© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Wim Rutgers, Paskel, Laura Simona, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Paskel [23/12/2018]
PASKEL, Laura Simona, vooral bekend als Laura Wernet-Paskel (geb. Santa Cruz, Aruba 18-2-1911 – gest. San Nicolas, Aruba 8-9-1962), onderwijzeres, schrijfster, eerste politica op Aruba. Dochter van Petrus Nicolaas Paskel (1885-1955), landbouwer, en Gustina Geerman (1879-1968), naaister. Laura Paskel trouwde op 18-9-1937 in Oranjestad met Willem Wernet (1911-1990), Lago-medewerker, ondernemer. Uit dit huwelijk werden 6 zoons en 1 dochter geboren.
Laura Paskel groeide op als oudste van drie – ze had een broer
en een zus – in een katholiek landbouwersgezin in Santa Cruz. Het lager
onderwijs volgde ze in het zusterhuis in de wijk Sividivi van Oranjestad. Bij
gebrek aan goede wegen en vervoersmiddelen legde ze de afstand van tien kilometer
dagelijks per ezel af. Kennelijk kon Laura goed leren. Op advies van de soeurs
ging ze in 1926 als vijftienjarig meisje naar de rooms-katholieke kweekschool Het
Heilig Hart bij de zusters Dominicanessen in Reuver (Limburg), een onderwijsinstituut
waar later veel Arubanen zouden gaan studeren. Op 11 juni 1931 behaalde ze daar
haar onderwijsakte en zoals gebruikelijk eveneens de aantekening nuttige
handwerken en het diploma godsdienst.
Juffrouw Laura
Terug op Aruba werd Laura Paskel per 1 september 1931 onderwijzeres aan de Mariaschool voor meisjes in Santa Cruz. Daarmee was ze de eerste gediplomeerde Arubaanse onderwijzeres en de enige naast alle Nederlandse soeurs, die in die dagen het katholieke onderwijs op Aruba verzorgden. Juffrouw Laura gaf les in de vijfde klas (35 leerlingen). Toen ze in 1937 in het huwelijk trad met Willem Wernet, kreeg ze als getrouwde vrouw ontslag, zoals dat toen gebruikelijk was. Tussen 1938 en 1949 werden hun zeven kinderen geboren. In de eerste jaren van haar huwelijk deed ze de administratie van de bedrijven van haar echtgenoot: de refresqueria (lunchroom) Santa Martha en de Aruba Motors Company, het eerste bedrijf van Cushman motorscooters op het eiland.
In haar huis had Laura Wernet-Paskel een eigen bibliotheek – tal van boeken leende ze uit omdat er in die tijd op het eiland nog geen openbare bibliotheek bestond. Zelf schreef ze poëzie en korte verhalen. Toen ze in 1944 het met de hand geschreven manuscript van tachtig pagina’s Ons eilandje Aruba voltooide, was ze daarmee de eerste Arubaanse vrouw die een stukje geschiedenis van haar eiland op papier vastlegde. Haar aantekeningen over haar jeugd op Aruba en de verhalen die ze als kind had gehoord over onder meer de geschiedenis, het goud dat vroeger gevonden werd en de moderne oliefaffinaderij, zouden pas lang na haar dood worden gepubliceerd.
Vanaf 1948 was Laura Wernet-Paskel weer als onderwijzeres werkzaam, maar dit keer op contractbasis en steeds voor korte tijd. Zo stond ze opnieuw voor de klas op de Mariaschool, maar ook op andere scholen, zoals het Filomena College. Ze was eveneens actief op sociaal-maatschappelijk en cultureel terrein en bij kerkelijke activiteiten. Toen de Nederlandse eilanden zelfbestuur zouden krijgen, betrad ze, als eerste Arubaanse vrouw, ook de politieke arena: in 1949 was ze de nummer vijf op de lijst van Union Nacional Aruba (UNA) maar haalde onvoldoende stemmen voor een zetel in de Eilandsraad. In lijn met al deze binnenlandse activiteiten onderhield ze een uitgebreid internationaal correspondentienetwerk. In 1953 organiseerde ze inzamelingsacties voor Nederlandse slachtoffers van de overstromingsramp.
Rond 1960 werd Laura Wernet-Paskel ziek – ze had kanker. Op 8 september 1962 stierf ze in het Lago Hospitaal in San Nicolas, op de leeftijd van 51 jaar. Ze werd begraven op de rooms-katholieke begraafplaats in Santa Cruz.
Ons eilandje Aruba
Op 18 maart 1990 wijdde Radio Carina een programma van acht uur aan Laura Wernet-Paskel, gepresenteerd door Gerda Groot. Daarbij las zij grote stukken uit het manuscript Ons eilandje Aruba voor. Er kwamen enthousiaste reacties op het programma en hierop besloten de kinderen Wernet het manuscript vrij te geven voor publicatie. Het in Nederland gedrukte boekje (tachtig pagina’s) werd op 26 april 1992 officieel gepresenteerd op het eiland. Daarna zijn talrijke initiatieven genomen om de naam Laua van Wernet-Paskel in ere te houden. Zo werd nog datzelfde jaar de basisschool Sint Jan in Sante Cruz omgedoopt tot Colegio Laura Wernet-Paskel en kwam in 1996 een postzegel uit met haar beeltenis. Op 5 juli 1999 werd de Stichting Laura Simona Wernet-Paskel opgericht om ‘haar ideeën levend te houden en uit te dragen in de Arubaanse gemeenschap in het algemeen en Santa Cruz in het bijzonder’. Er volgde in september van dat jaar een tentoonstelling over haar leven en werk in de Biblioteca Nacional Aruba, en eind 1999 werd Laura Wernet-Paskel door diverse instanties van Aruba tot Vrouw van het Millennium gekozen.
Laura Wernet-Paskel was een vrouw van initiatieven die niet aarzelde het voortouw te nemen op sociaal-maatschappelijk, cultureel en politiek gebied. In zijn overzicht van de Arubaanse literatuur roemt Henry Habibe de levendige stijl, de multi-culturaliteit en de beeldspraak en humor van Ons eilandje Aruba: ‘De kracht van haar verteltrant is de literaire wijze waarop zij het Arubaanse verleden onder woorden brengt’ (p. 137).
Publicaties
Ons eilandje Aruba (Zutphen 1992).
Literatuur
- ‘Het boek “Ons eilandje Aruba” van juffrouw Laura na bijna een halve eeuw toch uit!’, Noticiero Aruba, 2-2-1992.
- Eef Hermers, ‘Manuscript van wijlen Laura Wernet gepubliceerd: “De hemel moge je knoek genadig zijn”’, Amigoe, 18-3-1992, 3.
- Henry Habibe, Aruba in literair perspectief; tussen traditie en vernieuwing, 1905-1975 (Oranjestad 2014) 123-138.
Illustratie
Laura Wernet-Paskel, door onbekende fotograaf, ongedateerd (particuliere collectie).
Auteur: Wim Rutgers
laatst gewijzigd: 23/12/2018
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.