© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Kees Kuiken, Reinders, Anjenette, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Reinders [20/02/2017]
REINDERS, Anjenette, bekend als ‘weduwe Joustra’ (geb. Hoogezand 27-4-1828 – gest. Sneek 9-3-1901), onderneemster. Dochter van Uko Reinders (1786-1872), molenaar en hout-koopman, en Martha Huges (1802-1851). Anjenette Reinders trouwde op 2-11-1854 in Hoogezand met Steven Joustra (1824-1865), boekverkoper. Uit dit huwelijk werden 5 kinderen geboren.
Anjenette Reinders, vernoemd naar haar in 1846 overleden
grootmoeder Anje Reinders-Ukes, werd als oudste van vijf kinderen geboren bij
de zaagmolen Overwater aan het Winschoterdiep in Hoogezand, in 1792 door haar
grootvader gebouwd (Coll. Ten Bruggencate nr. 04456u). De familie was
doopsgezind (Dop, 229, 288). Over de jeugd van Anjenette is niets bekend. Na
het overlijden van haar moeder in 1851 bleef ze nog drie jaar voor haar vader
zorgen. Op haar 28ste trouwde ze met de vier jaar oudere doopsgezinde koopmanszoon
Steven Joustra, firmant in de Hoogezandse boekhandel Joustra en Van der Baan. Na
de dood van medefirmant Steven van der Baan in 1856 was hij enig eigenaar. In
Hoogezand werden hun vier kinderen geboren – een van hen stierf jong.
Weduwe Joustra
In 1860 verhuisden Anjenette Joustra-Reinders, haar man en de drie overlevende kinderen naar Sneek. Toen hun jongste zoon Hendrik daar in 1863 werd geboren, was vader Steven ‘zonder beroep’, maar kort daarna begon hij een wijnhandel. Twee jaar later overleed hij op veertigjarige leeftijd aan een korte maar hevige ‘zenuwzinkingsziekte’ (waarschijnlijk buiktyfus). Weduwe Anjenette Reinders werd voogd en haar zwager Hendrik Joustra toeziend voogd over Geesje (8), Martha (7), Uko (5) en Hendrik (2). Bekend is dat ze in 1866 met haar kinderen een huurhuis bewoonde aan de Stadsgracht buiten de Noorderpoortsbrug. In de Leeuwarder Courant beval de ‘wed. S. Joustra te Sneek’ zich jarenlang aan voor de levering van ‘zeer goed belegen’ bordeaux-, rijn-, port- en maderawijnen, nieuwe frambozenbrandewijn, limonades, likeuren en gedestilleerd. Ze verzocht keer op keer vriendelijk om terugzending van lege manden, kruiken, flessen en fusten. Uit een kopiebrievenboek blijkt dat ze omstreeks 1870 ook dozen luxe sigaren (‘manila’s’) leverde.
De zaken van de weduwe Joustra gingen zo goed dat ze in 1876 samen met achterneef Jan Huges (1846-1928) twee eigen panden kon kopen. Huges was een jaar eerder op huwelijkse voorwaarden getrouwd met haar oudste dochter Geesje, en was zo ook haar schoonzoon. In 1877 verhuisde het bedrijf ‘in wijnen, likeuren en gedestilleerd’ naar het Kleinzand, een grachtje in de binnenstad van Sneek waar de schuiten van leveranciers en grote afnemers voor de deur konden lossen en laden. Op 4 juni 1878 ging Reinders met Huges, die tot dan toe als haar agent optrad, een vennootschap onder firma aan als ‘Wed. S. Joustra en Zoon’, de naam die het bedrijf ook nu nog voert.
De weduwe Joustra (‘en zoon’) adverteerde in de eerste jaren veel met frambozenbrandewijn, getrokken van de nieuwe fruitoogst, en vanaf 1888 met mandflessen zelf geïmporteerde ‘prima cognac’. Op 29 april 1889 trok de weduwe zich terug uit de vennootschap. Het bedrijf werd daarna door Huges voortgezet, nog altijd onder de bekende naam ‘Wed. S. Joustra en Zoon’. Anjenette Reinders overleed, 73 jaar oud, op 9 maart 1901 in Sneek. Volgens haar successiememorie liet ze geen onroerend goed na. Reinders is bij haar man begraven op de Algemene Begraafplaats in Sneek.
Beerenburger
Hoewel de weduwe Joustra tegenwoordig vooral wordt geassocieerd met de kruidenjenever (‘beerenburger’) die onder haar naam wordt verkocht, staat niet vast dat Anjenette Reinders deze al zelf heeft gefabriceerd. Wel werd tegen het einde van de negentiende eeuw in cafés in Friesland sterke drank verkocht als beerenburger (naar de ‘maagkruiden’ die vanouds door onder meer de Amsterdamse firma Hendrik Beerenburg aan de Stromarkt werden geleverd), maar de firma Wed. S. Joustra en Zoon adverteerde pas in 1917 voor het eerst met ‘beerenburg jenever’.
De opkomst van Sneek als watersportcentrum maakte Joustra’s beerenburg in de jaren 1960 ook buiten de Friese grenzen bekend. Het ‘winkeltje van de weduwe’ werd een bezienswaardigheid. In 2004 schreef directeur Heleen Sonnenberg een boekje over haar bedrijf, dat toen al een familie-bv was. In 2014, bij het 150-jarig bestaan, werd in het proeflokaal aan het Kleinzand onder de naam ‘Anjenette’ een speciaal bier gepresenteerd dat was gelagerd in oude beerenburgvaten.
Archivalia
- Stichting Molendocumentatie, Amsterdam: collectie Ten Bruggencate.
- Groninger Archieven, Groningen: Burgerlijke Stand (www.allegroningers.nl).
- Archief Wed. S. Joustra & Zoon B.V., Sneek: kopiebrievenboek.
- Tresoar, Leeuwarden: archief Leeuwarder Courant; notarieel archief; archief Weduwe Joustra (1900-1956).
Literatuur
- Heleen Sonnenberg, Zes generaties Beerenburg, 140 jaar Weduwe Joustra (Sneek 2004).
- Bert Dop, ed., Ernstige godsvrucht en gezond verstand: een selectie uit de dagboeken van Foeke Wigles Gorter, leraar van de doopsgezinden in Sappemeer (Hilversum 2010).
- Elio Pelzers, ‘Jan Huges’, Biografisch Woordenboek Gelderland 9 (2012) 68-70.
Illustratie
Anjenette Reinders in haar Sneker huiskamer (Collectie Wed. S. Joustra & Zoon B.V., Sneek).
Auteur: Kees Kuiken
laatst gewijzigd: 20/02/2017
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.