© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Hans Roldanus, Roldanus, Cornelia Wilhelmine, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Roldanus [02/10/2017]
ROLDANUS, Cornelia Wilhelmine (geb. Den Haag 16-6-1889 – gest. Haren 7-3-1972), historica. Dochter van Willem Nicolaas Roldanus (1847-1916), intendant Koninlijke Landmacht, en Jennij Friederike Caroline Peters (1856-1910). Corry Roldanus bleef ongehuwd. Zij was vanaf 1931 huisgenote en levensgezellin van Johannes Lindeboom (1882-1958), hoogleraar kerkgeschiedenis.
Corry
Roldanus, dochter uit het tweede huwelijk van een hoge landmachtofficier (ze
had een oudere halfbroer en een oudere broer), groeide op in Amsterdam. In 1908
ging zij Nederlandse letteren studeren aan de Gemeentelijke Universiteit van Amsterdam, maar
rond de dood van haar moeder (1910) stapte ze over naar Leiden, waarschijnlijk
omdat ze voor haar vader – inmiddels woonachtig in Den Haag – moest zorgen. Dat
is vermoedelijk ook de reden dat ze relatief lang over haar studie deed: ze
studeerde af in 1918. Na haar afstuderen werd ze lerares aan het gymnasium in
Winschoten (1919-1920) en Assen (1920-1928). In haar Asser jaren deed de
vrijzinnige Johannes Lindeboom, hoogleraar kerkgeschiedenis aan de universiteit
van Groningen, haar het idee aan de hand van een proefschrift over de
remonstrantse staatsman en libertijn Coenraad van Beuningen. Na drie jaar in
Den Haag op eigen kosten aan dit onderzoek te hebben gewerkt, promoveerde zij in
juli 1931 hierop bij Hajo Brugmans in Amsterdam. Ze was toen 42 jaar oud. Op
een foto van die dag staat Lindeboom half verscholen achter de familie Roldanus.
Hij moest erbij, maar vond dit zelf kennelijk niet gepast. Kort hierna trok
Roldanus bij hem in om voor hem en zijn twee kinderen te zorgen. Lindebooms
echtgenote verbleef permanent in een inrichting voor geesteszieken. De toenmalige
wet stond in dit soort gevallen echtscheiding, en dus een tweede wettig
huwelijk, niet toe. Na enige terughoudendheid werd Roldanus in het academische
milieu van Groningen geaccepteerd als Lindebooms ‘levensgezellin’.
In Lindebooms huis aan de Groninger Praediniussingel vond Roldanus tijd om een reeks historische studies te schrijven. Zij en Lindeboom waren in grote mate elkaars geestverwanten. Beiden hadden een zekere voorliefde voor ‘stiefkinderen van het christendom’ en beiden rekenden zich tot de vrijzinnigen. Lindeboom was actief in de Nederlandse Hervormde Kerk, Roldanus sympathiseerde meer met de Remonstrantse Broederschap. In Zeventiende-eeuwsche Geestesbloei (1938), uitgekomen als deel van de befaamde Patria-reeks Vaderlandsche Cultuurgeschiedenis en haar bekendste boek, geeft Roldanus een overzicht van stromingen en personen die ‘het moderne geestesleven’ uit die eeuw recht doen. In 1944 verscheen haar derde grote publicatie: een uitgave van Hugo de Groots Bewijs van de ware godsdienst. Behalve over de theologie van De Groot schreef ze artikelen in diverse vaktijdschriften over zeventiende-eeuwse vrijdenkers/collegianten zoals Paets, Vossius en Oudaen, en over pamflettisten uit die tijd die zich kritisch uitlieten over de officiële gereformeerde kerk. Haar behandeling van deze stromingen was over het algemeen meer beschrijvend dan beoordelend. Ze beschouwde deze voormannen van de pre-vrijzinnige stroming als opvolgers van het bijbels humanisme en beklemtoonde hun ‘irenische’ geesteshouding. Begin jaren vijftig kreeg zij de opdracht om een bijdrage te leveren aan de prestigieuze reeks Algemene Geschiedenis der Nederlanden, waarvoor ze een hoofdstuk schreef over het geestelijke en literaire leven in de tweede helft van de zeventiende eeuw (deel 7, 1954).
Inmiddels waren Roldanus en Lindeboom in verband met het emeritaat van laatstgenoemde in 1952 van het huis aan de singel verhuisd naar een kleiner appartement aan de Ubbo Emmiussingel (nr. 13c). Na de plotselinge dood van Lindeboom in 1958 bleef Roldanus hier nog ruim tien jaar wonen. Ze schreef een levensbericht van Lindeboom en stelde een bibliografie samen van zijn oeuvre. In 1961 beleefde haar Zeventiende-eeuwsche Geestesbloei een herdruk in de Aula-reeks. Corry Roldanus overleed in maart 1972, 82 jaar oud, in Huize Westerholm in Haren bij Groningen. In een necrologie prees P.M. de Winter haar talent op het gebied van ‘de persoonsontleding en -beschrijving en het ontwerpen van een breed tafereel van geestesleven’.
Naslagwerken
BWN.
Archivalia
Familiearchief Roldanus (particulier bezit).
Publicaties
- Coenraad van Beuningen, staatsman en libertijn (Den Haag 1931).
- ‘Een verloopen predikant in de 17 eeuw’, De Gids 96 (1932) nr.1, 215-231.
- ‘Adriaen Paets, een republikein uit de nadagen’, Tijdschrift voor Geschiedenis 50 (1935) 134-166. Zeventiende-eeuwsche Geestesbloei (Amsterdam 1938, herdrukt in 1961).
- ‘Vossius’ verhouding tot Hugo de Groot vóór de Synode van Dordt’, Tijdschrift voor Geschiedenis 57 (1942) 241-253.
- Hugo de Groot’s bewijs van den waren Godsdienst (Arnhem 1944).
- ‘De Groot als theoloog’, De Gids 108 (1945) nr. 4, 103-125.
- ‘De gepredestineerde dief herrezen’, Tijdschrift voor Geschiedenis 61 (1948) 135-148.
- ‘Gerard Johannes Vossius, geb. voorjaar 1577 - gest. 17 maart 1649’, De Gids 112 (1949) nr. 2, 43-59.
- ‘De middaghoogte der Noordnederlandse beschaving’, in: J.A. van Houtte e.a., red., Algemene Geschiedenis der Nederlanden, deel 7: Op gescheiden wegen, 1648-1748 (Utrecht en Antwerpen 1954) 27-57.
- ‘De achtergronden van Oudaen’s “Servetus”’, Tijdschrift voor Geschiedenis 67 (1954) 336-343.
- ‘Levensbericht van Johannes Lindeboom’, Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde te Leiden (1957-1958) 59-69.
- ‘Bibliografie Prof. Dr. Johannes Lindeboom (26 aug. 1882-13 jan. 1958), Nederlands Archief voor Kerkgeschiedenis 43 (1960) 183-189.
Literatuur
- P.J. van Winter, ‘In memoriam dr. C.W. Roldanus 1889-1972’, BMGN 87 (1972) 250-251.
- Ned. Patriciaat (1989) 263-293.
- Hans Roldanus, ‘Vrijzinnigheid in de familie. Cornelia W. Roldanus’, in: Mirjam de Baar en Mathilde van Dijk red., Herinnering en identiteit in het vrijzinnig protestantisme (Hilversum 2009) 27-41.
Illustratie
Corry Roldanus, door onbekende fotograaf, ca. 1930 (particuliere collectie).
Auteur: Hans Roldanus
laatst gewijzigd: 02/10/2017
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.