© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Ingrid van der Vlis, Sasha Meyer, Praxmarer, Marianne Maria Yvonne, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Praxmarer [01/09/2016]
PRAXMARER, Marianne Maria Yvonne (geb. Wenen 24-3-1922 – gest. Abcoude 3-4-2013), oprichtster van SOS Kinderdorpen. Dochter van Rudolf Praxmarer (1900-1975), textielfabrikant, en Maria-Theresia Landsberger (1898-1948). Yvonne Praxmarer trouwde (1) op 7-1-1947 in Zürich met Finn Clement (1920-1969), chemicus; (2) na echtscheiding (formele datum onbekend) op 14-9-1951 in Amsterdam met J(e)an Meyer (1918-1990), chemicus. Uit huwelijk (2) werd 1 dochter geboren.
Yvonne Praxmarer werd geboren in Wenen als enig kind van een katholieke
vader en een Joodse moeder. Ze kwam uit een welvarend milieu. Haar kindertijd bracht
ze door in het kleine stadje Frýdek-Mistek in Oostenrijk (tegenwoordig Tsjechië),
waar haar vader leiding gaf aan een textielfabriek. Haar moeder was een
fanatiek paardrijdster die succesvol aan springwedstrijden deelnam.
Scheikundige
Toen Yvonne dertien jaar was, vertrok haar moeder naar Frankrijk omdat ze de Oostenrijkse ruiter Otto von Smolenski-Montecuccoli had leren kennen – in 1939 zouden ze trouwen. Yvonne bleef bij haar vader wonen en werd voornamelijk door haar grootmoeder (Marianne Landsberger) en haar gouvernante opgevoed. In 1938 ging ze een jaar op kostschool in Marlow, Engeland. Vanwege de toenemende Jodenvervolging verhuisden haar grootmoeder en Yvonne een jaar later naar Lausanne in het neutrale Zwitserland. Daar behaalde Yvonne in 1944 haar titel als scheikundig ingenieur. Intussen was haar moeder in 1940 via Mexico naar de Dominicaanse Republiek gevlucht, waar zij vanaf 1941 een boerderij exploiteerde – een deel van de winst stuurde ze naar Zwitserland voor het levensonderhoud van haar moeder en dochter.
In 1947 trouwde Yvonne Praxmarer met een Deense studiegenoot: Finn Clement. Daarmee werd ze Deens staatsburger. Drie maanden later al werd de scheiding van tafel en bed uitgesproken. In 1948 promoveerde ze in Zürich bij Nobelprijswinnaar Leopold Ruzicka op onderzoek naar een medicijn tegen de paardenziekte droes. Nog datzelfde jaar werd ze wetenschappelijk redacteur van de Encyclopaedia of Organic Chemistry bij uitgeverij Elsevier in Amsterdam. Daar leerde ze Jan Meyer kennen, met wie ze in 1951 trouwde en in 1952 in Abcoude ging wonen. Door dit tweede huwelijk werd ze Nederlands staatsburger – voortaan noemde ze zich Meyer-Praxmarer. Toen in 1957 dochter Sasha werd geboren, kwam er een eind aan haar carrière bij Elsevier omdat de uitgeverij het principe huldigde dat een kantoorbaan voor een getrouwde vrouw niet te combineren was met haar gezinstaak. Ze bleef nog wel thuis wat correctiewerk voor Elsevier doen, maar dat ervoer ze als onbevredigend.
SOS Kinderdorpen
In de jaren zestig kwam Yvonne Meyer-Praxmarer bij de Vereniging Nederland-Oostenrijk in aanraking met Hermann Gmeiner, de oprichter van de internationale organisatie SOS Kinderdorf (1949). De aanpak van deze organisatie, die weeskinderen uit vooral ontwikkelingslanden opving in zogenoemde ‘kinderdorpen’, sprak haar aan en in 1965 richtte zij samen met haar echtgenoot de Nederlandse stichting SOS Kinderdorpen op. Onder het motto: ‘Niemand kan iedereen helpen, maar iedereen kan iemand helpen’ gaf ze voorlichting en presentaties om geld in te zamelen. Na vier jaar had ze genoeg geld bijeengebracht voor een SOS Kinderdorp in Zuid-Italië. In 1980 kreeg de organisatie een eigen kantoor aan de Prins Hendriklaan in Amsterdam.
Yvonne Meyer-Praxmarer bleef in Abcoude wonen, ook nadat haar echtgenoot in 1990 was gestorven. Tot het eind van haar leven bleef ze nauw betrokken bij SOS Kinderdorpen. Verzwakt door griep overleed Yvonne Meyer-Praxmarer op 3 april 2013 in Abcoude, op 91-jarige leeftijd.
Betekenis
In 1993 werd Yvonne Meyer-Praxmarer geridderd tot Officier in de Orde van Oranje Nassau. In 2010 werd ze voor haar werk voor SOS Kinderdorpen vereerd met een eigen tulp, de Yvonne Meyer. SOS Kinderdorpen maakt nog altijd deel uit van de wereldwijde organisatie en biedt vanuit Nederland zorg aan tienduizenden kinderen, die in zogenoemde ‘kinderdorpen’ een veilige en liefdevolle plek vinden om op te groeien.
Publicaties
Über ein serologisch inaktives Polysaccharid aus Kulturfiltraten von Streptococcus equi (Zürich 1951).
Literatuur
- Sasha Meyer, ‘Maria-Theresia (Landsberger) von Smolenski (1898-1948)’, http://www.wikitree.com.
- Annette Toonen, ‘Charmante dame die vloeiend zeven talen sprak’, NRC Handelsblad, 20-4-2013.
Illustratie
Yvonne Meyer-Praxmarer op kantoor in Abcoude, door onbekende fotograaf, 1978 (particuliere collectie).
Auteurs: Ingrid van der Vlis en Sasha Meyer
laatst gewijzigd: 01/09/2016
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.