© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Emma Los, Meijer, Johanna Henriette Christina, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/TanteNa [15/11/2016]
MEIJER, Johanna Henrietta Christina, vooral bekend als Na Hoedendoos of Tante Na (geb. Amsterdam 29-10-1907 – gest. Amsterdam 7-2-1986), garnalenpelster, marktkoopvrouw en zangeres. Dochter van Hendrik Meijer (1875-1916), schuitenvoerder, en Christina Wagener (1879-1965), garnalenkoopvrouw. Johanna Meijer trouwde op 18-7-1928 in Amsterdam met Johannes Gerardus van Assendelft van Wijck (1902-1965), vrachtvaarder en werkman. Uit dit huwelijk werden 13 kinderen geboren, van wie er 3 zeer jong stierven.
Johanna (Na) Meijer werd in de Willemsstraat (nr.
174) geboren, als een van de negen kinderen van een schuitenvoerdersgezin in de
Amsterdamse Jordaan. Het gezin was officieel Nederlands-hervormd, maar lijkt
niet erg religieus te zijn geweest. Ze was nog geen negen toen haar vader
overleed; in datzelfde jaar 1916 stierf ook haar oudste zus. Na trouwde in 1928 – twintig jaar
oud – met schuitenvoerder Joop van Assendelft van Wijck. Het stel betrok een
eenkamerwoning vlakbij het ouderlijk huis in de Willemsstraat en zou in de loop
der tijd nog vele malen verhuizen – steeds binnen de Jordaan. Tussen 1929 en
1943 kregen ze dertien kinderen geboren, waarvan er twee dood ter wereld en één
als baby stierf. Zo had Na Van Assendelft van Wijck-Meijer de zorg over tien kinderen.
Tante Na
Na van Assendelft van Wijck-Meijer werkte vooral als marktkoopvrouw, terwijl haar man vracht vervoerde door de grachten. In het weekend ging het paar uit in café Het Bruine Paard op de Prinsengracht. In de jaren 1930 verkocht Na van Assendelft van Wijck-Meijer tweedehandskleding op de markt aan de Lindengracht, maar ook kastanjes en gevulde eieren. In die jaren kreeg ze de bijnaam ‘Hoedendoos’. Onduidelijk is waar die bijnaam vandaan komt. Er wordt beweerd dat zij of haar vader met hoedendozen heeft gevent. Ook is er een verhaal dat Na in de oorlog wapens in hoedendozen zou hebben vervoerd, maar dat verhaal kon niet worden bevestigd. Evenmin staat vast wanneer ze met zingen is begonnen.
In 1949 was Na van Assendelft van Wijck-Meijer een van de leden van het Jordaan Cabaret dat optrad op het Jordaanfestival. Zo meldt De Waarheid (12-9-1949) dat Tante Na – ‘een grote, zware vrouw in een mouwschort’, het publiek op de kermis doodstil kreeg toen ze haar lied zong over een oude moeder, krom van het werken, die moest sterven in een gesticht omdat haar kinderen niet naar haar omkeken. Onder haar artiestennaam Tante Na werd ze zodoende een plaatselijke beroemdheid. Ze bleef twaalf jaar verbonden aan het Jordaan-Cabaret. In 1951 verscheen in dagblad De Tijd een artikel over het derde Jordaanfestival met een foto van haar in de Westerstraat door Ben van Meerendonk. Een andere foto van zijn hand (‘Wasdag in de Jordaan’) uit dezelfde tijd toont haar in een bloemetjesjurk aan de was op de stoep voor haar huis, terwijl twee van haar zoontjes baden in een zinken teil.
In 1953 en 1954 trouwden drie jonge dochters van Na van Assendelft van Wijck-Meijer met Amerikanen en emigreerden naar de VS. Ze had het hier zo moeilijk mee, dat ze in maart 1955 niet meedeed aan de verkiezing van de Mooiste Stem van de Jordaan, waarmee Johnny Jordaan en Tante Leen in één klap landelijk beroemd werden. Een jaar later was Tante Na op de AVRO-radio te horen. In 1959 zong ze in het VARA-televisieprogramma Dit is uw leven. Een kleine platenmaatschappij, Delahaye, bracht in november 1962 twee nummers van haar uit: Zou er nog redding voor me zijn? en Ome Sjaak (Je mag m’n poesje zien, voor een knaak!). In 1963 trad ze op met 85 gulden schoon in AVRO’s Televizier en was ze te zien bij de VARA tijdens de uitzending van het Jordaanfestival. Een jaar later verscheen de single Singelabom/Voorbij is de Glorie, geschreven door Henk Voogt, auteur van Jordaanklassiekers en revues.
In 1961 moest Na van Assendelft van Wijck-Meijer verhuizen naar de Staatsliedenbuurt omdat haar huis in de Lindenstraat werd gesloopt. Ze miste haar oude buurt hartstochtelijk. In april 1964 trad ze op in de populaire tv-show van Willem Duys met het speciaal voor haar geschreven lied Vaarwel, mijn oude Jordaan!, waarin ze weemoedig afscheid nam van haar oude buurt. In 1965 stierf haar man. Haar succes als zangeres was tanende, hoewel ze met haar platen genoeg wist te verdienen om in 1969 haar dochters in Amerika te kunnen opzoeken. Rond 1980 kon Tante Na eindelijk terug naar haar oude Willemsstraat, maar de Jordaan was volgens haar de Jordaan niet meer. Vanwege suikerziekte moest een van haar voeten worden afgezet, later zelfs beide onderbenen. Op 7 februari 1986 overleed Na van Assendelft van Wijck-Meijer in het revalidatiecentrum aan de Overtoom.
Reputatie
Tante Na en haar muziek raakten in de vergetelheid, maar foto’s van haar, gemaakt door de bekende fotograaf Ben van Meerendonk, werden symbolisch voor de verdwenen Jordaan en verschenen in tal van publicaties. Zo stond ze als Jordanese huisvrouw in haar witte werkschort op het omslag van Vroeger – toen alles nog leuk was… (1996). In november 2005 toonde Het Parool de foto in de Westerstraat in een katern vol Jordaanherinneringen. Het bijschrift vermeldde Na Hoedendoos, maar haar echte naam was onbekend, aldus de redactie. Toen daarop een kleindochter op de site van Ons Amsterdam haar identiteit onthulde, volgde een oproep om informatie over haar in te sturen. De vele reacties brachten de herinneringen aan de Jordanese volkszangeres Tante Na weer tot leven.
Werk
Zie website Chris van Assendelft van Wijck voor een aantal opnamen van Tante Na’s liedjes [URL: http://www.chrisvanassendelftvanwijck.nl; geraadpleegd 1-7-2016].
Literatuur
- De Waarheid, 12-9-1949;11-9-1951; 27-4-1956.
- ‘Dit is uw leven’, Algemeen Handelsblad, 29-1-1959.
- Herman Selier en Ben van Meerendonk, Vroeger – toen alles nog leuk was… (Amsterdam 1996).
- Peter-Paul de Baar, ‘Na Hoedendoos, een vergeten Jordaanzangeres’, Ons Amsterdam 48 (2006) 120-123.
- Website URL: genealogieleoniewilpshaar.weebly.com; geraadpleegd 1-7-2016].
- Website URL: http://www.mokums.nl/tante_na.html, geraadpleegd 1-7-2016.
Illustratie
Tante Na, door Ben van Meerendonk, ongedateerd (IISG, Amsterdam).
Auteur: Emma Los
laatst gewijzigd: 15/11/2016
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.