Spiegel, Mary Laurensdr. (1538-1615)

© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Maarten Hell, Spiegel, Mary Laurensdr., in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Spiegel [13/01/2014] 

SPIEGEL, Mary Laurensdr. (geb. Amsterdam 1538 - gest. Amsterdam 23-6-1615), medestichteres van het Maagdenhuis in Amsterdam. Dochter van Laurens Pieters ‘in den Spiegel’ (ca. 1500-1574), zeepzieder en olieslager, en Anna Jansdr. Gaeff (gest. 1570). Mary Spiegel bleef ongehuwd.

Mary Laurensdr. Spiegel groeide op in een gezin van zes kinderen: ze had twee zusters en drie broers, onder wie de latere dichter Hendrick Laurensz. Spiegel. Haar vader was een rijke olieslager die zijn familienaam dankte aan huis De Spiegel aan het Damrak, ten noorden van de Zoutsteeg, een van de aanzienlijkste percelen van de gracht. Als koopman en met zijn zeepziederij en olieslagerij had hij goed verdiend. Mary’s moeder was verwant aan het Amsterdamse regentenpatriciaat; zij overleed begin 1570. Ook Mary zelf was toen door ziekte geveld: zij was te zwak om voor de Amsterdamse weesmeesters te verschijnen (Rijckevorsel, 4).

Vóór 1573 raakte Mary Spiegel betrokken bij de stichting van het Amsterdamse Maagdenhuis. Aaltje en Meynau Fopsdr. riepen haar hulp in bij het inrichten van een meisjesweeshuis, dat zij als regentessen gingen besturen. Mary Spiegel was toen ongeveer 32 jaar oud. Uit het testament van haar vader blijkt dat ze vóór 30 december 1573 een ‘arme meiskenshuis’ had opgericht, samen met Aaltje en Meynau Fopsdr., die al langer weesmeisjes opvingen. Haar vader legateerde een jaarbedrag van vijftig gulden voor de instelling waaraan zijn dochter zelf honderd gulden bijdroeg. Wat het onderhoud van het Maagdenhuis in deze periode kostte en waar het was gevestigd, is onbekend.

Na de dood van haar vader in 1574 kreeg Mary Spiegel onenigheid met de Fopsdochters. Zij kon zich niet vinden in de manier waarop dezen het meisjesweeshuis bestuurden en zorgde ervoor dat het legaat van haar vader niet meer werd uitgekeerd. Sindsdien probeerde de familie Spiegel met succes het bestuur uit handen van de Fopsdochters te krijgen, ook al bemoeide Mary Spiegel zich er zelf niet meer mee. In 1585 woonde zij in een huis op de Oudezijds Voorburgwal. Net als de andere Spiegels en een onbekende commensaal doneerde zij toen een aardig bedrag aan de ‘capitale impositie’, een heffing onder vermogende Amsterdammers ten behoeve van het ontzet van Antwerpen (Van Dillen, 14). Ondanks deze bijdrage en ondanks haar familiebanden met bekende gereformeerden is Mary Spiegel zelf altijd katholiek gebleven.

In het testament dat Mary Spiegel in 1588 liet opmaken, komt het meisjeshuis niet voor, en evenmin in haar wilsbeschikking van 1611. De inmiddels 73-jarige Mary Spiegel was in dat laatste jaar ‘van God almachtig met blindheid gevisiteerd’ en woonde op het Begijnhof. Pas in een derde testament, van december 1614, werd een bepaling opgenomen dat het Maagdenhuis na haar overlijden jaarlijks honderd gulden zou krijgen. Een half jaar later stierf Mary Spiegel.