTFRIES, Catharina, ook bekend als Trijntje Sieuwerts (geb. Nieuwkoop 1636? - gest. Alkmaar 13-11-1708), (glas-)schilderes en tekenares. Zij trouwde op 2-10-1661 te Alkmaar met Claes Pietersz. van der Meulen (1642-1693), glasschilder. Uit dit huwelijk werden 5 dochters en 3 zoons geboren.
Volgens Arnold Houbraken is Catharina Oostfries in 1636 te Nieuwkoop geboren. Gezien het patroniem Sieuwerts of varianten daarop, waarmee zij in documenten ook wordt aangeduid, heette haar vader Sieuwert. Verder is er niets over haar achtergrond bekend. Wel weten we dat Catharina de zuster was van Jozef Oostfries (1628-1661), die als glasschilder werkzaam was in Hoorn en omgeving. In de Alkmaarse archieven staat te lezen dat Trijntje Sieuwerts op 2 oktober 1661 trouwde met glasschilder Claes Pietersz. van der Meulen en dat beiden op het moment van ondertrouw, 18 september 1661, in Hoorn woonden. Van de vijf dochters en drie zoons die het paar tussen 1662 en 1679 zou krijgen overleed in ieder geval één dochter jong. Bekend is dat zoon Pieter (1667-1714) glazenmaker werd en zoon Sieuwert (1679-1730), klaarblijkelijk vernoemd naar zijn grootvader, (marine-)schilder.
Houbraken meldt dat Catharina Oostfries als kunstenares actief was op hetzelfde terrein als haar broer en haar man en dat zij ‘zo kunstlievende [was] dat zij tot in haar tweeënzeventigste jaar dagelijks nog ijverde en zich naarstig oefende, zo in ’t tekenen als glasschilderen’. Catharina moet dus het nodige hebben geproduceerd, maar er zijn geen tekeningen en glasschilderingen van haar hand traceerbaar. Ook de verblijfplaats van twee getekende marines die in 1846 in Utrecht te koop werden aangeboden is onbekend. Wel is de afgelopen decennia gebleken dat Catharina Oostfries ook schilderijen maakte: op veilingen zijn enkele gesigneerde stillevens met bloemen en dood gevogelte opgedoken.
Houbrakens vermelding van ‘de 13 van slachtmaand 1708’ als sterfdatum van Catharina Oostfries strookt met de aantekening in de Alkmaarse begrafenisboeken. Daarin staat dat Trijntje Sieuwerts op 17 november 1708 werd begraven.
Naslagwerken
Van der Aa; Houbraken; Immerzeel; Kramm; Lexicon Noord-Nederlandse kunstenaressen; Petteys; Thieme (niet zelfst.); Willigen/Meijer; Wurzbach.
Archivalia
Regionaal Archief Alkmaar: DTB, inv. 26 (ondertrouw en huwelijk Trijntje Sieuwerts en Claes van der Meulen op resp. 18-9-1661 en 2-10-1661); DTB, folio N.G., nr. 186 [begrafenis Trijntje Sieuwerts].
Werk
Af en toe verschijnen stillevens van Catharina Oostfries op veilingen. Bijv.: Bloemstilleven, gesigneerd en gedateerd 1678, Christie’s, Amsterdam 12-6-1990, nr. 329; twee stillevens met dode vogels (zie ill.).
Literatuur
- C.W. Bruinvis, ‘Nadere mededeelingen over kunstenaars en hun werk in betrekking tot Alkmaar’, Oud-Holland 27 (1909) 115-124, hier vooral 120.
- E.A. Honig, ‘The art of being “artistic”: Dutch women’s creative practices in the 17th century’, Woman's Art Journal 22 (2001/02) 31-39, hier vooral 32, 38.
Illustratie
Twee stillevens met dode vogels, door Catharina Oostfries, gesigneerd; veiling Piasa, 25-6-2004, nr. 89.
Auteur: Marloes Huiskamp
Biografienummer in 1001 Vrouwen: 317
laatst gewijzigd: 13/01/2014
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.