© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Rethaan, Anna, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Rethaan [13/01/2014]
RETHAAN, Anna (geb. Middelburg 6-1-1684 – gest. Middelburg 30-10-1729), dichteres. Dochter van Johannes Pieter Rethaan (1648-1708), pensionaris van Tholen, en Margaretha Everaerts (1657-1693). Anna Rethaan trouwde op 27-8-1706 in IJzendijke met Johannes Radaeus (1671-1718), griffier van de admiraliteit van Zeeland en de Grafelijke Munt. Uit dit huwelijk werden 9 kinderen geboren, van wie er 2 de volwassen leeftijd bereikten.
Anna Rethaan, afkomstig uit een gegoede familie, had vermoedelijk één iets jongere broer, Anthony (1685-1708), die liefhebberde in het schilderen. Een door hem gemaakt portret van Anna's grootvader, Anthony Everaerts, wijst ten minste op een familieband. Anna groeide waarschijnlijk op in Tholen, waar haar vader pensionaris was. In 1706 trouwde ze met de weduwnaar Johannes Radaeus, die drie jonge kinderen meebracht uit zijn eerste huwelijk, onder wie de vierjarige Maria Constantia (1702-1731). Anna Rethaan kreeg tussen 1707 en 1716 negen kinderen, van wie er slechts twee volwassen werden: Johanna Margaretha (1709-1764) en Johan Anthony (1712-1752). Het gezin woonde in Middelburg, waar Rethaan ook na de dood van haar man in 1718 is gebleven.
In 1722 trouwde haar stiefdochter Maria Constantia met de piëtistische dichter Pieter Boddaert, griffier van het Leenhof van Vlaanderen. Met deze schoonzoon moet Anna Rethaan een goede, religieus geïnspireerde band gehad hebben. Hij beschrijft haar als een in ‘woord en wandel [...] heerlijk voorbeeld ener oprechte en ongeblankette godsvrucht’ en aanhangster van ‘ene redelijke godsdienst’. Met haar ‘uitmuntende schat van kennis en geestelijke wijsheid’ had zij op geloofsgebied veel te bieden (Boddaert, ‘Aan den lezer’). Pas in 1726 – zij was toen 42 jaar oud – begon zij gedichten te schrijven. Afgezien van enkele gelegenheidsgedichten voor de familie waren dat vooral religieuze gedichten, onder titels als ‘Godts vrye genade erkend’, ‘Zuchtende ziel, onder de magt der inwonende zonde’ en ‘Rampzalig einde der godlozen’.
Anna Rethaan overleed op 30 oktober 1729 en werd op 4 november begraven in de Oude Kerk van Middelburg. Haar schoonzoon Pieter Boddaert ontfermde zich over haar gedichten, waarvan er bij haar leven niet één gepubliceerd was. Een jaar na haar dood verschenen haar Nagelatene gedichten in druk, met een kort, vooral biografisch voorwoord van Boddaert. In één band met Rethaans verzen, in totaal 38 pagina’s, verschenen ook de gedichten van haar zojuist overleden stad- en geloofsgenote Anna Maria Vincentius, bezorgd door Pieter de la Ruë. De publicatie is ongetwijfeld ingegeven door religieuze overwegingen: alle betrokkenen behoorden immers tot de Middelburgse groep van piëtistische dichters, die in die jaren zeer actief en productief was (Post, 121). De familienaam Rethaan bleef bewaard door haar dochter Johanna Margaretha: de nakomelingen uit haar huwelijk met de predikant Petrus Macaré zouden zich Macaré Rethaan noemen.
Naslagwerken
Van der Aa; Kramm [over Anthony Rethaan]; Lauwerkrans; Nagtglas; NNBW; Ruë I.
Archivalia
Centraal Bureau voor Genealogie, Den Haag: dossier Radaeus; dossier Macaré (coll. Vorsterman van Oyen).
Publicaties
Nagelatene gedichten van vrouwe Anna Rethaan en van juffrouwe Anna Maria Vincentius (Middelburg 1730).
Literatuur
- Pieter Boddaert, ‘Aan den lezer’, in: Nagelatene gedichten van vrouwe Anna Rethaan en van juffrouwe Anna Maria Vincentius (Middelburg 1730).
- De Navorscher (1883) 516-517.
- De Nederlandsche Leeuw (1913) 268-269.
- S.D. Post, Pieter Boddaert en Rutger Schutte, piëtistische dichters in de achttiende eeuw (Houten 1995) 83, 121, 123, 132 n. 33.
Illustratie
Portret, door Jan van Haensbergen, ongedateerd (Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Rijswijk/Amersfoort / foto Tim Koster ).
Redactie (met dank aan André Evera)
Biografienummer in 1001 Vrouwen: 425
laatst gewijzigd: 13/01/2014
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.